رووسیا کڕیاری نوێ بۆ نەوت و بەرهەمەکانی دیکەی دەدۆزێتەوە

K24 - مۆسکۆ

لە شاری مۆسکۆی پایتەختی رووسیا، 22مین پێشانگای نێودەوڵەتی نەوت و گاز کرایەوە، ئەمساڵ بەهۆی شەڕی  رووسیا ئۆکرایناوە، کەمترین  خاوەنکار و کۆمپانیای رۆژئاوایی بەشداریان لە پێشانگاکەدا کردووە، بۆیە رووسیا سەرنجی زۆری خستووەتە سەر کڕیارە چینی و هیندی و ئێرانییەکان، تا بەرهەم و پێداویستییەکانی گەڕان و دەرهێنان و گواستنەوەی نەوت و گازیان پێبفرۆشێت.

ئێلێنا ئازۆڤسکایا، بەڕێوەبەری پێشانگای نێودەوڵەتی نەوت و گاز لە مۆسکۆ بە کوردستان24ی راگەیاند: "ئەمساڵ لە 13ی وڵاتی جیاوازەوە، نزیکەی 400 کۆمپانیا بەشدارن، کۆمپانیای تایبەت و پەیوەندیدار بە بواری وەبەرهێنانی نەوت و گاز و کەرەستە و کەل و پەلی تایبەت بە بوارەکە".

گوتیشی: "ئەو هەلومەرجەی ئێستا لە جیهاندا لە ئارادایە بێگومان کاریگەری لەسەر پێشانگاکە هەیە، بەڵام بەشداربووان زۆر شادن کە دەرفەتی مەیدانی لەم چەشنە هەیە بۆ تاوتوێکردن و بەرەوپێشبردنی پەیوەندییە بازرگانییەکانیان لەبواری وزەدا. ئامادەیی زۆری کەل و پەلی تایبەت بە بواری غاز و نەوت جێی سەرنجی ئامادەبووانە".

ئەمساڵ بەهۆی سزاکانی وڵاتانی رۆژئاوا بۆ سەر رووسیا، خاوەنکارەکانیان کەمترین بەشداریان هەبوو لە پێشانگەکەدا، هەر بۆیە کۆمپانیاکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لە رووی زۆری ژمارەوە ریزبەندی یەکەمی پێشانگاکەیان گرتووە.

عەلیرەزا جەعفەری، بەڕێوەبەری کارەکانی کۆمپانیا نەوتییەکانی ئێران دەڵێ: "ئەمە یەکەم ستێندی کۆمپانیا نەوتییەکانی ئێرانە لەم پێشانگایەدا، وەک دەبینن گەورەترین کۆمپانیا نەوتییەکانی ئێران لێرە بەشدارن. بێگومان ئێمە لە پێشانگای دیکەی تایبەت بە بیناسازی و خۆراکیش بەشداریمان هەیە، ئێمە مانگی 9 پێشانگایەکی دیکەشمان دەبێت بەناوی ئۆراسیا و لەگەڵ بەرپرسان لەسەر ئەو بابەتە رێککەوتووین، جاری یەکەم و ساڵی 2020-2021 لە ئێران بەڕێوەچوو، ئەمجارە لە مۆسکۆ و بە بەشداری 10 وڵات ئەنجام دەدرێت، بە بڕوای ئێمە ئامادەیی زیاتری وڵاتانی دراوسێمان لە پێشانگاکەدا گرنگی چالاکییەکە مەزنتر دەکات، ئەگەر ئێمە لە پێشانگاکان بەشداری نەکەین، ئەوا بە توانا و گەورەیی کارەکانی یەکتر ئاشنا نابین، بۆیە پێشانگاکان پێویستن تا بازرگانی وڵاتان لەو ماوەیەدا گەشەی زیاتر بەخۆوە ببینێت. رووسیا یەکێکە لەو وڵاتانەی کە دەتوانێت کۆمەکی تەکنەلۆژی بە ئێمە بدات، هەناردەی 260 ملیار دۆلار دەکات، لێرە کاڵای جیاواز هەن کە ئەشێت هاوردە بکرێن بۆ وڵاتانی دیکە".

لەگەڵ دەستپێکردنی شەڕی نێوان رووسیا و ئۆکراینا، ئەمەریکا و وڵاتانی رۆژئاوا، سزای توندیان خستە سەر مۆسکۆ، کەرتی وزەی رووسیا بەدەر نەبوو لەم سزایانە و خەریکە بەشێکی زۆری کڕیارە رۆژئاواییەکان لەدەست دەدات، پەیوەست بەم پرسە، شارەزایانی وزە لە مۆسکۆ تێڕوانینی جیاوازیان هەیە.

