20 YILLIK DENEY: Yıldızlar nasıl oluştu?
HABER MERKEZİ
Araştırmacılar yaptıkları deneyde, evrenin ilk yirmi yılını taklit etmeyi başardı. Böylelikle evrendeki yapıların nasıl oluştuklarını daha iyi anlamayı amaçlıyorlar.
Kozmik Şafak adı verilen olayda devasa yıldızlar ortaya çıkana kadar geçen sürede, evrene 100 milyon yıl boyunca mutlak karanlık hakimdi. Kozmik Şafak'ta ortaya çıkan ışık ise kelimenin gerçek anlamıyla evreni yakıp tutuşturdu. Bu olayda ortaya çıkan yıldızlar o kadar parlaktı ki, etraflarındaki atomlar iyonize hale geldi. Bu atomların tekrar normale dönmesi bir milyar yıl sürdü. En azından elimizdeki verilere göre durum bu.
San Diego Süperbilgisayar Merkezi'nin başkanı Profesör Michael Norman, "Yıldızların nereden geldiği ve bugün gördüğümüz, radyasyon ve plazma ile dolu galaksileri nasıl oluşturdukları sorularından yola çıktık" derken araştırmalar, Astronomi ve Uzay Bilimlerinin Öncüleri dergisinde yayımlandı.
Profesör Norman ve ekibinin yaptığı araştırmalarda matematiksel denklemlerle kurulmuş bir "kutu evren" kullanıldı. Yirmi yıl boyunca geliştirilen bu evrende yapılan simülasyonlar sonucunda yıldızların ve galaksilerin nasıl ortaya çıktığına dair bir fikrimiz oldu.
Sistemin çalışması, hiç ışığın olmadığı bir evrendeki gaz, toz ve kara maddenin etkileşimini inceleyen bir matematik denklemi ile başlamış. Daha sonra, bizimkinden yüzlerce kat büyük olan ancak kısa ömürlü ilk yıldızlar ortaya çıkmış. Helyum ve hidrojenden oluşan bu yıldızlar çok hızlı şekilde yanıp yer çekiminin etkisiyle çökerken, çekirdeklerinde lityum ve berilyumu, patlamaları ile de demir gibi ağır metalleri oluşturmuş.
Araştırmacılara göre buradaki en önemli sonuç, yıldızların çok hızlı bir şekilde yanıp kendi içine çöken yapılarını değiştirecek, farklı yıldızların oluşmasını sağlayacak demirin ortaya çıkması.
İLK GALAKSİLER
İlk galaksilerin ortaya çıkışı da metal içeren yıldızların etrafında olmuş. Bu yıldızlar sayıca daha fazla olmakla beraber boyut olarak daha küçükler. Bu dönemde çok daha fazla olan radyasyon da kozmik iyonlaşmaya uğramış atomların normale dönmesine yardımcı olmuş. Bu galaksilerin ortaya çıkmasıyla birlikte Kozmik Şafak da son bulmuş.
Araştırmayı yöneten Profesör Norman'a göre, gelecekteki daha modern bilgisayarlar daha gelişmiş sonuçlar elde etmeyi sağlayacak, kullanılan simülasyon modellerini çok daha geliştirecek.
Bu araştırmaların önemine de değinen bilim insanı, bu araştırmaların manyatik alanları, x-ışınlarını, gaz soğumasında uzay tozunu, kara maddenin yıldız oluşumundaki rolünü ve davranışını anlamayı mümkün kılacağını düşünüyor. (Kaynak: Webtekno)