دەستوور.. پایەیەک بۆ دەوڵەتداری

Kurd24

كاتێك باس لە نووسینەوەی دەستووری هەرێم دەكەین، پێویستە ئاماژە بەوە بدەین دەستوور بریتییە لەو یاسا و پرۆگرامەی بۆ بەڕێوەبردنی وڵات داڕێژراوە و پرەنسیپە سیاسییە بنەڕەتییەكانی وڵات دەستنیشان دەكات و ئەرك و دەسەڵاتەكانی حكومەت و كارەكانی بەگوێرەی رەوشی ئەو دەوڵەتە دیاری دەكات و ئەرك و ماف بۆ هاووڵاتیان مسۆگەر دەكات، واتا ئەو یاسا تایبەتمەندەیە بەدرێژایی مێژووی مرۆڤایەتی بۆ رێكخستنی ژیانی تاكه‌كان و كۆمەڵگە بەكارهاتووە، چونكە ئەو یاساگەلەیە چەندین پرسی ئاڵۆز چارەسەر دەكات، بەتایبەتی لەو وڵاتانەی لە چەندین نەتەوە و كەمە نەتەوەی جیاواز پێكهاتوون، چونكە دەستوور جێگیركردنی بنەماكانی ماف و یاسایە و هەنگاوێكە بۆ چەسپاندنی دادپەروەری كۆمەڵایەتی و ژیانی مەدەنی و دیموكراسی وڵات.

ئەوەی جێگەی سەرنجە ئەمڕۆ لە هەرێمی كوردستان هەندێك لایەن تەنیا بۆ ئەوەی دژایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان بكەن، پرسی دەستووریان بەجۆرێك لێكردووە كە خۆشیان نازانن چۆن باسی بكەن، ئەوان هاتوون دەیانەوێت بە گوشارخستنە سەر پرسە هەستیارەكان، دۆخی دابڕاو و گۆشەگیری سیاسی حزبەكەیان چارەسەر بكەن، دەیانەوێت لەم رێگەیەوە جەماوەر سەرقاڵ بكەن، بۆ ئەوەی تاڕادەیەك خۆیان لەكێشەكان و بەرپرسیارێتییەكان بدزنەوە، لەكاتێكدا دەستوور پرسێكی نیشتمانییە، بەڵام ئەو تاقم و لایەنانە دەیانەوێت وەك كارتێكی سیاسی دەستوور بەكاربهێنن.

خاڵێكی جەوهەری لە دژایەتیكردنی لایەنەكان لەمەڕ بابەتی دەستوور بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە، خودی  سەرۆكی هەرێم رێزدار نیچیرڤان بارزانی هەوڵەكانی بۆ دانانی دەستوورێكی هەمواركراو بۆ هەرێمی كوردستان ئامادە كردووە، لەكاتێكدا تەنیا ئامانجیش لەم بابەتەدا ئەوەیه‌ كە هەرێم ببێتە خاوەنی دەستوورێكی مۆدێرن و گونجاو لەگەڵ جیهانی دیموكراسی، لەم رێگەیەوە هەرێم بتوانێت پایەكانی دەوڵەتداری پتەوتر بكات، بەڵام بەشێكی لایەنە سیاسییەكان بیانووی جیاواز دەهێننەوە، دەستوور وەك بابەتێكی سیاسی وێنا دەكەن، لەلایەك دەیانەوێت بەم هەنگاوە گێرەشێوێنی دروست بكەن، بەدیوێكی تردا دژایەتی هەرێمی كوردستان پێ بكەن و خۆیان لەلای هه‌ندێك لایه‌نی سیاسی له‌ بەغدا خۆشەویست بكەن، ئەمە بێجگە لەوەی ئێستا لە هەڵبژاردنەكان نزیك دەبینەوە، تای هەڵبژاردن زۆر لە گرووپ و لایەنەكانی گەرمكردووە.

لەكۆتاییدا دەستوور دەبێتە پایەیه‌كی گرنگی دەوڵەتداری و هەنگاونان بەرەو جیهانی مۆدیرنی دیموكراسی، پێناسەكردنێكی وردی سیستەمی سیاسی هەرێم، دیاریكردنی ئەرك و مافەكانی هاووڵاتیانه‌. 

ئەو هێز و لایەنانەی دژایەتی دەكەن، ناتوانن هیچ جۆرە رێگرییەك لەمەڕ دەستووری هەرێم دروست بكەن، چونكە خودی دەستووری هەمیشە عێراق لە ماددەی مادەی (120) ئەو مافەی بۆ هەرێمی كوردستان دیاریكردووە كە دەستوورێكی تایبەت بەخۆی هەبێت، بتوانێت لەرێگەی ئەو دەستوورەوە ژیانی كۆمەڵگە و تاكەكان رێكبخات.