نەخۆشی کۆلێرا چییە و چۆن بڵاودەبێتەوە؟

K24 - سلێمانی:

کولێرا نەخۆشییەکى بەکتریاییە (واتە بەهۆى جۆرە بەکتریایەکەوە بڵاودەبێتەوە)، کە تووشى مرۆڤ دەبێت، لە رێگەى چوونە ژوورەوەى بەکتریاى (Vibrio -cholera) بۆ ناو گەدە و ریخۆڵەکان (کۆئەندامى هەرس)، ئەوەش وادەکات مرۆڤ بە خێرایی تووشی سکچوون و رشانەوەیەکى توند ببێت.

ئەم نەخۆشییە، لە خۆراك و ئاوی پیسبووەوە، بە رێگەی خواردن و خواردنەوە دەگوازرێتەوە بۆ جەستەی مرۆڤ، ماوەی گەشەکردنی بەکتریاکە دوو کاتژمێر تا پێنج رۆژ دەخایەنێت.

نیشانەکانى نەخۆشی کۆلێرا

- سکچوونێکى توند، کە لە شێوەى ئاوى برنجە و بۆنێکی ناخۆشی هەیە.

- رشانەوەیەکی زۆر.

ئەم دوو نیشانەیەی نەخۆشییەکە، وادەکات نەخۆش بڕێکی زۆری ئاو و خوێی لەش لە ماوەیەکی کەمدا لەدەستبدات و ببێتە هۆی لاوازبوونی گورچیلەکانی، بۆیە پێویستە بەخێرایی ئەو بڕە ئاوە بگەڕێندرێتەوە بۆ جه‌ستە لە رێگەی ده‌ماره‌كانییه‌وه‌ "موغەزی" ئاو وه‌ربگرێت، یان خواردنەوەی بڕێکی باشی ئاو.

چارەسەری نەخۆشی کۆلێرا

- خواردنەوەی رێژەیەکی زۆر شلەمەنی، بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو شلەیەی جەستە لەدەستیداوە.

- خواردنی شلەمەنی و سووپ و ئەو خۆراکانەی دەوڵەمەندن بە ماددە خۆراکییەکان.

- پێدانی دەرمانی تایبەت بە نەخۆشییەکە لەلایەن پزیشکی پسپۆڕەوە، بە تایبەت دەرمانی دژە زیندەگی (anti biotic).

چۆنیەتی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی کۆلێرا

- خواردن و خواردنەوەیەك، کە پیسبووبێت بەم میکرۆب یان بەکتریای (viblro cholera)

- پیسبوونى ئاوى خواردنەوە بە پاشەڕۆى مرۆڤ، کە میكرۆبی جۆراوجۆر پێکهاتووە.

- چوونە ژوورەوەى بەکتریاکە راستەوخۆ لە رێگەى بەکارهێنانى شتى پیس بۆ ناودەم.

- گواستنەوەی لە رێگەی مێشوولەوە، لە شوێنێکی پیسبووەوە بۆ کەلوپەل و خۆراك.

رێنماییەکانی خۆپاراستن لە کۆلێرا

یەکەم: بۆ ئەو کەسانەی تووشی کۆلێرا بوون.

1- جیاکردنەوەی کەسانی تووشبوو، لە ئەندامانی دیکەی خێران.

2- پاککردنەوەی کەلوپەلی نەخۆشەکە و ئەو جلوبەرگانەی بەکاریدەهێنێت.

3- لابردنی پاشماوەکانی نەخۆشەکە، بەشێوەیەکی تەندروست.

دووەم: بۆ ئەو کەسانەی تووشی نەخۆشییەکە نەبوون.

1- گرنگیدان بە پاکوخاوێنی.

2- دابینکردنی ئاوی خاوێن بۆ خواردنەوە و کوڵاندنی ئاو پێش بەکارهێنانی.

3- خۆپاراستن لە سەوزەیەك کە گومانی لێبکرێت پیسبووبێت.

4- بەکارنەهێنانی خواردن و خواردنەوەی سەردانەپۆشراو و دەستگێڕ و عارەبانەکان.

5- زوو دەستشۆردن بە ئاو و سابوون، بە تایبەت دوای دەرچوون لە تەوالێت و پێش ناخواردن.