دوم اسفند امسال با روز جهانی زبان مادری مصادف است
اربیل (کوردستان ۲۴)- روز ۲۱ فوریه (۲ اسفند) از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاریری شدهاست، اما هنوز هم زبانهای زندهای با میلیونها سخنور از تحت ستم حاکمان کشورها هستند
یونسکو در سال ۱۹۹۹ با برپایی کنفرانسی عمومی بهمنظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی این روز را به نام روز زبان مادری نامگذاری کرد. پسازآن مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبانها اعلام کرد.
در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاههای مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان هنوز بە استقلال نرسیدە بود و پاکستان شرقی نامیده میشد، ازجمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکدهی پزشکی آن تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی بهعنوان دومین زبان پاکستان تظاهرات مسالمتآمیزی در این شهر برگزار کردند و پلیس به آنها تیراندازی کرده و تعدادی از آنان جان باختند. پس از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای نخستین بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریه (دوم و یا سوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته میشود و برنامههایی در ارتباط با آن برگزار میگردد.
بر اساس برآوردهای یونسکو، بیش از ۳۰۰۰ زبان از ۶۰۰۰ زبان جهان در خطر انقراض قرار دارند. این زبانها در حال حاضر توسط گروههای کوچک مورد استفاده قرار میگیرند و تا حدودی هیچیک از آنها شانسی برای بقا ندارند. ۹۶ درصد از تمام زبانها تنها توسط چهار درصد از جمعیت جهان صحبت میشود یا در حال رشد هستند.
در مورد زبان کوردی که سخنوران آن بهطور عمده در جغرافیای سیاسی میانی ایران، عراق، ترکیه و سوریه تقسیم شدهاند، تاکنون از سوی حاکمان این کشورها (بجز در عراق) موردتوجه قرار نگرفته است. زبان آنها تنها در بخش عراق (اقلیم کوردستان) بهطور رسمی در ادارات مورداستفاده قرار گرفته و در مدارس و دانشگاه زبان تدریس است.
در بخش شمال کوردستان یا کوردستان ترکیه بیش از ٢٠ میلیون کورد را شامل میشود زبان کوردی پس از سالها ممنوعیت در سالهای اخیر تنها از سوی نهادهای خصوصی مورداستفاده قرار میگیرد.
در غرب کوردستان (کوردستان سوریه) نیز پس از خروج برخی از نواحی آن از زیر سلطهی دولت بعثی زبان کوردی در این مناطق تدریس میشود.
در شرق کوردستان یا کوردستان ایران نیز اصل ۱۵ قانون اساسی این کشور استفاده از زبانهای منطقهای و ملی را در رسانهها و نشریات و آموزش این زبانها در مدارس در کنار زبان فارسی بهعنوان زبان رسمی را آزاد اعلام کرده است. اما این حق قانونی و پس از گذشت ۴۴ سال از حاکمیت جمهوری اسلامی هنوز از سوی دولت اجرا نشده است.
/ا.م