بزرگداشت روز زبان مادری در کردستان

اربیل (کردسان24)- انجمن فرهنگی ادبی مریوان روز اول اسفندماه ۱۳۹۷، بە مناسبت روز جهانی زبان مادری، سمینار تحت عنوان زبان کردی و جهان مدرن برای دکتر بختیار سجادی استاد و مدیر بخش کردی دانشگاه کردستان (سنندج) برگزار کرد با استقبال جمع زیادی از مشتاقان آموزش زبان مادری روبرو گردید.

سجادی در این سمینار با اشاره بە اهمیت زبان کردی بە عنوان زبان مادری، به قابلیت‌های زبان کردی در جهان مدرن پرداخت و بر توانایی زبان کردی در تدریس و تدوین همه موضوعات علمی و ادبی تأکید کرد. 

تدریس زبان و ادییات کردی از سە سال پیش در دانشگاه سنندج آغاز شدە است و هرسالە از چهل دانشجو را از میان قبول ‌شدگان کنکور سراسری می‌پذیرد.

 این سمینار و دیگر فعالیت‌های اجتماعی در حالی برگزار می‌شوند کە خانم مهرانگیز کار، حقوقدان فعال ایرانی حقوق بشر از تبعیض رژیم گذشتە و جمهوری اسلامی علیه اقلیت‌های قومی ساکن ایران می‌گوید.

مهرانگیز کار در مورد نگاه نابرابر بە اقلیت‌های ایرانی، در واشنگتن بە خبرنگار کردستان۲۴ گفت: در این چهل سال و حتی من می‌توانم بگویم قبل از این چهل سال هم در رژیم شاه بە استان‌هایی کە اقلیت‌ها زندگی می‌کنند، یگانە نگاه نمی‌کردند. وقتی من از بعضی از مقامات سؤال می‌کردم کە چرا باید این‌قدر محرومیت و بیکاری باید در این مناطق وجود داشته باشد، آن‌ها جواب می‌دادند، می‌گفتند این‌ها مرزهایی هستند کە درخطرند و ما نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری کلان بکنیم.

این حقوقدان و فعال حقوق بشر می‌گوید: هرکسی هم از حقوق اقلیت‌ها حرفی می‌زند، بە تجزیه‌طلبی محکومش می‌کنند. درحالی‌که این اتهام نە تنها حکومت حتی ایرانیان بعضی وقت‌ها خارج از کشور این‌جور بە دفاع از حقوق انسانی اقلیت‌ها نگاه می‌کنند.

خانم مهرانگیز کار، این مشکل را نه تنها در حکومت‌ها بلکە در نگاه بسیاری از ایرانیان خارج از کشور هم می‌داند و می‌گوید: "نەفقط در حکومت و بلکه در تفکر خودمان بە یک خانەتکانی نیاز داریم کە چرا وقتی‌که من از محرومیت سیستان و بلوچستان حرف می‌زنم، باید برم توی آن جعبه‌هایی کە جمهوری اسلامی دروست کردە و به شم تجزیه‌طلب؟ خیلی مشکل پیچیده است مخصوصاً در مورد اقلیت‌های قومی، همان‌طور کە گفتم همە ناشی از حکومت نیست، ناشی از مردم هم هست."

در حالی که  اصل پانزده قانون اساسی ایران تنها بە آموزش ادبیات و فرهنگ اقلیت‌های قومی در کنار زبان فارسی اشاره‌کرد و هنوز هم پس از گذشت چهل سال این اصل از سوی حکومت در مدارس ایران اجرا نشدە است، اما فعالان و آموزگاران کردستان از این فرصت قانونی استفاده کرده‌اند. آنان در شهرهای مختلف کردستان با دایر نمودن کلاس‌های خصوصی مکان‌های مختلف خواندن و نوشتن زبان کردی را بە بسیاری از دختران و پسران آموخته‌اند.

مدیری یکی از این مراکز آموزشی در شهر اشنویه می‌گوید: "مرکز آموزش زبان کردی در اشنویه، ابتدا در سال ١٣٩٢ خورشیدی فعالیت‌های خود را آغاز کرد، توسط خودم عمر محمدی. برای اولین بار بە روشی سیستماتیک و سازمان یافتەتر فعالیت و تلاش خود را آغاز کردیم. پیش‌تر من نمایندگی این مرکز (تدریس) را از نهاد "سوما" در مهاباد دریافت کردم کە پیش‌تر هم سوما در اینجا فعالیت داشته است کە در سال‌های ۶۲ تا ۷۰ فعالیت داشته است. اما با روشی سیستماتیک تر و منظم‌تر چنانکه عرض کردم، من از سال ۹۲ تاکنون این فعالیت را ادامه دادم.

آموزگاران زبان کردی کە بیشتر آنان در این نوع مراکز پرورش‌یافته‌اند بە طور خودجوش و بدون دریافت هیچگونه مزایای مادی بە تدریس زبان کردی ادامه می‌دهند:

روز ۲۱ فوریه ( ۲ اسفند) از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری  نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد.

دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاه‌های مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود، از جمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکده پزشکی آن تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت آمیزی در این شهر براه انداختند. به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیراندازی کرده عده‌ای از آنها را کشت. بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای اولین بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریه (برابر با دوم و گاهی سوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد.

/ا.م