ڤیچیسلاڤ کولاگین، بەڕێوەبەری پەیمانگای بونیادنانەوەی سەرخانی ئابووری بە کوردستان24ی گوت: "ئەو وڵاتانەی بە نەیار و ناحەزی رووسیا ناسێندراون دەبێت کڕین بە روبڵ بێت، هەندێ وڵاتی دیکە هەن کە لە پەیوەندی ئاساییدان، ئەوان دەتوانن بە دراوی تریش مامەڵە و بازرگانی لەگەڵ رووسیا درێژە پێبدەن، لەناوخۆی وڵاتدا ئێستا سیستمی پارەدانی (میر) بەرکارە، رووسیا ئێستا سیستمێکی نوێی هەناردە و وەرگرتنی  دراو گەشە پێدەدات بۆ مامەڵەی بازرگانیش لەگەڵ دەرەوە سیستمێکی هاوتای سویفت بەکاردەخرێت و سەرەتاش چەند ساڵێک بەر لە ئێستا پەنای بۆ برا و کەڵکی لێوەرگیرا، ئەم سیستمە هەنووکە دەرفەت دەدات کە بەبێ گەڕانەوە بۆ سیستمی پێشووی سویفت پارە و دراو ئاڵوگۆڕ بکرێت و هەناردە بکرێت، سیستمەکە ئامادەیە و ماوەتەوە لەگەڵ هاوبەشەکان رێککەوتنی لەسەر بکرێت تا مامەڵەکان لەو رێگەیەوە ئەنجام بدرێن. رەنگە بێکەم و کوڕی نەبێت و لەکاتی بەکارهێنانیدا باشتر بکرێت، پشنیازی جیاجیا بۆ بەرەوپێشبردنی بۆ زیاد بکرێت. بەو پێیەی فاکتەری جیۆپۆلۆتیکی ئەشێت بەربەست بێت لەڕێی بازرگانی وڵاتاندا و لەناکا و پۆلێک وڵات لە سیستمەکە بلۆک بکرێن، هەبوونی سیستمی هاوشێوە پێویستییە و دەبێت هەبێت".

هەر پەیوەست بەو پرسە ڤیچیسلاڤ میشێنکۆ، بەڕێوەبەری ناوەندی توێژینەوەی ستراتیژی تەکنەلۆژی ئاماژە بەوە دەکات: "رووسیا وڵاتێکی گەورەیە و لەباریدایە پەیوەندی بازرگانی لەگەڵ زۆر وڵاتی تردا گرێ بدات. بۆیە ئەگەر هەناردەی نەریتی بازرگانی سەرچاوە وزەییەکان لە رووسیاوە بەرەو ئەوروپا کەم بکات یان رابوەستێت، ئەوا رۆژهەڵات، وەک چین، باشووری رۆژهەڵات و باشوور، وەک هیندستان بەردەوام وەک ئەلتەرناتیڤ دەمێننەوە، چونکە هیندستان بەشێوەیەکی زۆر لە ماوەی دوایدا نەوتی رووسیا دەکڕێت، کۆمپانیا هیندییەکان لەماوەی مانگی رابردوودا، چوار هێندەی جاران نەوتیان کڕیوە، پاشان ئەشێت لە رێگەی بەندەرە ئاوییەکانی باکووری دورەوە بە کەشتی نەوت بنێردرێتە بازاڕەکانی جیهانەوە بۆ وڵاتانی باشووری رۆژهەڵاتی ئاسیا. هاوکات ئەشێت نەوتی دورگەی سەخالین زیاتر بکرێت و بە وڵاتانی ناوچەی زەریای هێمن بفرۆشرێت".

پێشانگای نێودەوڵەتی نەوت و گاز لە رووسیا، بۆ یەکەمجار لە ساڵی 1978 کراوەتەوە، ئەمساڵ بۆ ماوەی چوار رۆژ بەردەوام دەبێت، نزیکەی 400 کۆمپانیا لە 13 وڵاتی جیهانەوە بەشدارن. ئەمساڵ جیاواز لە ساڵانی رابروو، کەمترین کۆمپانیا و خاوەنکاری رۆژئاوایی بەشدارن، بۆیە رووسیا سەرنجی زۆری خستووەتە سەر کڕیارە چینی و هیندی و ئێرانییەکان تا بەرهەم و پێداویستییەکانی بواری نەوت و گازیان پێبفرۆشێت.