سلطان صلاح‌الدین یوسف فرمانروایی که از نو باید شناخت. (۱۱۳۷-۱۱۹۳)
۴مارس سالگرد درگذشت مشهورترین و نام‌آورترین چهره‌ی تاریخی کردها و یکی از تأثیرگذارترین و فرمانروایان تاریخ اسلام است، که پس از خلیفه‌ی دوم تنها فرمانروایی بود که با شکست صلیبیان در نبرد حطین در نزدیکی دریاچه‌ی طبریه در سال ۱۱۸۷م بر حدود یک قرن سلطه‌ی مسیحیان بر فلسطین پایان داد و در سپتامبر همان سال به دروازه‌های بیت‌المقدس رسید و این شهر را که صلیبیون در سال ۱۰۹۹م برابر با۴۹۲ه.ق با قتل‌عام بی‌رحمانه‌ی مسلمانان، یهودیان وحتی مسیحیان بومی اشغال نموده بودند، محاصره و از حاکمان خواست تا شهر را به صلح تسلیم نماید. بالیان دوم حاکم شهر ابتدا از پذیرش صلح سر باز زد، اما با ادامه‌ی محاصره و آگاهی از شجاعت و دلاوری صلاح‌الدین در ۲اکتبر دروازه‌های شهر را بر روی وی گشودند و بدین ترتیب حاکمیت مسلمانان بر بیت‌المقدس اعاده گشت.
فتح و بازپس‌گیری بیت‌المقدس پاپ وجهان مسیحیت را عصبانی و زمینه را برای یک لشکرکشی گسترده در ۱۱۹۰م برای شکست صلاح‌الدین فراهم نمود، فرماندهی این مرحله از نبردهای صلیبی با ریچارد شیردل پادشاه انگلیس و فلیپ آگوست فرانسوی بود که از حمایت کامل پاپ هم برخوردار بودند که ابتدا پیشرویی‌هایی انجام داده و شهر عکا را محاصره نمودند. سلطان صلاح‌الدین به مقابله با آنان شتافت و یک سال و اندی نبرد و درگیری بدون پیروزی نهایی طرفین ادامه یافت و اروپاییان که تلفات جدی متحمل شدند، ناچار تن به صلح داده و یک قرارداد صلح منعقد شد که ۵سال دوام داشت.
او ۱۱۳۷در شهر تکریت دیده به جهان گشود و بعدها به همراه خانواده‌اش به بعلبک که پدرش ایوب از طرف عمادالدین زنگی بر آنجا حکومت می‌کرد رفت و به فراگیری علم و دانش روی آورد. وی سپس به همراه خانواده‌اش به دمشق مرکز حکومت نورالدین زنگی رفت و گرچه خود به تحصیل معارف اسلامی بسیار علاقه‌مند بود، اما تقدیر وی به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد و ستارە‌ی اقبالش در سپهر سیاسی و نظامی جهان اسلام با حضور در رکاب عمویش شیرکو در جنگ با شاور صدراعظم خلیفه فاطمی مصر که با صلیبیان هم پیمان شده بود، درخشیدن گرفت. آنها از نیل گذشته و اسکندریه را تصرف نمودند. اندکی بعد شاور در سال ۱۱۶۹توسط خلیفه فاطمی به قتل رسید و شیرکو عموی صلاح‌الدین صدراعظم شد. یکسال بعد با مرگ شیرکو صلاح‌الدین برجای او نشست و سپس با برانداختن فاطمیان سلسله‌ی ایوبیان را در سال ۱۱۷۳بنیاد نهاد و اندکی بعد در ۱۱۷۴ با مرگ نورالدین به دمشق آمد و با کنار زدن رقبا پایه‌های امپراتوری خود را تثبیت نمود.
