ئیتاڵیا.. كێشەی کۆچبەران لە کاتی ڤایرۆسی كۆرۆنادا

Kurd24

لە کاتێکدا رۆژانە داتای کۆچکردووان بەهۆی ڤایرۆسی کۆرۆنا زیاد دەکات، لەهەمان کاتیشدا داتای پەنابەرو کۆچبەری نایاسایش روو لە زیادبوون دەکات. کە رۆژانە دەبنە قوربانی رێگای  سەختی هات و نەهات. بە پێی ئامارەکانی وەزارەتی ناوخۆیی ئیتاڵیا لە ساڵی 2013 تا کۆتایی مانگی کانوونی یەکەم 2020 زیاتر لە 20 هەزار کۆچبەرو پەنابەر گیانیان لە دەست داوە، دەریای ناوەڕاست بووه‌تە گۆڕستانێکی گەورە.

كێشەی کۆچبەران لە وڵاتی ئیتاڵیا  بووه‌ته‌ كێشەیەکی زۆر گەورەو سەخت.  هاتنی بە تەوژمی كۆچبەرانی نایاسایی لە وڵاتانی توونس و لیبیا و ولاتانی دیكەی ئەفەریقیاوە بووه‌ته‌ مایەیی نیگەرانی ئیتاڵییەکان، چونکە ئاشکرایە وڵاتێک بە تەنیا ناتوانێت چارەسەری ئەم قەیرانە بکات.

ئیتاڵیا كە بە دەروازی گەیشتن بە وڵاتانی دیكەی ئەورووپا دادەنرێت، لە مانگی رابردووەوە تاوەكوو ئێستا، زیاتر لە شەش هەزار پەنابەری نایاسایی رووی تێ كردووە بێ ئەوەی توانای ناردنەوەیشیان هەبێت، ئەویش بەهۆی ناسەقامگیریی بارودۆخی ئەو وڵاتانەی، كە پەنابەرەكان ‌لێیانەوە هاتوون، كە ئەمەش بووەتە هاندەرێك بۆ ئەو پەنابەرە نایاساییانەی كە دەیانەوێت بگەنە سەر خاكی وڵاتی ئیتاڵیا.

ئەوەی لێرەدا جێگەی سەرسوڕمانە، وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا، بەرانبەر بەو دیاردەیە بێدەنگن و خۆیان دوورەپەرێز راگرتووە، هەر چەندە حكوومەتی ئیتاڵیا چەندین جار داوای لە یەكێتی ئەوروپا كردووە كە ئەو پەنابەرە نایاساییانە بەسەر وڵاتانی دیكەی ئەوروپادا ‌دابەش بكەن، چونكە بە تەنیا بەرگەی هاتنی ئەو ژمارە زۆرەی پەنابەران ناگرێت، بەڵام  وڵاتانی وەک هەنگاریا، پۆڵۆنیا، فەرەنسا و ئەڵمانیا  بەو داوایەی ئیتاڵیا رازی نەبوون.

بۆ رزگاركردنی ئیتاڵیا لەم كێشەیە، پێویستە لەسەر یەكێتی ئەوروپا كە رێگە چارەیەكی هاوبەش بدۆزێتەوە بۆ ئەم مەسەلەیە، ئەگەر نا، لە داهاتوودا كاردانەوەیەكی نەرێنی بۆسەر گشت وڵاتانی ئەوروپا دەبێت.

بێگومان هاووڵاتیانی ئیتاڵیایش تا رادەیەكی دیاریكراو دەتوانن بەرگەی ئەو كۆچبەرانە بگرن و یارمەتیی مرۆڤانەیان پێشكەش بكەن، بە تایبەتی دانیشتووانی شارۆچكەی (لامپێدۆزا) لە دورگەی (سیقیلیا) لە خوارووی وڵاتەكە كە زۆربەی پەنابەران لە كاتی گەیشتنیان روو لەو شارە دەكەن.

نەك لەبەر هۆكاری مرۆڤایەتی، بەڵكوو لەبەر ئەوەی هیچ جێگەیەك نەماوە لەو شارە پێویستی بە كرێكار هەبێت بۆ كار كردن، بۆیە لەو حاڵەتەدا، ئەو پەنا‌بەرانە بێ پێشكەشكردنی یارمەتیی مرۆڤایەتی و لە هەمان كاتدا بێكارییش، لە وڵاتەكەدا دەمێننەوە، ئەوجا یا ئەوەتا روو لە وڵاتێكی دیكەی ئەوروپایی دەكەن ( ئەوانەی كە توانای ماددییان هەیە)،یانیش پەنا دەبەنە بەر ئەنجامدانی كاری خراپ، ئەویش بەهۆی هەبوونی مافیا و چەندین گرووپێكی دیكەی هاوشێوەی مافیا لە ناوچەكەدا كە لە كەمیندان بۆ بەكارهێنانی ئەو پەنابەرانە.

بێگومان لێكەوتنەوەی ئەو ئەنجامە خراپانە، بە شێوەیەكی راستەوخۆ مەترسی بۆ سەر وڵاتانی دیكەی ئەوروپایش دەبێت. هەر چەندە ئیتاڵیا تەنیا داوای یارمەتی لە ئەوروپا نەكردووە، بەڵكو داوای لە حكوومەتی توونسیش كرد بۆ رێگرتن لە هاووڵاتییانی، چونكە بارودۆخی توونس لە چاو وڵاتانی دیكەی ئەفریقیا بۆ نمونە لیبیا و سۆماڵ، تا راددەیەكی زۆر سەقامگیرە، كەچی ژمارەیەكی زۆری ئەو كۆچبەرانەی كە دەگەنە ئیتاڵیا، هاووڵاتی توونسین. هەر بۆ ئەم مەبەستەیش، سەرۆك وەزیران و وەزیری ناوخۆی ئیتاڵیا چەندین جار سەردانی تونسیان کردووە بە مەبەستی ئەوەی بگەنە رێکەوتنێک لەگەڵ بەرپرسانی ئەو وڵاتە بۆ رێگرتن و هەماهەنگی لەگەڵ ئیتاڵیا.