22 yıl sonra anlaştılar

HABER MERKEZİ

Beş ülke arasında 22 yıldır devam eden Hazar Denizi Anlaşması bugün imzalandı.

Rusya, İran, Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan’ın Hazar Denizi'nin hukuki statüsü konusunda anlaşmaya varıldığı bildirildi.

Hazar Denizi’nin, kıyısı olan ülkeler tarafından paylaşılması ve kullanılabilmesi için 20 yılı aşkın süredir yürütülen müzakereler, liderlerin bugün imzaladığı anlaşmayla sonuçlandı.
Kazakistan'ın Aktau kentinde düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi'ne Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov katıldı.

Hazar’da ekonomi, ulaştırma, çevre, güvenlik ve diğer alanlarda işbirliği konularının ele alınacağı zirvede, geçen yıl aralık ayında Moskova’daki Hazar Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısında mutabakat sağlanan Hazar’ın hukuki statüsüyle ilgili anlaşmaya imzalar atıldı.

BÖLÜNME VE PAYLAŞIM

Anlaşma taslağına göre, Hazar Denizi’nin dibi ve toprak altı bölgeleri farklı alanlara bölünürken, deniz yüzeyi de deniz sahası, deniz hududu, balıkçılık alanları ve kaynakların kullanımı gibi esaslara göre paylaştırılacak.

Sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgeler, her ülkenin kendi arazisi olarak kabul edilecek. Bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek toplam 25 mil, her ülkenin balıkçılık alanı olarak belirlenecek. Diğer kısımlar ise ortak kullanıma açık, tarafsız bölge olacak.

Kıyıdaş ülkelerin işbirliği ilkelerini ve yasal sorumluluklarını içeren ve beş devlet için eşit şartlar getirdiği vurgulanan taslağa göre, Hazar’ın dibi, yan yana ve karşı karşıya olan ülkeler arasında bölgelere bölünecek.

Hazar Denizi’nin hava sahasının kullanımına ilişkin istişarelere anlaşmanın imzalanmasından sonra da devam edilecek. Ancak, anlaşmayla kıyıdaş beş ülkenin dışında Hazar Denizi’nde yabancı askeri varlıkların bulunması yasaklanacak.

ANLAŞMANIN KİLİT NOKTASI

İran, Rusya, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan, tam bir enerji denizi olan Hazar'dan daha fazla pay alabilmek için 1996 yılından bugüne müzakereler sürdürüyordu.

Müzakereler, Hazar'ın deniz mi yoksa bir göl mü olduğu noktasında kilitleniyordu.

Yaklaşık 50 milyar varil petrol ve 9 trilyon metreküplük doğalgaz rezervinin bulunduğu tahmin edilen Hazar'ın, bugün imzalanan anlaşmada deniz olarak tarif edildiğini ve paylaşımın da buna göre yapılacağı belirtiliyor.