استقلال کوردستان تضمین‌‌کننده‌ی ثبات و امنیت در منطقه خواهد بود
اربیل (کوردستان٢۴)- جان بولتون مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا، شامگاه سەشبنه ۱۴ بهمن ماه ۱۳۹۹، در مصاحبه با شبکه‌ی تلویزیونی کوردستان ٢٤، با اشاره بە اشتباهات دونالد ترامپ رییس‌جمهور پیشین این کشور در تعامل با کوردها، ضمن تأکید بر حمایت آمریکایی‌ها از مبارزات کوردستان گفت: با استقلال کوردستان امنیت، آرامش و ثبات در خاورمیانه تثبیت خواهد شد.
بولتون در این گفتگو همچنین بە آینده‌ی توافقنامه‌ی اتمی ایران و نقش این کشور در عراق و منطقه پرداخت.
برگردان فارسی مشروح گفتگوی جان بولتون با کانال کوردستان۲۴ بە نظر خوانندگان می‌رسد:
کوردستان۲۴: نظر اداره‌ی بایدن در خصوص موضوعات خاورمیانه و مخصوصاً در مورد کوردها چگونه است؟
جان بولتون: اکنون بایدن مشغول و تکمیل و سازماندهی اداره‌اش است، اما بە نظر من بزرگ‌ترین اختلاف این اداره با اداره‌ی ترامپ این است کە بایدن بیشتر بر ایران متمرکزشده است. نتیجه‌ی سیاست بایدن هم در مورد کوردها و عراق و همه‌ی منطقه بە این بستگی خواهد داشت کە این سیاست چگونه اجرا می‌شود. آنچه تاکنون بایدن بەآن اشاره‌کرده است بە این برمی‌گردد کە گفته است می‌خواهد بە توافق سال ۲۰۱۵ اتمی ایران برگردد و می‌گوید برای بازگشت ثبات به‌کل خاورمیانه این توافق بهتر است. به نظر من این دیدگاهی غلط است و این توافق نمی‌تواند دست ایران را از ایجاد اغتشاش منطقه کوتاه کند و بیش از این برای عراق، سوریه، لبنان و یمن مشکل ایجاد نکند. به رنامەی راهبردی بایدن چگونه اجرا می‌شود و چگونە منطقه و کوردها را مشخصاً در بر خواهد گرفت، هنوز معلوم نیست. آنچە معلوم است این است کە ادارەی بایدن بیش از ترامپ در مورد خارج کردن سربازان آمریکایی از افغانستان مردد است. بە همین خاطر بە نظر من اداره‌ی بایدن بە مراتب خطرات ظهور دوباره‌ی داعش در غرب عراق و سوریە را درک کرده و حضور نیروهای آمریکایی در منطقه و حفظ روابط با رهبران کورد بسیار مهم است.
کوردستان۲۴: کوردها در برابر بغداد همه‌ی گزینه‌ها را امتحان کرده‌اند، اما بغداد حاضر به توافق نیست. بە نظر شما آمریکا در این میان چه نقشی دارد؟
جان بولتون: نظر من چنین بود کە باید کوردستان از عراق مستقل باشد و از رفراندوم استقلال کوردستان هم حمایت کردم. اکنون هم‌فکر نمی‌کنم دولت بغداد بیش از این بتواند مانند یک دولت میهنی تعامل نماید. در حقیقت حکومت کنونی بغداد بیش از حکومت‌های پیشین تحت سلطه‌ی ایران قرار دارد. شبه‌نظامیان شیعه‌ی عراق هم در مناطق غیر شیعه بە تخریب می‌پردازند. بە همین خاطر به نظر من بهتر است برای ثبات و سلامتی کوردها، آنها از حکومت عراق جدا بشوند. می‌دانم این مشکل است، اما اکنون وقتش است کە این موضوع در کنگره‌ی آمریکا مطرح بشود و اداره‌ی بایدن مورد فشار قرار بگیرد کە ادامه‌ی روابط مستحکم با کوردها و حضور نیروها در منطقه در جهت منافع آمریکا است. در مورد چین هم نگرانی‌های بسیاری وجود دارد کە در اداره‌ی اوباما همین نگرانی‌ها وجود داشت و من هیچ‌وقت از نقش و خطرهای چین برای آمریکا در منطقه نخواهم کاست و برعکس به نظر من چین در قرن۲۱ برای آمریکا بزرگ‌ترین خطر است. بااین‌حال ما منافع خوبی در خاورمیانه داریم. تحولاتی هم کە در منطقە در مورد کشورهای عربی وجود دارد، بە نظر من به ائتلاف نیرومندی در برابر ایران تبدیل خواهد شد. بەنظر من اجرای استراتژی اداره‌ی بایدن اندکی مشکل خواهد بود، اما بر این باور هستم بە نفع کوردها خواهد بود.
