K24 ÖZEL -Kürt mutfağında rekabet

Cesim İlhan

Kürt mutfağı denildiğinde akla ilk gelen kebap olsa da çoğu etle yapılan çok sayıda yemek türü var. Diyarbakır’ın kaburga dolması, aralarında tartışma konusu da olsa Bitlis ve Siirt’in büryanı, Urfa ile Adıyaman’ın çiğköftesi ve acılı yemekleri, Van’ın kavurma çeşitleri gibi.

Kürt illerinde yemek rekabetinin başını ciğer kebabı çekiyor. Diyarbakır ve Urfa bu konuda çekişiyor ve iki il de “bizim” diyor.

Urfa ile anılan çiğköfteyi ise Adıyaman ve Elazığ da sahipleniyor.

İstanbul Kadınlar Pazarı’ndaki Sur Ocakbaşı’nda bölgenin hemen bütün yemekleri bulunuyor.

K24’e konuşan Mehmet Usta, bütün yemeklerin malzemelerini bölgeden getirdiklerini söyledi. Diyarbakırlı olan Mehmet Usta, büryan ve kebap çeşitleri için iddialı konuşarak “en iyisini biz yapıyoruz”dedi.

DİYARBAKIR

Diyarbakır’ın, binlerce yıl Kürt, Ermeni, Süryani, Yahudi ve Arap halklarının oluşturduğu çok özel bir mutfağı bulunuyor.

Ciğer, Diyarbakır’ın en ünlü damaktadı olarak kabul ediliyor. Diyarbakır’a giden herkes ciğer yemeden dönmüyor.

Diyarbakır’ın diğer önemli yemekleri ağırlıklı olarak koyun etinden yapılıyor. Pıçık yemeği, nardanaşı, duvaklı pilav, serbizer, kibe mumbar, tırşık, habenisk, bunlardan bazıları. Kaburga dolmasından da sözetmek gerekir.

MARDİN

Damak zevki iyi olan Mardin'de her zevke göre yemek bulmak mümkün. Kaburga dolması, şehriyeli bulgur pilavı, havuçlu pilavı, zingil ilk sıralarda yer alıyor.
Mardin’in bir diğer lezzetli yemeği ise, kayısılı işkembe dolması. Küçük küçük doğranmış etler, soğan, salça, bulgur, kuru kayısı, sarımsak ve baharatlar eklenerek yapılıyor.

BATMAN
İçli köfteden, bumbar dolmasına kadar çok sayıda farklı tadı bulabileceğiniz Batman mutfağında özellikle et sevenler için çok güzel yemekler bulunuyor. Bunların dışında perde pilavı ve şam böreği Batman’ın meşhur yemekleri arasında yer alıyor.

ADIYAMAN
Acının anavatanlarından birisi de Adıyaman. Çok sayıda marka Adıyaman usulü çiğköfte yaptığını lanse ediyor.
Çiğköfteden sonra adıyaman tavası geliyor. Ekşili köfte, kabak aşı ve patlıcan cacığı da önemli yemekler arasında yer alıyor.

URFA
Acılı yemekleri, lahmacunu ve kebabıyla meşhur olan Urfa, tencere yemeklerinde de bayağı zengin.
Anavatanı Urfa olarak bilinen lahmacunda, soğan yerine sarımsak kullanan Antep de iddialı.
Urfa’da isot çömleği, borani, tirit, bostana, duvaklı pilav ve şılık tatlısı da çok rağbet görüyor.

SİİRT VE BİTLİS
Bitlis ile her ne kadar büryan için kavgalı olsa da Siirt'in yöresel ve meşhur yemekleri arasında perde pilavı ve büryan da yer alıyor. Siirt içli köftesi (Kitel), bumbar dolması (Cokat) veaside de meşhur yemeklerden.
Siirt ile kavgalı olan Bitlis’in de en meşhur yemeği büryan. Onun dışında yaprak sarması, bitlis köftesi, ciğer teplemesi, etli keşkek, yağlı yumurta, katıklı dolma, kurutulmuş tuzlu balığı da anmak gerekir.

VAN VE HAKKARİ
Daha çok kahvaltısıyla bilinen Van’ın keledoş yemeği de çok meşhur.
Hakkari denilince akla ilk gelen yöresel lezzetler kepaye, gulul, doğaba, cimilig, parmak kebabı, yüksekova kebabı, hekerun, keşkek, sengeser, çorti aşı, aside tatlısı, doleme, içli köfte ve doğaba...

ŞIRNAK

Şırnak yemekleri denilince ilk akla gelenler perde pilavı, meyre, suryaz kipe, serbıdev, hekeheşandi, şımşıpe, bırınzer, mahmılatık, fıreydin ve suryaz.

MUŞ

Muş'un yöresel ve meşhur yemeklerini tatmak isteyenlere; daha çok hez dolması, keşkes, çorti, muş köftesi ve domatesli lahana dolması önerilir.

KARS VE ARDAHAN
Bazı yemeklerde Kars ile Ardahan arasında bir rekabet sözkonusu. Ardahan denince akla ilk gelenler haşıl, tandır kebabı, evelik çorbası, ayran çorbası ve kuymak.
Kars ise, bulunduğu coğrafi şartlar itibariyle zengin bir mutfak kültürüne sahip. Umaç helvası, un çorbası, kars böreği, hangel, kete, kaz dolması, erişte pilavı, elma dolması, tencerede şiş kebap, katmer ve haşıl, Kars’la özdeşleşen tatlar.

ANTEP
Tarihi İpek Yolu güzergahında bulunan Antep'te çeşitli kültürlerin buluşması nedeniyle oluşan zengin mutfağında yaklaşık 252 çeşit yemek türü yer alıyor. Kebap çeşitleri, lahmacun, beyran ilk akla gelenler. Yine mutfakta 26 çeşit köfte yapılırken, 27 çeşit pilav, 15 çeşit dolma, 26 çeşit etli yemek, 15 çeşit turşu ve 22 çeşit helva bulunuyor.
Antep denilince baklavayı da es geçmemek gerekir.

AĞRI
Ağrı’da yemek çeşitleri genelde ilin ismini taşıyor. En meşhur yemekleri; haşıl, hengel, kuymak, kete, erdek yemeklerinin yanında; ağrı gosteberg et, ağrı sac kavurma (Selekeli), ağrı alabalık, ağrı erişte, ağrı kuymak, ağrı kete, ağrı hasude, ağrı halise ve ağrı çiriş ketesi.

DERSİM
Dersim’in lezzetli yemekleri arasında döğme pilavı, keşkek, malhuta çorbası, tarhana çorbasıyla ile birlikte; döğme pilavı, keşkek, erişte, un pilavı, çökelek, hazırlop köftesi, tepsi kumbiği, su böreği ve hırınç yer alıyor.

ERZURUM
Erzurum’un en meşhur lezzeti çağ kebabı. Daha sonra; den çorbası, cevizli kadayıf dolması, çaşır, civil peyniri, yumurta pilavı, patates borani, şalgam dolması, kesme çorbası, ekşili dolma, tatar böreği sıralanabilir.