گذشت ۳۷ سال از نسل‌کشی انفال در گرمیان؛ لکه‌ی ننگی بر دامان تاریخ
سالگرد یکی از فجیع‌ترین جنایات علیه ملت کورد در گرمیان اقلیم کوردستان
سی و هفت سال از سومین و یکی از فجیع‌ترین مراحل عملیات نسل‌کشی انفال علیه ساکنان بی‌دفاع مناطق گرمیان و چمچمال در اقلیم کوردستان می‌گذرد.
این عملیات که در اواخر دهه‌ی هشتاد میلادی توسط رژیم سرنگون‌شده‌ی بعث عراق به اجرا درآمد، نمونه‌ای آشکار از سیاست‌های پاکسازی قومی و جنایت علیه بشریت بود که ملت کورد را صرفاً به دلیل هویتشان هدف قرار داد.
شرح فاجعه
امروز یادآور گذشت ۳۷ سال از روزهایی است که ده‌ها هزار زن، کودک و سالمند کورد بی‌گناه از مناطق چمچمال و گرمیان ربوده شده و قربانی یکی از وحشیانه‌ترین جنایات قرن بیستم شدند. آن‌ها در بیابان‌های خشک جنوب عراق زنده به گور شدند، در حالی که تنها "جرم" آن‌ها هویت کوردی‌شان بود. این کارزار شوم رژیم بعث، علاوه‌بر قتل‌عام و ناپدیدسازی اجباری، با تخریب هزاران روستا و آبادی، بمباران شیمیایی مناطق متعدد و کوچ اجباری گسترده همراه بود.
ابعاد و عاملان جنایت
عملیات انفال که در ۸ مرحله‌ی مجزا بین سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ به اجرا درآمد، منجر به ناپدید شدن و کشته شدن بیش از ۱۸۰ هزار شهروند کورد بی‌گناه، بدون در نظر گرفتن جنسیت و سن آن‌ها شد.
فرماندهی این عملیات جنایتکارانه بر عهده‌ی علی حسن مجید، معروف به «علی شیمیایی» و پسرعموی صدام حسین بود که مسئولیت مستقیم دفتر شمال حزب بعث را بر عهده داشت. سلطان هاشم، وزیر دفاع وقت عراق نیز فرماندهی نظامی عملیات را رهبری می‌کرد.
این جنایات با استفاده از لشکرهای اول و پنجم ارتش عراق (مستقر در کرکوک و اربیل)، نیروهای ویژه‌ی گارد ریاست جمهوری، شبه‌نظامیان جیش شعبی و همچنین برخی از هنگ‌های موسوم به «دفاع وطنی» (جاش‌ها) به اجرا درآمد.
پیگردهای قانونی
دادگاه عالی جنایی عراق در تاریخ ۳ تیر ۱۳۸۶، احکام خود را در مورد پنج تن از عاملان اصلی انفال صادر کرد. بر این اساس، علی حسن مجید، سلطان هاشم و حسین رشید تکریتی (معاون وقت ستاد ارتش عراق) به اعدام محکوم شدند. همچنین، صابر عبدالعزیز دوری (رئیس وقت اطلاعات نظامی) و فرحان مطلق جبوری (از مشارکت‌کنندگان در عملیات) به حبس ابد محکوم گردیدند.
مراحل هشت‌گانه‌ی انفال
جدول زمانی اجرای عملیات نسل‌کشی مردم کورد در سال‌های ۱۹۸۸-۱۹۸۹
مراحل هشت‌گانه‌ی عملیات انفال که توسط رژیم بعث عراق علیه مردم کوردستان انجام شد، به شرح زیر است:
مرحله‌ی اول
۹ فوریه تا ۲۳ فوریه ۱۹۸۸ در مناطق سرگلو و برگلو در محدوده‌ی شهرک سورداش وابسته به شهرستان دوکان در استان سلیمانیه انجام شد.
مرحله‌ی دوم
۲۲ فوریه تا اول آوریل ۱۹۸۸ مناطق قره‌داغ را دربرگرفت.
مرحله‌ی سوم
۷ آوریل تا ۲۰ آوریل ۱۹۸۸ مناطق گرمیان در محدوده‌ی استان کرکوک و شهرهای "خورماتو، کلار، کفری، دربندیخان، چمچمال و چندین منطقه‌ی دیگر" را دربرگرفت. این مرحله به دلیل گستردگی مناطق تحت پوشش و شمار بالای قربانیان، از سایر مراحل متمایز شده و به همین دلیل سالگرد این جنایت نیز در این مرحله قرار داده شده است.
مرحله‌ی چهارم
۳ مه تا ۸ مه ۱۹۸۸ در امتداد رودخانه‌ی زاب کوچک از آغجلر، گوپ‌تپه، عسکر، مناطق شیخ بزینی، کویه، خلکان و دوکان را شامل شد.
مراحل پنجم، ششم و هفتم
۱۵ مه تا ۲۶ اوت ۱۹۸۸ مناطق بالیسان، شقلاوه، هیران، نازنین، سماقولی، دره‌ی آلانه، رواندز، چومان، رشته کوه‌های قندیل، رانیه، چوارقورنه، هیزوپ، کوه باواجی و بخشی از روستاهای کویه، دیبگه و پردی را دربرگرفت.
مرحله‌ی هشتم
۲۵ اوت تا ۶ سپتامبر ۱۹۸۸ منطقه‌ی بادینان شامل آمیدی، دهوک، زاخو، شیخان، آکری و بارزان را هدف قرار داد.
دولت اقلیم کوردستان تصمیم گرفت روز ۱۴ آوریل هر سال را به عنوان روز یادبود جنایات انفال تعیین کند.
یادبود
از سال ۲۰۰۷، دولت اقلیم کوردستان روز ۲۵ فروردین هر سال را به عنوان روز ملی یادبود قربانیان نسل‌کشی انفال تعیین کرده است تا یاد و خاطره‌ی این فاجعه‌ی هولناک زنده نگه داشته شود و جهانیان از ابعاد این جنایت آگاه گردند.