کوردستان۲۴: شما مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا بودید، چرا ترامپ ارزش کوردها را درک نمی‌کرد؟
جان بولتون: ترامپ خود طرفدار کوردها و خاورمیانه هم نبود. در حقیقت نقش تأثیرگذار و فداکاری "ی‌پ‌گ" و دیگر طرف‌های کورد در جهت شکست خلافت داعش را درک نمی‌کرد و آن‌همه اختلافات در میان اداره‌اش هم همین بود. ما می‌خواستیم ترکیە، اردوغان، ایران و رژیم اسد را از شمال سوریە دور کنیم. فکر نمی‌کنم اوضاع در زمان اداره‌ی بایدن بدتر باشد. در حقیقت خودش هم یک بار در این مورد سخن گفتە است کە از تقسیم عراق بە سه کشور حمایت می‌کند کە دولت مستقل کوردستان یکی از آنها است. اما اکنون بە نظر من خودش و تیم همکارانش از همه‌ی تحولات اطلاع دارند و خودشان در عراق و منطقه حضور دارند. مرحله‌ی تغییر قدرت در آمریکا زمان زیادی می‌برد تا تیم دولت تکمیل بشود، بە همین خاطر اکنون بایدن در مرحله‌ی آمادگی و تکمیل اداره‌اش است.
کوردستان۲۴: بە نظر شما بایدن اکنون هم همان ایده‌ی تقسیم عراق را دارد؟
جان بولتون: بایدن هنوز درباره‌ی نقش ارتش آمریکا در منطقه مردد است و چند بار گفته است، اما خود بایدن و مشاورانش هم خوب می‌دانند کە توسعه‌ی اعمال تروریستی و تلاش‌های مخرب ایران در منطقه از شبه‌جزیره‌ی عربستان تا عراق و سوریە و لبنان و خطراتی که مخصوصاً در عراق برای طرف‌هایی درست کرده است کە در جبهه‌ی تهران نیستند، اعم از کوردها سنی‌ها و دیگران، دیدگاه بایدن را تغییر خواهد داد. به نظر من بە این نتیجه خواهد رسید کە وضیعت بغرنج‌تر از آن است و مخصوصاً بعدازآنکه متوجه شد کە ایران بە آسانی بە توافق اتمی سال ۲۰۱۵بازنخواهد گشت. بە همین دلیل معتقد هستم این موضوع زمان‌بر است و اکنون دولت بایدن در مرحله‌ی تجزیه‌وتحلیل تحولاتی است کە از سال ۲۰۱۵ تاکنون روی‌داده‌اند.
کوردستان۲۴: نیروهای پیشمرگ بە رهبری پرزیدنت بارزانی، داعش را متوقف کرد و اربیل و اقلیم کوردستان حفظ نمود یا ایران؟
جان بولتون: ببین، بە نظر من آمریکا آنچه لازم بودە برای کوردها انجام نداده‌ات، اما در ۲۰ سال گذشته هم آنچه برای آنان انجام دادە، هیچ کشور دیگری بیش از آمریکا انجام نداده است. آنچه برای کوردها انجام می‌دهیم در جهت منافع ما و کوردها هم هست. ایران مشغول تبلیغات خود است و بر منطقه سلطه دارد. نه‌تنها بر شیعه‌های عراق، به لکە برای توسعه‌ی سلطه‌ی خود در شبه‌جزیره‌ی عربستان و کوردستان هم تلاش می‌کند. اردوغان هم بە همین صورت امیال و آرزوهای دیگری دارد کە من آن را سیاست جدید غصب عثمانی می‌نامم کە مخصوصاً برای کوردها بسیار خطرناک است. بە همین دلیل بسیاری از رویدادهای خاورمیانه جنبه‌ی تبلیغاتی دارند کە ایران در آنها دست بالایی دارد.
کوردستان۲۴: بە این ترتیب نیروی پیشمرگه بە رهبری بارزانی کوردستان را حفظ کرد نە کشورهای دیگر.
