چاکسازی و رەگی گەندەڵی!
حوکمڕانی خۆی چییە ئەگەر پۆزەتیڤ نەبێت و پڕۆژەی بەدیهێنانی خواستی جەماوەری نەبێت، تەنها دەوڵەتی زەبروزەنگ و تۆتالیتار خاوەنی ئەو جۆرە تەنزیم و بیرۆکانەیە، دیسان شۆڕش خۆی چییەو بۆچی دەکرێ و قوربانی بۆ وەگەڕ دەخرێت ئەگەر مەیلێکی سیاسی و مرۆڤدۆستی و خۆشگوزەرانیت نەبێ بۆ ئایندە، کەواتە کۆنسێپتی چاکسازی خۆی بۆ ئەوەیە دەستکاری حوکمڕانی خراپ بکات و بەهەدەردانی سامانی نیشتیمانی بکات و جیای بکاتەوە لە حوکمڕانی باش و کاتێک زانی ناتەندروستە دەبێت پڕۆژەی بەدیل و ڕزگارکەریی هەبێت تاوەکو ریفۆرمی تێدا بکەیت.
قەدی ئەم کێشەو بێشەی گەندەڵییە، ئەوەتا لەکابینەی یەکەمدا، ڕەگی درێژو شێداریی شاخەو، بەرهەم و چڵ و چێوەکەی ئەوەی ئێستایە کە دەبینرێت، کەواتە دەبێت لە ڕووی مێژوییەوە لەم پرسە بڕوانین ئینجا شیکاریی بۆ بکەین، ناکرێت حوکمی قورس بدەیت بەسەر ئەو دەرەنجامانەی ئێستادا، بەبێ خوێندنەوەی کێماسییەکانی رابردوو، هەموو خەزێنەیەکی بەتاڵ تەتیجەی خەرجییەکی ناڕێکە، ڕێکخستنەوەی ئەو ناڕێکییە بە دەستکاریی خەرجییەکان دەستپێدەکات.
ئەوێ ڕۆژێ نەمانتوانی بە فەلسەفەیەکی حوکمڕانیی هاوچەرخ و ڕوانگەیەکی دروستەوە بێینەوە شار و چەمک و فەنتازیای شۆڕش و قوربانیان تەرجومە بکەین بۆ واقیع و نەمانکرد، هاتین کێشە و بێشەمان بە مووچە و ئیمتیازی حیزبی چارەسەر دەکرد، گوریسەکە هەر دەقرتا و گرێمان لێداو بەرگەکانمان هەر دەدڕا و پینەمان دەکرد و سپاردەی قەدەرمانکرد بە تۆپزیی.
وامانزانی فەلسەفەی حوکمڕانی هەر مووچەدانە و بەس، زۆرکردنی قەبارەی دەنگدەر لەسەر حیسابی مووچەدانی موفت و بەفەرمانبەرکردنی وەرزێرو فەلاح و ڕەنجدەر و هێندەیتر بێکارکردن و تەممەڵکردنی تاکی کوردیی و بەتایبەت بێ رۆڵکردن و بێچالاکیکردنی گوندەکان، ئەوکات وامانزانی شۆرش ئەمە بەرهەمەکەیەتی و کۆتایی هاتوە لەکاتێکدا شۆرش تا ئێستا درێژەی هەیەو تاکی کوردی پێویستی بەو ڕۆحیەت و ناوەرۆکانە هەیە کە شۆڕشی لە پێناودا بەرپاکرا، ئەوکات و لە سەروبەندی یەکەمین هەڵبژاردنی پەرلەمانیدا، شەو خەونی ناڕێکمان ئەدیی و دەستمان بۆ هیچ نەبرد چاکی بکەین، پلە بەخشینەوەو ئەرزە تەوزیعکردن و بازرگانی شێواو بازاڕی گەرم بوو، تەنانەت حیزبە بچوکەکانیش فێری یاریەکە بوون و بەدوایدا خانەنشینی پلەباڵاش دروست بوو، ئیتر واقیع وەک خەوەکە ناڕێک بوو، هەوساری ئەسپەکەمان لەدەست چوو، ساوەرو نیسک نەما لەم وڵاتە و بوو بە بڕوێش و ساوەریی تورکی و ئێرانی. لە بری دروستکردنی سایلۆو هێنانی تەکنەلۆژیای کشتوکاڵی، کۆمپانیای بەرخۆری بیانیمان هێناو سایلۆکانمان ڕوخاندو درەخت و مێرگ و شەتڵگەو سەوزاییەکانمان وشککرد، نەمانتوانی تەنانەت یەک بەنداوی گلدانەوەی ئاو دروست بکەین بۆ وشکەساڵی، گردو ئەرزی زراعی و سەخەریی هەمووی بوو بە ڤێلاو مەزرەعەی بەهەدەردراوی بێ بەرنامە، بەکارەباو بیرو ئاوی بەلاشی حکومی و بێ لێپرسینەوە، درەخت و دارستان و لەوەڕگاو مەڕعا نەما، تەنانەت خەونیشمان نەما!
