ئافرەت لە سۆشیال میدیای كوردیدا.. ململانێی نەوەكان

(3)

زۆرینەمان واقیعی كۆمەڵایەتیی كۆمەڵگەی كوردەواری دەزانین، ئاگادارین تا ئاستێكی زۆر بەرز پیاوسالاریە، ئەم كولتوورە تا ئەندازەیەكی زۆر كاریگەریی لەسەر رەفتارەكان هەیە، هەروەها هەر پێوەند بە پرسی ئافرەت، ململانێی سەخت لەنێوان نەوەكانیشدا هەیە، نەوەی كۆن بە دیدێك لەم پرسە دەڕوانێت و نەوەی تازەش بە دیدێكی تر، هەموو ئەم ململانێیانەش گواستراونەتەوە بۆ نێو سۆشیال میدیای كوردی.

ئەگەرچی سۆشیال میدیا توانی زۆر لە نەریتە باوەكانی كۆمەڵگەی كوردی بگۆڕێت، بەڵام مەرج نیە گۆڕانكارییەكان هەر هەموویان كۆمەڵگایان بەرەو دۆخێكی باشتر بردبێت. كێشەكە ئەوەیە هێشتا نەمانتوانیوە كۆمەڵگەیەكی مرۆڤسالار بنیات بنێین و وەك مرۆڤ بیر بكەینەوە و یەكتر قبووڵ بكەین، بۆیە پیاوسالاری لەنێو هزری زۆرینەی كۆمەڵگەدا هەیە، كە دەڵێم زۆرینەی كۆمەڵگە، مەبەستم پیاو و خودی ئافرەتانیشە.

ئەگەر ئەم پرسە ببەستمەوە بە پرسی ئافرەت، ئەوا دەبینین ململانێیەكی سەخت لەئارادایە، ململانێیەك لەنێوان نەوەكان، نەوەی كۆن و نەوەی نوێ! بێگومان هەردوو نەوە دوو دیدگای جیاوازییان بۆ هەموو پرسەكان هەیە، بۆیە ئاساییە ئەگەر دیدگای جیاوازییان بۆ پرسی ئافرەتیش هەبێت، تەنانەت لەناو خودی ئافرەتانیش كەم نین ئەوانەی ناتوانن قبووڵی گۆڕانكارییەكان بكەن.

ئەوەی لەم سەردەمەدا ئەو پرسەی تۆختر كردووەتەوە، سۆشیال میدیایە. گۆڕانكارییە كۆمەڵایەتییەكان ریشە مێژووییەكەی دەگەڕێتەوە بۆ دروستبوونی شار، تێپەڕاندنی ژیانی گوندی و كشتوكاڵی بۆ ژیانی شار و پیشەسازی. دەنا تا كۆمەڵگەی كوردی لە قۆناغی كشتوكاڵیدا بووە بە تەنیا، ژن رۆڵی زیاتر بووە لە پیاو، لێ ئەو گۆڕانكارییە ئابوورییە كۆمەڵایەتییە كە بووەتە كولتوورییش، یاریدەدەری تەشەنەكردنی پیاوسالاری بوو، بەڵام دەركەوتنی سۆشیال میدیا لە چەرخی تازەدا، كێشەكەی زەقتر كرد.

ئەگەر جاران تەنیا لەنێومەجلیس و خێزاندا مرۆگەلی پیاوسالار قسەیان دەڕۆیشت و زاڵ بوون، ئێستا هەموو ئەوانە لە سۆشیال میدیاوە دەنگیان دلێرە، جیاوازییەكە تەنیا ئەوەیە، كە ئێستا ژنان و پیاوانێك هەن كە دژی ئەو بیركردنەوەیەن و ئەوانیش لە سۆشیال میدیاوە بە ئازادی قسە دەكەن، لێ دەكەونە بەر نەشتەری تانە و تەشەر و سووكایەتی پێكردن و تیرۆری كەسایەتی، بۆیە دەبینین ئێستا ئەو كێشەیە، زیاتر هاتووەتە رۆژەڤەوە.

گەر بەراوردێك لەنێوان ساڵانی ڕابردوو و ئێستادا بكەین، دەبینین ئێستا بەشێكی زۆری ئافرەتان بەكارهێنەری ئەم تۆڕە كۆمەڵایتیانەن، لەو ڕێگەیەوە قسەی دڵی خۆیان دەكەن و بۆچوونەكانیان بێ سانسۆر و ئازادانە بڵاو دەكەنەوە و بەرهەم و چالاكییەكانیان نماییش دەكەن، بەڵام ئافرەتی كورد لە سۆشیال میدیاشدا كێشە و موعاناتی خۆیی هەیە، لەبیریشمان نەچێت، ئافرەتانێكی زۆر بەهۆی ئەم تۆڕانەوە، نەك هەر ئازاریان چەشتووە، بەڵكوو هەندێكیان ژیانیشیان لێ سەندراوەتەووە، لێ بۆ هەندێكی تر بووەتە دەروازەی كرانەوەیان و ئەزموونێكی گرنگ بۆ ناساندنی وجوود و توانا و بەهرەكانی خۆیان.

