Tirkiye di nav welatên ne azad de tê destnîşankirin

K24 – Stenbol

Rapora îsal a Freedom House ku li ser azadiya giştiyê welatên cîhanê bi ser navê 'Demokrasî paş de diçe' hatiye belavkirin, balê dikêşîne ser zêdebûna binpêkirinên mafên mirovî ku sal bi sal zêdetir dibe. Di raporê de 50 welat di nav welatên neazad de tê destnîşankirin ku Tirkiye jî di nav wan de cîh digire. Aliyên nêzî hikûmeta Tirkiyê raporê wek ne rast pênase dikin û nirxandinên raporê red dikin lê siyasetmedarên opozîsyonê dibêjin ne tenê ev rapor di gelek raporên din ên navdewletî de rewşa azadî û mafên mirovan a li Tirkiyê xerab tê destnîşankirin.

Sazîya fîkr û ramanê Freedom House ku navenda wê li Washingtonê ye di rapora xwe ya îsal de li ser azadiyê Tirkiye, di kategoriyê de welatên neazad de nîşan dide. Di raporê de Tirkiye bi 31 pûanê li gor welatên wek Iraq, Madagaskar, Mozambîk, Pakîstan paş de maye.

Li gor raporê sedema vê rewşê jî girtina siyasetmedar, rojnamevan û zêdebûna dozên li ser eşkerekirina fîkr û ramanan tên destnîşankirin. Aliyên nêzî hikûmeta Tirkiyê rexne li raporê dikin û dibêjin raporek objektîf nîn e.

Rojnamevan Fuat Ugur ji K24ê re got: “Nirxandinên der barê Tirkiyê de ku di vê raporê de cîh digirin ji rastiyê dûr in. Çimkî Freedom House bi qanaata min saziyek ne cîddî ye û serbixwe nîn e. Loma divê em guh nedin raporeke wiha ku tê de nirxandinên şaş hene.”

Li gor hiqûqnas û siyasetmedarên opozîsona Tirkiyê jî di salên dawî de gelek mafên yasayî hatine qedexekirin û her ku diçe rewş xerabtir dibe.

Parêzer û Parlamenterê CHP Sezgîn Tanrikulu dibêje: “Ne tenê rapora Freedom House di raporên din ên navdewletî de jî diyar e rewşa demokrasî û azadiya Tirkiye gelek xerab e. Mafê hilbijartinê hatiye binpêkirin, kesên bijartî na kesên qeyyûm hejmareke zêde şaredariyan bi rê ve dibin. Xwepêşandana dayîkên Şemiyê ku bi mebesta dîtina xizmên xwe ev 25 sal in bi awayeke aştiyane çalakî dikirin lê hat qedexekirin.”

Li gor raporê ku bi sernava spotekî 'Demokrasî paş de diçe' hatiye belavkirin, rewşa azadî mafên esasî yên 195 welat hatin nirxandin. 86 welat wek welatên azad, 59 welat piçek azad, 50 welat jî wek azad nîn e hatine destnîşankirin.