صلاح‌الدین نمونه‌ی یک پهلوان شرقی و مسلمان است که در جنگ اهل مسامحه نبود، اما پس از پیروزی با مغلوبان رفتاری پسندیده و نیکوداشت. خدمات وی به جهان اسلام و رشادت‌هایش در نبردهای صلیبی او را به یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین فاتحان میان مسلمانان مبدل نموده است و در میان کردها هم ابن‌خلکان بسیار اورا ستوده و شیخ رضا طالبانی شاعر مشهور کورد هم به او تفاخر می‌ورزد.• صلاح‌الدین در ذهن اروپایی‌ها یک شوالیه پهلوان است. او تنها شخصیت شرقی است که در کمدی الهی دانته حضور دارد. در مجموعه افسانه‌های دکامرون هم صلاح‌الدین حضور دارد و سر والتر اسکات، رمان‌نویس انگلیسی، تالیسمان را درباره او نوشته است.
دریغا که این شخصیت برجسته‌ی کرد همانند بسیاری دیگر از ستارگان تاریخ این ملت پراکنده و پریشان از جانب بخش عظیمی از مدعیان روشنفکری و نویسندگان معاصر و مورد بی‌مهری و داوری غیرمنصفانه قرارگرفته است، و به‌زعم آنان چون برای تأسیس دولت زهی تلاش ننموده است، به ملت خود جفا نموده و شایسته‌ی احترام واکرام نیست!
اشتباه بزرگ این افراد آن است که از دریچه‌ی نگاه امروزین خود به ارزیابی تاریخ سده‌های میانه می‌پردازند و از این موضوع غافل‌اند که گفتمان ناسیونالیسم و تشکیل دولت ملت در دنیا از انقلاب کبیر فرانسه آغاز و در خاورمیانه هم عمدتاً محصول فروپاشی دولت عثمانی است.
در قرن ۱۲میلادی و ششم هجری مهم‌ترین مسئله‌ی جهان اسلام جنگ‌های صلیبی و هرج‌ومرج حاصل از تضعیف عباسیان و نزاع‌های فرقه‌ای درون عالم اسلامی بود که صلاح‌الدین ابتدا با براندازی فاطمیان و و تصرف دمشق به اوضاع داخلی جهان اسلام سامان بخشید و سپس با رهایی بیت‌المقدس و پیروزی در جنگ‌های دوم و سوم صلیبی به اثرگذارترین چهره‌ی تاریخ آن روزگار جهان مبدل گردید.
ما کردها در بی‌توجهی به مفاخر تاریخی خود در دنیا نظیر نداریم و در حالی که دیگران با مصادره‌ی نامطلوب چهره‌های تاریخ‌ساز به بازسازی تاریخ برای خود مشغول هستند، ما با درافتادن در دام رویکردهای ایدیٔولوژیک و غیرعلمی و تنگ‌نظری در داوری‌ها در باب مشاهیر خود به اندک سرمایه‌های تاریخی خود هم چوب حراج می‌زنیم. امروز هم که سالگرد درگذشت اوست در هیچ‌کدام از شبکه‌های رسانه‌ای و نشریات کردی هیچ برنامه‌ای به بازخوانی درست کارنامه‌ی وی اختصاص نیافته بود!!
تحلیل رویدادهای تاریخی با نگاه امروزین و بدون درک ضرورت توجه جدی به شرایط تاریخی و جغرافیایی حوادث گذشته روشی ناصواب و غیرمنصفانه است که مآلا موجب گمراهی و داوری نادرست در مورد واقعیات تاریخی خواهد بود.
صلاح‌الدین یوسف ابوالمظفر که با زراندوزی و مال دوستی هیچ میانه‌ای نداشت و مشهور است که گویند پس از مرگ وی یک دینار از او به ارث ماند.
بزرگ‌ترین اشتباه این قهرمان جنگ‌های صلیبی تن‌دادن به وسوسه‌ی روحانیون قشری و جزم‌اندیش و صدور فرمان قتل شیخ شهاب‌الدین سهروردی بود.