وەزیر هەیە لە یەکەم کابینەوە تا ئێستای چڵ و چێوەکەی بەو موچە زۆرەوە کە لای وایە ئێستا حکومەت پارەی پێنەماوە، کەچی هێشتا نارازییە لە سیستمی حوکمرانی، ئەی کێ ڕازییە، بۆ وای لێهات و ئەم پێڕاکێشییە بۆو بە چ لۆژیکێک دروستە!
وەزیری دیکەی حیزبی بچوک و دەنگ گەورەی خانەنشینکراوی خاوەن ڤێللاش هەیە، لای وایه حكومه‌ت ئیحراج ده‌كات، خۆی لێبووه‌ته پاڵه‌وانی ئۆپۆزیسیۆن به مووچه‌یه‌كی بەرزی خانه‌نشینییه‌وه، یه‌ك تۆز قووڵایی فیكریی و لۆژیكی به‌خه‌رج نه‌داوه و كه‌وتووه‌ته هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌وه بۆ هه‌موو ته‌مه‌نی و لای وایە دۆخی کۆرۆناو قەدەغەی هاتوچۆ، بۆ ڕێگرییە لە خۆپیشاندان و پلانی حکومەت، ئەمە ئیتر ئەو پەڕی کاڵفامییە مرۆڤ وابیر بکاتەوەو کەچی داوای دەوڵەتی موئەسەساتیش دەکات،
حکومەت دەبێ بە کردەیی چاکسازیی بکات و بێموجامەلەو بە ئیرادەوە دەست بخاتە ئەو برینانەی کە ئابوریی هەرێمیان بەم دۆخە گەیاندو ئیتر ئەو توراسە کۆتایی پێ بهێنێت، بندیوار چییە حەلی بکەن و بیانخەنە کارخانەو کۆمپانیای ئەهلی، بایۆمەتری چالاک بکەنەوە، موچەی بالاو دوو موچەیی ببڕن، سەقفی داوکاری تاکی کورد زۆر نزمەو شایەنی ئەوەیە ڕێزی لێبگیرێت، ئەوپەڕی موچەیەو چاکی بکەن زۆر ئاسانە ئەگەر موچەی دەرەوەی سنورەکان کۆتایی پێ بهێنن، پارە مەڕژێن بەسەر ڕاوێژکاری بێکار و بندیوارو وەهمی و پاسەوانی نادیارو ڕێکخراوانەو شێخانەو هۆزانەو دیوەخانانەو هونەرو کلیپی بێزەوق،کە بە دەنگدەر دەڵێی دەنگم بەرێ دوایی مەیکە بە موچەخۆری موفت، بیخە کارخانەیەک و ئیشی بەرێ، چ لۆژیکە تۆ ئەو هەموو پارە بدەیت بە خەڵک و کەچی پێشت بڵێن هەڵبژاردن درۆیەکی گەورەیە.
حکومەت دەبێ چاکسازیی لەهەموو ئەو عیللەتانەدا بکات و سەرچاوەی داهات دەستکاریی بکات و بەتایبەت نه‌وت به‌ده‌زگایی بکات و بكه‌وێته ناو بۆرسه‌ی نه‌وت و چیتر بێئاگا نه‌بێت له نرخ و قه‌رز و وه‌رچه‌رخان و به‌رزی و نزمییه‌كانی نه‌وت و جۆره‌كانی، بەبێ ئەم ڕێکارانە رۆژانه ملیۆنێك به‌رمیل نه‌وتیش هه‌ڵگۆزن و هه‌نارده‌ی بكه‌ن هێشتا قه‌یرانی بێموچه‌یی و كێشه‌كانی به‌غداد هه‌ولێر به‌رده‌وام ده‌بن، بۆیه ئه‌ركی هه‌نوكه‌یی و پرۆژه‌ی هه‌ره ستراتیژیی ئه‌وه‌یه كه ریفۆرم بكه‌ن له داهاتی نه‌وت و میكانیزمی ده‌رهێنانه‌كه‌ی، ته‌نانه‌ت پاره‌ی كۆمپانیاكانی هه‌ڵگۆزتنی نه‌وت ده‌ستكاری بكه‌ن و چاكسازیی تێدابكه‌ن و ئینجا بەدیلی ئەم سەرچاوەیەش بدۆزنەوە وەک داهاتی دیکەی نیشتمانی.