جاوید رحمان: نیمی از زندانیان سیاسی در ایران کُرد هستند
اربیل (کردستان۲۴)- جاوید رحمان گزارشگر ویژهی حقوق بشری سازمان ملل متحد در امور ایران، در دومین گزارش خود دربارهی شرایط حقوق بشری در ایران به آزادی بیان، وضع وکلا، اثرات سیل و تحریمها، زنان، فعالان مدنی و اقلیتهای ملی و مذهبی پرداخته است.
گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان مل در ایران، در این گزارش گفته است، مناطق بلوچها که حدود ۲ تا ۳ میلیون نفر جمعیت دارند از توسعهنیافتهترین مناطق کشور است و مناطق کردستان نیز که در استانهای مختلف ازجمله آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه قرار دارد، توسعهنیافته و دارای نرخ بالای بیکاری است. شمار بسیار اندکی از مقامات ارشد حکومتی کرد هستند و زبان کردی نیز در مدارس به طور رسمی تدریس نمیشود، بلکه گروههای غیردولتی آن را تدریس میکنند. این گزارش میگوید تقریباً حدود نیمی از مجموع زندانیان سیاسی ایران کرد هستند.
گزارشگر ویژهی سازمان ملل از استفاده از نیروی بیشازحد و کشتارهای غیرقانونی علیه حملکنندگان کالاهای بین مرزی مناطق کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، و آذربایجان غربی ابراز نگرانی کرده است.
این گزارش که بر اساس یک قطعنامهی شورای حقوق بشر سازمان ملل تهیه شده است، میگوید جاوید رحمان، بار دیگر از جمهوری اسلامی ایران میخواهد که اجازه دهد برای انجام وظایفش، به ایران سفر کند.
گزارشگر سازمان ملل برای تهیهی گزارش وضعیت حقوق بشر ایران، اطلاعات و نوشتههای ارائهشده از منابع مختلف ازجمله نهادهای غیردولتی، مدافعان حقوق بشر، دولتها، سازمانهای رسانهای را منطبق با مقررات شورای حقوق بشر بررسی کرده است. گزارش میگوید نمایندگان جمهوری اسلامی ایران نیز برای تهیه این گزارش، تماس داشتهاند.
این گزارش به اقدامات جمهوری اسلامی در کمک به سیلزدگان مناطق مختلف ایران اشارهکرده است و همچنین از تأثیر قوی منفی بازگشت تحریمهای اقتصادی آمریکا، بر مردم ایران سخن گفته است.
گزارش جاوید رحمان میگوید، افزایش محدودیتها بر آزادی بیان و روند نقض حق زندگی، حق آزادی و حق دسترسی به محاکمهی عادلانه در ایران، اثر داشته است و مقامات قضایی ایران به ادامه اجرای مجازات اعدام، دستزدهاند، ازجمله اعدام کسانی که در زمان ارتکاب جرم، کودک بودهاند.
گزارش با اشاره به آزادی نزار زکا، شهروند لبنانی، از ایران میگوید، هیچ پیشرفت دیگری در بازداشتهای خودسرانه شهروندان خارجی و یا دو ملیتی در ایران صورت نگرفته است.
این گزارش میگوید مدافعان حقوق بشر، اعضای جوامع اقلیت، وکلا، روزنامهنگاران، فعالان اتحادیههای کارگری و بازرگانی، و زنانی که به حجاب اجباری معترض هستند، همچنان تحت آزار قرار دارند، دستگیر و بازداشت میشوند و تلاش برای ارعاب آنها ادامه دارد.
در این گزارش، گزارشگر ویژهی سازمان ملل همچنان نسبت به استفاده از حکم اعدام در ایران عمیقاً ابراز نگرانی کرده و اضافه کرده است که در سال ۲۰۱۸ هفت مورد اعدام افرادی که در کودکی جرم مرتکب شدهاند، گزارششده است و حدود ۹۰ نفر نیز که در زمان ارتکاب جرم کودک بودند، با خطر اعدام مواجه هستند. این گزارش ازجمله به اعدام مهدی سهرابی فر و امین صداقت توسط جمهوری اسلامی اشارهکرده است که در سنین کودکی مرتکب جرم شده بودند.
گزارش سازمان ملل میگوید اقدام ایران در اعدام چنین افرادی کاملاً ممنوع است و ایران باید فوراً به اجرای آن پایان دهد.
