عێراقی بەیعەت!
دەستلەکارکێشانەوەی بە کۆمەڵی پەرلەمانتارانی کوتلەی سەدریی لە هەفتەی پێشوو دوابەدوای گوتاری رێبەرە رۆحیەکەیان، جگە لەوەی پەردەی شانۆیەکی تازەبوو بۆ سوپرایزێکی سیاسی گەورەی سەدریی، هەمان کات بەیعەتی مەزهەبیی ئایدۆلۆژیی ئەو مەندوب و یاسادانەرانە بوو لە حەنانەی ئاینیی نەجەف لەبەردەم ئەمیرەکەیان موقتەدا سەدر.
ئەو جوڵەو ئاکتە، ئەگەر یەک مانای هەبێت ئەوەیە ئەو نوێنەرانە بەندەو بەیعەتداری ئەمیری خۆیانن نەک یاساکان و بۆ فرۆشتن و سەوداو مامەڵەکردن نیین، تا شۆکهێنەر بێت بۆ چوارچێوەی هەماهەنگیی و کۆتایی بە مۆدێلی حکومەتی سازان و پشکپشکێنە، هەنگاوەکە ئەگەرچی یاسایی نییە و حیزبییە، لێ عێراقی بەتەواوی گەیاندە بنبەست و چەقبەستوویی سیاسیی و بۆشایی دەستوریی بۆ حکومەتێکی کاربەڕێکەر.
به‌ڵام ره‌مزێكی سیاسیی نابینینه‌وه له بیست ساڵی رابردوی عێراقی نوێ ئه‌وه‌نده‌ی "موقته‌دا سه‌در" ی رێبه‌ری ره‌وتی سه‌در مانۆڕی رێکخراوی سیاسیی و له‌ف و ده‌ورانی کردبێت به وه‌ره‌قه و گوتاره سیاسییه‌كان و كورسیه به‌ده‌ستهاتووه‌كانەوە، عێراق چونکە مێرگی خێڵ و تائیفە و ململانێی رەچەڵەک و ئەهلی بەیعەتسازییە و میراتەکە هی سەردەمی خەلیفە عەلی کوڕی ئەبوتاڵیب و و ئیمامی حەسەن و حسێن و کێشەکانی بەیعەتداریی و ئیمامەت و خەلیفایەتیە لەگەڵ بەرەی ئیمامی موعاویە و یەزیدی کوڕی لە شامەوە تا کوفە و شەهید بوونی ئیمامی حوسەین و لێسەندنەوەی بەیعەت و شەرعیەتی جێنشینی بەبێ شورا لە ئەمیری موسوڵمانان بە زۆری شمشێرو خوێن و قەتل و قیساس.
موقتەدا بۆشی چووه‌تەسەر چونکە میراتگری بەشێکی ئەو مێژووەیە و كوڕی چواره‌می زه‌عیمی رۆحی و دینی كۆچكردوو "محه‌مه‌د محه‌مه‌د سادق سه‌دره" و قوتابی سه‌یید كازم ئه‌لحائیری مه‌رجه‌عی هاوچه‌رخ و دیاری عێراقی و دانیشتووی قومه و بنه‌ماڵه‌كه‌یان ریشه‌یه‌كی كۆنی تائیفیی و مه‌زهه‌بی و دینی و حوكمڕانییان هه‌یه له ناوه‌ڕاست و خوارووی عێراق و ئه‌تباع و ئه‌ولاد و مه‌والی ویلایه‌تی خۆیان هه‌یه، دوای محه‌مه‌د باقر سه‌درو باوكی و براكانی. بەڵام وەک چۆن زەحمەتە باوەڕ بەوە بهێنین موقتەدا بەم ئاکتەو بەکردەنی بچێتە بەرەی ئۆپۆزسیۆنەوە وەک هێزێکی یەکلاکەرەوە بۆ ریفۆرم و چاکسازیی، زەحمەتیشە باوەڕ بەوە بکەین بەتەواوی هاتبێتە ئەو بەرەیەی کە دژی کۆماری ئیسلامی ئێران وەستابێتەوە.
بۆیە باشترە کورد لەو ململانێ مەزهەبیی و مەرجەعیەتە دینیانە بەئاگا بێت و عەقڵانیی و بەرمەبنای مافە دەستووریی و مێژووییەکانی خۆی مامەڵەو دانوستان بکات نەک دیدارە حیزبیی و پۆستە حکومییەکان و کورسی بەدەستهاتوو.
ئاخر مۆدێلی سیاسی حوکمڕانی و فۆڕمی نەگۆڕی تەشریعاتی لە عێراق بۆ بیست ساڵی تر مۆدێلێکی کۆنی دەسەڵاتگەریی و سیاسیی و تەقسیماتی و دیفاکتۆی ئەمریکا_ئێرانە و کورد دەبێ لەو دۆخە بگات و چیتر تەفرە نەخوات لەکاتێکدا لە هاوبەشیی و بەڕێوەبردنی سەدساڵەی پێشووی عێراقدا شكستیهێناوە. دەستورو فیدراڵیەت و دنیای ئازاد، هیچ نەبوو جگە لە وەهم و مۆدێلێك بۆ داپۆشینی دیكتاتۆریەتی رابردووی بەعس و جوانكردنی ئەزموونی دەوڵەتی مەزهەبی شیعیی. ئەو حوكمڕانییەی وەك مۆدێل كاری پێدەكرێت و كورد بەشدارە تیایدا، زیاتر مۆدێلی خێڵ و میللیگەرایەو ئاماژەکان بەرەو ئەوە دەچن کە عێراقێکی نوێ لە ئارادا نییە و روخسارە گەورەکان وەک خۆیان دەمێننەوە.
ئیدی حکومەتی زۆرینەی نیشتیمانیی چییە و چۆن دروست دەبێت کە روانگەی توندی رەوتی سەدرییە بەبێ سازان، عێراق پڕیەتی لە پێكهاتەی نەتەوەیی و ئەتنی و مەزهەبی و دینی و تائیفیی، ئەوەی ئەم پێكهاتە موزائیكی و هەمەجۆرەی راگرتووە، دەستوور و یاساكانن بەڵام کاریان پێ ناکرێ و لەبری ئەوە فەتواو بەیعەت و دارولخیلافەی مەزهەبیی شوێنی گرتووه‌تەوە؟