رهبر کاریزماتیک جنبش نوین مبارزاتی کوردستان صد و هجده سال پیش دیده بە جهان گشود

اربیل (کوردستان ۲۴)- روز یکشنبه ۱۴ماه میلادی  مارس برابر با ۲۴ اسفند۱۳۹٩ با یکصد و هیجدهمین سالگرد تولد ملامصطفی بارزانی رهبر جنبش مبارزاتی کوردستان مصادف است.

ملا مصطفی بارزانی پنجمین و آخرین پسر شیخ محمد بارزان، روز ١٨ مارس ١٩٠٣در روستای بارزان در  اقلیم کوردستان کنونی کە آن‌وقت تحت سیطره‌ی دولت عثمانی بود دیده بە جهان گشود.

ملامصطفی بارزانی، در سال‌های ۱۹۳۱ و ۱۹۳۲ به همراه برادر بزرگ‌ترش، شیخ "احمد بارزانی"، از سران جنبش استقلال کوردستان بود. در ۱۹۳۵ با سرکوب این جنبش، به همراه شیخ احمد به سلیمانیه تبعید شد.

ملا مصطفی، در سال ۱۹۴۲ تحت حمایت جمعیت "هیوا" از سلیمانیه خارج شد و قیام نوینی را علیه بغداد آغاز کرد که نهایتاً تحت‌فشار انگلیسی‌ها به همراه هزار نفر از طرفداران و خانواده‌هایشان به شرق کوردستان مهاجرت کرد.

با اعلام جمهوری دمکراتیک کوردستان بە مرکزیت مهاباد در شرق کوردستان، ملا مصطفی نیز با همراهانش به جمهوری دمکراتیک نوپای کوردستان پیوست و با دریافت درجه‌ی ژنرالی بە فرماندهی و رهبری نیروهای تازه تأسیس پیشمرگه پرداخت و در نبرد با نیروهای ارتش شاهنشاهی بە پیروزی‌های بزرگی نایل آمد.

در این ۱۱ ماه و در تاریخ ۱۶ اوت ۱۹۴۶، پارت دموکرات کوردستان تحت رهنمودهای بارزانی در بغداد تأسیس گردید و مصطفی بارزانی  به‌عنوان نخستین رییس این حزب انتخاب شد.

پس از سرنگونی جمهوری دمکراتیک کوردستان و اعدام رییس‌جمهور پیشوا قاضی محمد و چند تن از رهبران جمهوری کوردستان، ژنرال بارزانی تسلیم رژیم پادشاهی ایران نشد و پس از ماه‌ها مقاومت در برابر حملات ارتش ایران، بە همراه حدود ۵۰۰ نفر از پیشمرگه‌ها  بعد از جنگ و زدوخورد بسیار با نیروهای ایران، از طریق خاک ترکیه و ایران و عبور از رود ارس، به آذربایجان در اتحاد جماهیر شوروی رفت.

بارزانی، در مسکو به تحصیل در رشته‌ی علوم سیاسی و نظامی پرداخت و حفظ روابط مستحکم با تبعیدی‌های کورد آن زمان ادامه‌ داد.

بارزانی در سال ۱۹۵۸ میلادی توسط نخست‌وزیر وقت عراق، عبدالکریم قاسم، و در میان استقبال کم‌نظیر مردم به عراق بازگشت و بە مبارزه برای آزادی کوردستان ادامه داد. پس از فشار شوینیست‌های عراقی بە عبدالکریم قاسم در سال ۱۹۶۱، نیروهای دولت مرکزی به کوردستان حمله کردند. بارزانی و همراهانش بار دیگر در کوهستان‌های کوردستان مبارزه‌ی مسلحانه را از سرگرفتند.

در مارس ۱۹۷۰، بارزانی و دیگر رهبران کوردستان با بغداد به توافق رسیدند و ضمن به رسمیت شناخته‌شدن برخی از حقوق و زبان کوردی و موقعیت برابر کوردها با اعراب تأکید شد.

بارزانی پس از عدول دولت مرکزی از خواسته‌های جنبش مبارزاتی کوردستان در مارس ۱۹۷۴، بار دیگر رهبری مبارزه علیه حکومت حزب بعث عراق را ادامه داد که پیروزی‌های بزرگی را در پی داشت.

در اوایل سال ۱۹۷۵، توافق‌نامه‌ای در الجزیره بین شاه ایران و صدام حسین بر سر اروندرود امضا شد و در نتیجه‌ی آن ایران هرگونه کمک به جنبش کوردها را متوقف کرد و فشار زیادی بر این جنبش وارد آورد که باعث عقب‌نشینی موقتی بارزانی و همراهان این جنبش بە ایران شد.

ملا مصطفی بارزانی براثر ابتلا به سرطان ریە به ایالات‌متحده رفت و ضمن ادامەی درمان از مبارزه باز نایستاد و دیدارهای متعددی با سناتورهای آمریکایی و کوردهای ساکن ایالات متحده برگزار کرد و نهایتاً در ۱ مارس ۱۹۷۹ در بیمارستان جورج تاون، در واشینگتن، آمریکا درگذشت.

جنازه‌ی مرحوم بارزانی در چهارم مارس همان‌سان وارد تهران شد و ازآنجا با هواپیما بە ارومیه انتقال یافت و از فرودگاه ارومیه با بالگرد بە "شنۆ" (اشنویه) در شرق کوردستان انتقال یافت و از سوی  صدها هزار نفر از هوادارانش از چهار پارچه‌ی کوردستان  مورد استقبال قرار گرفت و در روز ۵ مارس در "شنۆ" (اشنویه) بە طور موقت بە خاک سپرده شد.

پس از قیام مردم جنوب کوردستان، جنازه‌های ملامصطفی بارزانی و ادریس بارزانی در ششم اکتبر سال ١٩٩٣ میلادی از شرق کوردستتان بە روستای بارزان منتقل گردیدە و در زادگاهشان آرام گرفتند.

/ا.م