جان بولتون: نخیر، این تلاش کوردها بود و بسیار مهم است کە مردم بدانند کوردها این پیروزی را به‌دست آورده‌اند.
کوردستان۲۴: اگر آمریکا از عراق خارج بشود، بە نظر شما نیروهایش را روانەی اقلیم کوردستان می‌کند؟
جان بولتون: من از این نگران آن هستم کە آمریکا از پایگاه‌های نظامی عراق عقب‌نشینی بکند. این در حرف آسان است کە بگوییم به‌طور کامل از افغانستان و عراق خارج می‌شویم. این بیش ازآنچه فکر می‌کنیم سنگین است. ما مخصوصاً بعد از سقوط صدام حسین در کوردستان منافع سیاسی و اقتصادی بسیاری داریم. من فکر می‌کنم برای همه‌ی منطقه بهتر است آمریکا بە تعهداتش وفادار بماند. بە نظر من آنچه آقای ترامپ در مورد عدول از تعهدات آمریکا در برابر "ی‌پ‌گ" و دیگر طرف‌های شمال شرق سوریە انجام داد، بایدن این اشتباه را تکرار نخواهد کرد و اگر چنین کاری بکند، مطمئن هستم کە در کنگره با مشکل برخورد خواهد کرد.
کوردستان۲۴: نظر شما در مورد حل مشکلات عراق چیست؟
جان بولتون: به نظر من تهدید اصلی برای امنیت و ثبات عراق و خاورمیانه ایران است. تا وقتی‌که سلطه‌ی ایران بر عراق، سوریە، لبنان و یمن ادامه داشته باشد، این کشورها بە امنیت و ثبات نخواهند رسید. اکنون این موضوع به نگرش کشورهای منطقه هم تبدیل‌شده است. می‌بینیم کە امارات و بحرین هم چون همان نگرش را نسبت بە ایران دارند، روابط دیپلماتیکشان را با اسرائیل عادی کردەاند. به نظر من کوردها هم باید برای کاستن از تهدیدات ایران از این فرصت‌ها و روابط استفاده بکنند کە در راستای منافع آنان است. تا زمانی که ایران به مسلح کردن شبه‌نظامیان شیعه‌ی عراق ادامه بدهد همگرایی با بغداد هم مشکل است و برای رسیدن بە آسایش و ثبات منطقه راه درازی در پیش داریم.
کوردستان۲۴: چرا آمریکا هنگام برگزاری رفراندوم از کوردها حمایت نکرد، دلیل آنچه بود؟
جان بولتون: آنچه من دریافته‌ام ترامپ اهمیت هم‌پیمانی و دوستی آمریکا با کوردها را بە طور کامل درک نکرده بود. غیرازاین منافعش در خاورمیانه بسیار محدود بود. فکر و ذکرش حول این بود کە سربازان آمریکایی را بدون در نظر گرفتن عواقب آن از منطقه خارج کند. متأسفانه می‌گویم ما هم فرصت‌ها را از دست دادیم و کوردها هم فرصتشان را از دست دادند. احتمالاً می‌توانستیم ازنظر سیاسی بە نتیجه‌ای برسیم کە کوردها می‌خواهند.
کوردستان۲۴: فکر می‌کنید آمریکا بە توافق اتمی ۲۰۱۵ برگردد؟
جان بولتون: در مورد احیای توافق اتمی ۲۰۱۵ بسیار سخن گفته می‌شود، اما به نظر من این توافق بە نوعی شکست‌خورده است. آمریکا نمی‌تواند دوباره بە آن بپیوندد و نمی‌توان آن را زنده کرد. به نظر من این توافق از ابتدا توافق بدی بود. ایران پیش‌شرط‌هایی را پیش روی آمریکا گذاشته است کە پیش از بازگشت بە توافق آ نان‌ها را انجام بدهد و به نظر من اجرای آنها مشکل است. به همین خاطر اگر بایدن هم در مورد بازگشت بە آن توافق جدی باشد، بسیار زمان می‌برد تا بداند چگونه به آن بازگردد.
