نەخشەڕێگای دەربازبوون!

Kurd24

دەتوانین کۆمەڵگه‌ی کوردی پۆلێن بکەین بۆ سێ به‌ش (خەڵک، رۆشنبیر، دەسەڵات) بە گوێرەی ئەم پۆلێنه‌ (توێژی رۆشنبیر) پردی پێگەوەگرێدانی نێوان خەڵک و دەسەڵاتە، بۆیە پێموایە هەر کاتێک (درز یان بۆشایی) بکەوێتە نێوان خەڵک و دەسەڵات، ئەوا بەشێکی گەورەی بەرپرسیاریەتی دۆخەکە دەکەوێتە ئەستۆی رۆشنبیران، چونکە ئەرکی سەرشانی چینی رۆشنبیرانە کەوا (نەخشەڕێگا بۆ هەردوو چینی خەڵک و دەسەڵات دابڕێژن، بە مەبەستی چاوساغیکردن و رۆشنکردنەوەی رێگایان) بەمەرجێک (خەڵک و دەسەڵات) گوێڕایەڵی چینی رۆشنبیر بکەن.

ئەگەر چاوێک بە مێژووی خۆپیشاندانەکانی جیهاندا بخشێنین، دەبینین زۆربەی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەکان دەرەنجامی کۆمەڵێک هۆکار و گرفتی گەورە بوون، کە لە ئەنجامدا پردی پەیوەندی نێوان (خەڵک و دەسەڵات) درز و بۆشایی تێکەوتووە، بۆ چارەسەرکردنی هۆکار و گرفتەکانیش کۆمەڵێک (رۆشنبیر و دەستەبژێری نیشتیمانپەروەر) بوونەتە فریادڕەس بۆ دۆخەکە و توانیویانە (پردێکی پتەو) لە نێوان خەڵک و دەسەڵاتدا دروست بکەنەوە، بۆ نموونە لە ناوەڕاستی سەدەی رابردوودا کاتێک گرفتی جیاکاری رەگەزی (Racism or Racial Discrimination) لە ئەمریکادا رۆژ بە رۆژ قۆڵتر دەبۆوە، کۆمەڵێک دەستەبژێری نیشتیمانپەروەر بەسەرکردایەتی (مارتن لوثەر کینگ) دوای چەندین خۆپیشاندانی گەورە و فراوان، توانیان بە ئامانجە رەواکانیان بگەن و دەستکەوتی بەرچاو بەدەست بهێنن و کۆمەڵێک چاکسازی گەورە لە یاسا و رێساکانی ئەمریکا ئەنجام بدەن.

خۆپیشاندانەکانی ئەم دواییەی (دەڤەری سلێمانی) پێویستە ببنە دەرفەتێک بۆ راچڵەکاندنی هەردوو چینی (دەسەڵات و رۆشنبیر) لە پێناو گوێگرتن لە (ڕەخنەی بنیاتنەر) بە میکانیزمی مەدەنی و دوور لە توندوتیژی بۆ گەیشتنی پەیامی خۆپیشاندەران، بەمەبەستی هەڵوەستەکردنی دەسەڵات و ئەنجامدانی بەخۆداچوونەوەیەکی جدی بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێکی ریشەیی بۆ هەموو گرفتەکان بۆ پاراستنی کەشتی هەرێمی کوردستان لە نغرۆ بوون، لەم چوارچێوەیەشدا پێموایە ئەجیندای چارەسەرەکان پێویستە لەسەر بنەمایەکی (نەتەوەیی و نیشتیمانی) دابڕێژرێت و ئەم (10) هەنگاوەش وەک (نەخشەڕێگا)ی دەربازبوون لەخۆبگرێت:

1- نووسینەوەی دەستوورێکی هاوچەرخ بۆ هەرێم، بەجۆرێک دەستەبەری پره‌نسیپەکانی دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤ بکات، لە پێناو بەرز راگرتنی شکۆی هاووڵاتیان و دەستەبەرکردنی ئازادی رادەربڕین و ئازادی میدیا و ئازدی خۆپیشاندانی مەدەنی (لەچوارچێوەی یاسا) و دوور لە توندوتیژی.

2- گرنگیدان بە پرسی (دادی کۆمەڵایەتی) و بەرز راگرتنی گوزەرانی هاووڵاتیان لە رێگای دابینکردنی مووچەی مووچەخۆران، کە پێکهێنەری زۆرێنەی چینی مامناوەندی کۆمەڵگان.

3- بەرنامەڕێژیکردن بۆ سێکتەری پەروەردە لە رێگای پڕۆسەی (مرۆڤ سازی و نیشتیمان سازی) بۆ ئەوەی (ئینتیما) بۆ تاکی کورد بگەڕێنرێتەوە تاکو بتوانێت بەرژەوەندی نەتەوەیی و  نیشتیمانی زاڵ بکات بە سەر بەرژەوەندی (کەسی و حیزبی)دا.

4- ئەنجامدانی چاکسازییەکی ریشەیی لە سێکتەرەکانی حکومەت و کەرتی تایبەتدا.

5- برەودانی زیاتر بەپرسی (شەفافیەت) لە داهات و خەرجی گشت سێکتەرە جیاوازەکانی حکومەت و کەرتی تایبەت.

6- بووژاندنەوەی سێکتەرەکانی کشتوکاڵ و گەشت و گورزار لە پێناو هەمەچەشنکردنی داهاتی کوردستان و رەخساندنی دەرفەتی کار بۆ چینی گەنج و لاوان و کەمکردنەوی رێژەی بێکاری.

7- پاراستنی پێگەی پێکەوەژیان لە هەرێمی کوردستان.

8- پاراستنی ئاسایش و پێگەی سەقامگیری هەرێمی کوردستان.

9- یەکخستنەوەی هێزە سەربازی و ئەمنییەکانی هەرێم لەژێر چەتری حکومەتدا.

10- بە دامەزراوەیکردنی زیاتری دام و دەزگاکانی هەرێم لە سەر ئاستی هەرسێ دەسەڵات (یاسا دانان، جێبەجێکردن، دادوەری).

لە کۆتاییدا گرنگە بزانین کەوا هەموومان دانیشتووی ئەم "کەشتییە"ی هەرێمی کوردستانین و ئەرکی سەر شانی هەموولایەکمانە، بە گیانێکی نەتەوەیی و نیشتیمانی چارەسەرێک بۆ کون و کەلەبەرەکانی ئەم کەشتییە بدۆزینەوە، چونکە بە نقوومبوونی ئەم کەشتیە نەک تەنها باشووری کوردستان زەرەر دەکات، بەڵکو تاکە ئومێدی هەر سێ پارچەکەی تری کوردستانی گەورەش لەبار دەچێت!

٭ کارۆخ خۆشناو

سەرۆکی ئینستیتۆی توێژینەوەی (ئەمریکی-کوردی)