عێراق هه‌موو ئه‌و لایه‌نانه‌‌ قەرەبوو ده‌كاته‌وه‌ كه‌ زیانی پێگه‌یاندوون ته‌نیا كورد نه‌بێت

عێراق لە ھەر بەرمیلێك نەوت 3 دۆلار بۆ قەرەبووکردنەوەی زیانمه‌ندانی تاوانەكانی دەوڵەت تەرخانکردووە
ئەنفال
ئەنفال

K24 – ھەولێر:

لەهەر بەرمیلێك نەوت، کە رۆژانە عێراق دەیفرۆشێت، 3 دۆلار بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو وڵات و لایەنانە تەرخانکراوە، کە رژێمی پێشووی عێراق زیانی پێگەیاندوون.

ساڵی 2009 و 2010 بە پشتبەستن بە بڕیارەکانی دادگای باڵای تاوانەکان، پەرلەمانی عێراق قەرەبووکردنەوەی زیانپێکەوتووانی دەستی رژێمی بە یاسایی کردووە و دەنگی لەسەر داوە.

لەو ماوەیەدا حکومەتی عێراق بە ملیاران دۆلار قەرەبووی زیانپێکەوتووانی ناوچەکانی ناوەڕاست و باشووری عێراقی کردووەتەوە.

بەڵام تاکو ئێستا هیچ قەرەبوویەکی زیانپێکەوتووانی هەرێمی کوردستانی نەکردووەتەوە، لە کاتێکدا هەرێمی کوردستان گەورەترین زەرەرمەندی گیانی و ماددی دەستی رژێمی پێشووی عێراقە.

شاری قەڵادزێ، سەنتەری قەزای پشدەر لە مێژووی حوکمڕانی دەوڵەتی عێراقدا چەندین جار لەلایەن حکومەتە یەك لەدوا یەکەکانی عێراق رووبەڕووی بۆردومان و وێرانیی بووه‌تەوە.

لە یەكێك گۆڕستانەكان هەندێ گۆڕ، سێ کەس یان زیاتری تێیدا نێژراوە، ئەوان لە بۆردومانی زانکۆی سلێمانی له‌ ساڵی 1974 لە قەڵادزێ شەهید کران.

محمد زرنگ، هەم قوربانی و هەمیش ناوێکی دیارە لە داکۆكیکردن لە قوربانیانی جینۆساید، باس لە ساتەوەختی راگواستنی قەزای پشدەر و راپێچكردنی خەڵکەکەی بەرەو ئۆردوگا زۆرەملێیەکان لەگەڵ نەهامەتی و دواتر تەقاندنەوەی یەکە یەکەی خانوەکانی قەڵادزێ دەکات لە ناوەڕاستی ساڵی 1989.

لەمێژووی 35 ساڵەی حوكمڕانی بەعس ماڵوێرانی گەورەی بەسەر گەلی کوردا هێناوە و تاوانی جینۆسایدی ئەنجام داوە.

دوای روخانی دەسەڵاتی بەعس لە عێراق، هەوڵی زۆر هەبووە تا حکومەتی عێراق قەرەبووی ماددی و مەعنەوی زیانپێکەوتووانی هەرێمی کوردستان بکاتەوە.

دوای شەڕی کوه‌یت لە ساڵی 1990، عێراق ناچارکرا قەرەبووی ئەو وڵاتە بکاتەوە. ئێستا لەهەر بەرمیلێك نەوت، کە رۆژانە عێراق دەیفرۆشێت، 3 دۆلار بۆ قەرەبووی ئەو لایەنانە دەڕوات، کە عێراق زیانی پێگەیاندوون.

ئەگەرچی حکومەتی عێراق هەزاران گوند و ناوچەی هەرێمی کوردستانی وێران کردووە و دەیان هەزار هاووڵاتی مەدەنیشی لە پرۆسە رێکخراوەکانی ئەنفال و کیمیاباران و بۆردومان شەهید کردووە و ئەو تاوانانە لەدادگای باڵا بە جینۆساید ناسێنراون، بەڵام تاکو ئێستا هیچ قەرەبوویەکی ماددی و مەعنەوی خەڵکی کوردستانی نەکردووەتەوە.