رۆژنامه‌یه‌كی توركیا هۆشداری له ‌بوومه‌له‌رزه‌یه‌كی بەهێز‌ له‌ ئیستا‌نبوڵ دەدات

K24 - هەولێر

رۆژنامه‌ی حوریه‌ت بڵاویكردووه‌ته‌وه‌، ئەو بوومەلەرزەیەی له ‌توركیا روویدا زیان و کارەساتێکی گەورەی لێكه‌وته‌وه‌، به‌ڵام ترسێكی گه‌وره‌تر هه‌یه‌ سەبارەت بە بوومەلەرزە چاوەڕوانکراوەکەی ئیستانبوڵ کە گەورەترین و پڕ دانیشتووترین شاری ئەو وڵاتەیە.

شارەزایان دەڵێن، پێشبینی ده‌كه‌ین لە ماوەی 70 ساڵی داهاتوودا بوومەلەرزەیەک بە گوڕی 7 یان بەهێزتر ئیستانبوڵ رووبدات.

بەپێی دوایین وەشانی ماستەرپلانی بوومەلەرزەی ئیستانبوڵ کە لە ساڵی 2018 بڵاوکراوەتەوە، بوومەلەرزەیەک بەم قەبارەیە زیانێکی زۆر بە 194 هەزار بینا دەگەیەنێت یان وێرانیان دەکات.

رۆژنامەی حوریەت، بڵاوی كردووه‌ته‌وه‌، بوومەلەرزەکەی داهاتووی ئیستانبوڵ ئەگەر هەیە "لە هەر ساتێکدا لە ئێستادا" رووبدات.

بوومەلەرزەیەکی بەهێزتر

بە گوتەی شارەزایان، بوومەلەرزە چاوەڕوانکراوەکەی ئیستانبوڵ لە رووی زیانەکانی قەهرەمانمەڕەش زیاتر دەبێت و ئەو لێکەوتە ئابووری و کۆمەڵایەتیانەی کە روویدا.

بە واتایەکی تر، بوومەلەرزە خوێناوییەکەی قەهرەمانمه‌ڕەش "پڕۆڤەیەک" بوو بۆ بوومەلەرزەکەی داهاتووی ئیستانبوڵ، بەپێی رۆژنامە تورکییەکە.

بەگوێرەی راپۆرتی روانگەی قەندلی دامەزراوەی توێژینەوەی بوومەلەرزەی زانکۆی بۆگازیچی، لە ئیستانبوڵ یەک ملیۆن و 164 هەزار باڵەخانە و چوار ملیۆن و 500 هەزار شوقە هەیە و بە تێکڕا3.3 کەس لە هەر شوقەیەکدا دەژین.

لە بوومەلەرزەیەکدا بە گوڕی 7.5 و سەرووتر، پێشبینی دەکرێت 13 هەزار باڵەخانە زیانیان پێ بگات، هه‌روه‌ها  39  هەزار باڵەخانە زیانێکی زۆریان پێ بگات و 136 هەزار بیناش زیانێکی مامناوەندیان پێ بگات.

واتا ژمارەی ئەو شوقانەی کە پێشبینی دەکرێت لە بوومەلەرزەی 7.5 و سەرووتردا زیانێکی زۆریان بەربکەوێت زیاتر لە 211 هەزار شوقەیە.

 ئەو گرفتانەی کە لە ئەنجامی بوومەلەرزەکەوە سەرهەڵدەدەن

 255 هه‌زار باڵه‌خانه‌ به‌ر له‌ ساڵی 1980 لە ئیستانبوڵ دروستکراون و کێشەکە لێرەدایە.

538 هه‌زار باڵه‌خانه‌ لە نێوان ساڵانی 1980 تا 2000 دروستکراون و 376 هەزاریان لە دوای ساڵی 2000 دوای بوومەلەرزەکەی کۆجالی ساڵی 1999 دروستکراون، بە واتایەکی تر لە سەدا 70ی بیناکانی ئیستانبوڵ پێش ساڵی 2000 دروستکراون.

هەروەها ئەوەی دیكه‌ لەسەدا 30 یان لە دوای ساڵی 2000 دروستکراون، مانای ئەوە نییە کە سەلامەتن،  وەک لە بوومەلەرزەکەی قەهرەمانمەڕەش  بینیمان، ئەو شوێنە لوکسانەی کە چەند ساڵێک لەمەوبەر وەک "دژە بوومەلەرزە" دروستکرابوون و سەدان کەس تێیدا نیشتەجێ بوون، لەناوچوون. هەروەها هەندێک شوێن کە گوایە بەهێزن، کە بەپێی رێساکانی بوومەلەرزە پلانیان بۆ دانرابوو، لە کاتی بیناسازیدا لەناوچوون.

لێدانێكی به ‌ئازار ناتوانرێت حیساب بۆ ئه‌وجۆره زیانه‌ بكه‌یت، كاتێك‌ بوومەلەرزەیەکی وه‌ها له‌ ته‌واوی وڵات رووده‌دات، نەک تەنها ئیستانبوڵ کە پشکی لە ئابووری لەسەدا 50 یه‌ له ‌توركیا.

رۆژنامه‌ی حوریه‌تی توركیا نووسیویەتی، جگە لەو کێشە ناوخۆییانەی کە روودەدەن، کێشەی دیكه‌ش بۆ رای گشتی دەردەکەون، كه‌ دیارترینیان مەترسی لەسەر ئاسایشی نیشتمانییە.