کوردستان۲۴: وزیر خارجه‌ی آمریکا احتمال دادە است کە ایران طی هفتەهای آتی بە بمب اتمی دست بیابد در این موردنظرتان چیست؟
جان بولتون: فکر می‌کنم در اینجا اختلاطی در مورد روند توسعه‌ی سلاح اتمی ایران وجود دارد. اشتباه بزرگ توافق اتمی ۲۰۱۵ این بود کە بە ایران اجازه داده شد در حد ٦ و ۶۷ درصد اروانیم نوع ۲۳۵ غنی‌سازی بکند. آنچه ایران در حاشیه و بەطور غیرقانونی بە غنی‌سازی آن پرداخته است، در برابر آنچه در توافقنامه قیدشده، بسیارکم است. تا زمانی کە ایران بر ایده و خواسته‌ی راهبردی خود ادامه بدهد کە آن‌هم تولید سلاح اتمی است، هیچ توافقی تهدیدات ایران را حل نخواهد کرد و به این تهدیدها ادامه خواهند داد.
کوردستان۲۴: معتقد هستید کە این تهدیدها و اختلافات طرفین را به‌سوی زدوخورد نظامی سوق بدهد؟
جان بولتون: فکر نمی‌کنم هیچ‌کس بخواهد چنین چیزی روی بدهد، اما این بە ایران بستگی دارد، آنها کشتی‌ها را توقیف می‌کند و موشک کروز آزمایش می‌کنند و موشک بە شبه‌نظامیان شیعه‌ی عراق و دیگر کشورها می‌دهند. ایران است بە حزب‌الله لبنان پول می‌دهد و آن را مسلح می‌کند و اکنون در سوریە نیز همان کار را انجام می‌دهد. بە همین دلیل تهدید اصلی ایران است. اگر ایران بە روشی صلح‌جویانە رفتار بکند، مطمئناً برای منطقه هم فرصت خوبی ایجاد خواهد شد. اما از ابتدای انقلاب اسلامی ایران یعنی از سال ۱۹۷۹ تاکنون ایران سیاست آشتی‌جویانه در پیش نگرفته است.
کوردستان۲۴: گفته می‌شود آمریکا در سوریە شکست‌خورده است. بااین‌حال بایدن در سوریە همان راه ترامپ را در پیش خواهد گرفت؟
جان بولتون: بار دیگر می‌گویم اکنون بسیار مشکل است بدانیم چه روی خواهد داد. اما بازهم بە طور کامل معتقد هستم کە اگر ما از دستاوردها و پیروزی‌هایمان در شمال سوریە و دیگر مناطق عقب‌نشینی بکنیم، اشتباه بزرگی است و امیدوارم اداره‌ی جدید آمریکا این کار را نکند. در آمریکا حمایت زیادی از پیروزهایی کە کوردها در چارچوب ائتلاف بین‌الملل بەدست آ واردند، وجود دارد. پشتیبانی از کوردها هم بە معنی یادآوری آن همکاری‌ها خواهد بود.
کوردستان۲۴: شما در اداره‌ی ترامپ بودید، چرا نتوانستید او را بە حمایت از کوردها ترغیب کنید؟
جان بولتون: ما شدیداً روی این موضوع کار می‌کردیم کە ترامپ را راضی نماییم کاری برای کوردهای انجام بدهیم، اما در عاقبت می‌بایست همچون مشاور با کسی تعامل کنم کە رییس جمهوری آمریکاست. آن موقع و اکنون هم بر این باور هستم راه‌حل نهایی برای مشکلات و ایجاد ثبات در منطقه ایجاد دولت مستقل کوردستان است.
کوردستان۲۴: ترامپ حرف شمارا جدی نگرفت؟
جان بولتون: ترامپ برخی اوقات به مشاوره‌ها گوش می‌داد و اوقاتی هم گوش نمی‌داد. اما ما آنچه از دستمان برآمد انجام دادیم و تلاش خودمان را کردیم.
کوردستان۲۴: هدف ترامپ تنها نفت و ثروت مناطق شمال سوریه بود یا هدف دیگری هم داشت؟
جان بولتون: من فکر نمی‌کنم ترامپ هیچگونه هدف اساسی و راهبردی داشتە باشد. آن‌هم بخشی از این موضوع بود کە همیشه بە این فکر بود کە نفت را از دسترس ایران و رژیم اسد دور نگاه بدارد. دلیل آن هم این بود کە آمریکا و هم‌پیمانانمان را در شرق فرات نگاه می‌داشت. اما ازنظر استراتژی آمریکا، در زمین بە ترکیە، روسیە و ایران اجازه داده نشود دستشان بە مثلث شمال سوریە برسد. در آنجا امنیت تأمین شد و داعش هم درهم‌شکسته شد، اما کاش تا همه‌ی مشکلات آنجا را حل می‌کردیم، از این مناطق عقب‌نشینی نمی‌کردیم.
/ا.م