هەڵبەتە هەموو كرانەوە و دەركەوتنێكی ئافرەتان لەو سەكۆ تەكنۆلۆژییە كە ئێستا هەموومان تێیدا هاوبەشین، بێ شك رووبەڕووی دژایەتیكردن دەبێتەوە، بەتایبەت ئەگەر كرانەوەكە یان گفتوگۆ و پرسەكە پێوەندار بێت بە كولتوور یان ئایین و نەریتە كۆمەڵایەتییەكان.

تێگەیشتنێكی گشتی و نەرێنی بەرانبەر بە پیاوان هەن، ئەویش ئەوەیە كە ئەوە پیاوانن دژایەتیی ئافرەتان دەكەن، بەڵام زۆر جار دەبینین خودی ئافرەتانیش دژایەتیی یەكتری دەكەن و سووكایەتیش بە یەكتری دەكەن، بۆیە ئەو پرسە دوو جەمسەرەیە.

سروشتی هەموو كۆمەڵگەیەك لە هەموو قۆناغێكدا وایە كە نەوەی نوێ و نەوەی كۆن مەحكوومن بە بەریەكەوتن. نەوەی نوێ هەرگیز رازی نییە و نایەوێت هەر لەو بازنەیەدا بژی كە باوانیان ژیانیان تێدا بەسەر بردووە، ئەوان هەمیشە عەوداڵی نوێخوازین. بۆیە پەراوێزخستنی گەنجان بە هەردوو رەگەزەوە كۆمەڵێك فاكتەری نەرێنی و ناتەندروست دێنێتە كایەوە، لەمەشدا وەك هەمیشە پڕیشكی ئاگرەكە زیاتر بەرۆكی مێینە دەگرێت بە بەراورد بە نێرینە، بۆیە چاكتر وایە باوان هەوڵ بدەن دۆست و هاوڕێی منداڵەكانیان بن و رێنیشاندەری نوێخوازیی ئەرێنی بن بۆ نەوەكانیان، بەمەش هەم ئەوان نوێخواز دەبن و لە قۆناغی خۆیان دانابڕێن و هەمیش بەدوور دەبن لە گۆڕانكارییە نەرێنییەكانی ناو هەر كۆمەڵگەیەك.

دەبینین نەوەی نوێ سەرگەرمی چ جۆرە ژیانێكە، لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان ویستی خۆیان ناشارنەوە و دەیانەوێت ستایلی نوێ و عەقڵی مۆدێرنی خۆیانیانمان پیشان بدەن، ئەوان بە نماییشی لایف ستایل لە سۆشیال میدیا خۆیان بەتاڵ دەكەنەوە. ئەگەر ئەو لایف ستایلە ساختە و درۆش بێت، بەڵام ویستێك هەیە ژینگەیەكی وەها بۆ خۆیان فەراهەم بكەن. لەناو ئەوانەدا هەن كە نماییشی وێنەی خۆی پۆست دەكات و وتەی جوانیشی لەگەڵ دەنووسێ كە رەنگە پێچەوانەی ژیانی خۆیشی بێت، هەندێكیش رەنگە زۆر شتی مەتریاڵیی هەبێت، بەڵام ژینگەیەكی گونجاوی نیە بۆ ژیان.

زۆربەمان رۆژانە رووبەڕووی ئەو پۆستانە دەبینەوە كە باس لە بەختەوەری و ژیانێكی ئاسوودە دەكات، رەنگە ئەگەر لێیان ورد بینەوە واقیعی ژیانی خۆی وا نەبێت، بۆیە زۆر جار سۆشیال میدیا دەشبێتە ئەو پەرژینە ساختەیە بۆ شاردنەوەی راستیی ژیان و بەتاڵكردنەوەی حەز و ویستەكان.

پرسیارێك كە رووبەڕووی هەموومان دەبێتەوە، ئەوەیش ئەوەیە: بۆچی لەگەڵ ئەو هەموو گەشەكردن و پێشكەوتنەدا لە هەموو پرسەكاندا، هێشتا گەشەی هزری تاكی ئێمە بەپێی پێویست و هاوشانی گەشەكانی تری كایەكانی تر نیە؟ ئایا هێشتا زەمینە نەگونجاوە یان بە كردەنی پێویستیمان بە ریفۆڕمی كۆمەڵایەتییش هەیە كە هەمیشە داواكردنی ماف بووەتە بنێشتە خۆشە و لە سۆشیال میدیا دەیڵێینەوە؟ چی رێگرە لەوەی ئەو گەشە هزرییە بگوازینەوە بۆ جومگەكانی كۆمەڵگە و كاری لەسەر بكرێت؟ ئایا دەتوانین لەڕێی سۆشیال میدیاوە، ئەم كارە بكەین؟

وەڵامی ئەم پرسیارانە بۆ ئەڵقەی داهاتوو هەڵدەگرم.