این گزارش، در بخش برخوردها با وکلای مدافع حقوق بشر، این گزارش از حکم طولانی زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق برای نسرین ستوده نوشته است. خانم ستوده از زنان معترض به حجاب اجباری در ایران، دفاع میکرد. این گزارش میگوید در ماه ژوئن، بیش از ۱ میلیون نفر در کمپینی جهانی، از حکومت ایران خواستند که خانم ستوده را آزاد کند. از سپتامبر ۲۰۱۸ تاکنون، دستکم هشت وکیل سرشناس حقوق بشری در ایران به خاطر دفاع از زندانیان سیاسی و فعالان حقوق بشر، دستگیر شدهاند، ازجمله امیر سالار داوودی که به حبس بسیار طولانی و ۱۱۱ ضربه شلاق محکومشده است. مقامات جمهوری اسلامی ایران او را به توهین به رهبر جمهوری اسلامی متهم کردهاند.
گزارش میگوید مقامات در سال گذشته فشارها علیه فعالان اتحادیههای کارگری، رانندگان کامیون، معلمان، و کارگران کارخانهها را افزایش دادند، کسانی که به شرایط موجود معترض هستند و آنها را به زندان و شلاق محکوم کردهاند. گزارش سازمان ملل از سپیده قلیان، روزنامهنگار و سردبیر کانال تلگرامی گام، امیرحسین محمدی فرد، ساناز الهیاری، علی امیرقلی و عسل محمدی، اسماعیل بخشی، و علی نجاتی نام برده است که در ارتباط با اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه در استان خوزستان بازداشت و علیه آنها اعلامجرم شده است.
در ارتباط با زنان مخالف حجاب اجباری، این گزارش از پروندههای یاسمن آریانی، منیره عربشاهی، مژگان کشاورز یاد کرده است که این بازداشتها، به نوشته این گزارش، مصداق سرکوب زنانی است که بهطور مسالمتآمیز در پی حقوق خود هستند.
گزارش دربارهی حقوق اقلیتهای قومی و مذهبی میگوید در جمهوری اسلامی ایران، حتی برای آن دسته از مذاهب که به رسمیت شناخته شدهاند، مادهی قانونی وجود ندارد که اجازه گرویدن به آنها از دین اسلام را بدهد و به همین خاطر مسیحیانی که قبلاً مسلمان بودهاند با خطر اتهام ارتداد مواجه هستند که در جمهوری اسلامی، مجازات اعدام دارد. همچنین از تبعیضها علیه غیرمسلمانها، در نظر گرفتن مجازات اعدام برای مرد غیرمسلمانی است که با زنی مسلمان دارای رابطه جنسی باشد.
این گزارش با اشاره به آزار اذیت علیه بهاییان مینویسد بهاییان از ۴۰ سال گذشته تاکنون، بزرگترین گروه غیرمسلمانی هستند که جمهوری اسلامی آنها را به رسمیت نشناخته است و جمعیت آنها حدود ۳۵۰هزار نفر است که تحت آزار و اذیت شدید قرار داشتهاند و از زمان آغاز جمهوری اسلامی بیش از ۲۰۰ بهایی صرفاً به خاطر عقاید مذهبی خود، اعدام شدهاند. بهاییان همچنین مورد قتل قرار گرفتهاند و نقض حقوق آنها مورد بررسی مقامات قرار نگرفته است.
این گزارش ویژه سازمان ملل میگوید که جمهوری اسلامی دیگر بهاییان را صرفاً به خاطر عقاید مذهبی آنها اعدام نمیکند، اما خطر یورش و بازداشت و زندانی کردن آنها، پیوسته، وجود دارد و از اوت ۲۰۰۵ بیش از ۱۱۶۸ بهایی بازداشت و با اتهامهای گنگ و مبهم روبرو شدهاند.
این گزارش همچنین از نقض حقوق و تبعیض علیه سنیها، دراویش گنابادی، اهل حق، و اعضای عرفان حلقه سخن گفته است. به نوشته این گزارش، عربهای اهوازی ازجمله در ماجرای سیل خوزستان مورد برخورد قرار گرفتند، و شماری از ترکهای آذری به اقدام علیه امنیت ملی متهم شدند.
این گزارش از مینهای باقیماندهی دوران جنگ ایران و عراق که طبق برآورد این گزارش، حدود ۲۰ میلیون مین در جریان جنگ ایران و عراق ودرگیری های دیگر در این مناطق کارگذاشته شده، ابراز نگرانی کرده است و میگوید آنها خطری برای مردم هستند.
گزارشگر سازمان ملل در پایان توصیههایی را مطرح کرده است، ازجمله اینکه به گزارشگر ویژه سازمان ملل اجازه ورود به ایران داده شود تا شرایط حقوق بشری را بررسی کند، تهدید علیه مدافعان حقوق بشر برداشته شود و زندانیان دو تابعیتی آزاد شوند و اعضای اقلیتهای مذهبی رسمی و غیررسمی هدف آزار قرار نگیرند.
جمهوری اسلامی ایران در ده سال گذشته به هیچکدام از سه گزارشگر ویژهای که برای گزارش به سازمان ملل انتخاب شدند، اجازه نداد برای بررسی وضعیت حقوق بشر، به ایران سفر کنند.
/ا.م