تلاش تروئیکای اروپایی برای مذاکره با ایران و هشدار درباره بازگشت تحریم‌ها
کشورهای اروپایی به دنبال توافقی جدید با ایران هستند
وزارت امور خارجه‌ی فرانسه روز دوشنبه، پانزدهم اردیبهشت ۱۴۰۴، اعلام کرد که سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا، معروف به «تروئیکای اروپایی»، به دنبال دستیابی به توافقی جدید با ایران هستند تا جایگزین توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ (برجام) شود. این وزارتخانه در گفت‌وگو با شبکه‌ی «عربیه» تأکید کرد: «چنانچه ایران اراده‌ای جدی برای ورود به مذاکرات سازنده از خود نشان ندهد، فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها، موسوم به 'مکانیسم ماشه'، به‌طور جدی در دستور کار قرار خواهد گرفت.»
این بیانیه در ادامه افزود: «از زمان امضای برجام در سال ۲۰۱۵، کشورهای اروپایی همواره درهای گفت‌وگو با ایران را باز نگه داشته‌اند و به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک برای حفظ ثبات منطقه‌ای بوده‌اند.» با این حال، تروئیکای اروپایی هشدار داده است که در صورت عدم همکاری ایران، ممکن است قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت سازمان ملل علیه تهران دوباره اجرایی شوند.
توافق هسته‌ای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) که در سال ۲۰۱۵ میان ایران و گروه ۵+۱ (ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه) امضا شد، در اکتبر ۲۰۲۵ (مهر ۱۴۰۴) به پایان دوره‌ی اعتبار خود می‌رسد. طبق مفاد این توافق، تروئیکای اروپایی این اختیار را دارند که با فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» در شورای امنیت، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را بازگردانند. این مکانیسم در صورت نقض تعهدات برجام توسط ایران قابل اجرا است و می‌تواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای برای تهران به دنبال داشته باشد.
تحلیلگران معتقدند که این بیانیه‌ی تروئیکای اروپایی در شرایطی منتشر شده که تنش‌ها در منطقه‌ی خاورمیانه، به‌ویژه در ارتباط با برنامه‌ی هسته‌ای ایران و درگیری‌های مرتبط با گروه‌های مورد حمایت تهران، افزایش یافته است. به گفته‌ی منابع آگاه، کشورهای اروپایی در تلاشند تا پیش از پایان اعتبار برجام، چارچوبی جدید برای مذاکرات تعریف کنند که نه‌تنها برنامه‌ی هسته‌ای ایران، بلکه مسائل منطقه‌ای و موشکی این کشور را نیز در بر بگیرد.
درخواست فرانسه برای احترام به حاکمیت لبنان و اجرای کامل آتش‌بس
در موضوع لبنان، وزارت امور خارجه‌ی فرانسه از اسرائیل خواست تا با احترام به حاکمیت ملی لبنان، زمینه را برای استقرار کامل ارتش این کشور در مناطق جنوبی فراهم کند. این وزارتخانه در بیانیه‌ای صریح اعلام کرد: «اسرائیل موظف است از پنج نقطه‌ی استراتژیک در جنوب لبنان که همچنان تحت اشغال نیروهایش قرار دارد، به‌سرعت عقب‌نشینی کند.»
این درخواست در پی توافق آتش‌بسی مطرح شده که از ۷ آذر ۱۴۰۳ با میانجی‌گری ایالات متحده میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان اجرایی شد. این توافق پس از هفته‌ها درگیری شدید میان نیروهای اسرائیلی و شبه‌نظامیان حزب‌الله به امضا رسید و هدف آن کاهش تنش‌ها در مرزهای شمالی اسرائیل و جنوب لبنان بود. بر اساس مفاد این توافق، اسرائیل متعهد به خروج کامل نیروهای خود از خاک لبنان شده و در مقابل، حزب‌الله نیز پذیرفته است که از مناطق جنوب رودخانه‌ی لیطانی عقب‌نشینی کند و مواضع و تسلیحات خود را به ارتش لبنان تحویل دهد.
با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که نیروهای اسرائیلی همچنان در پنج منطقه‌ی کلیدی در جنوب لبنان، از جمله نقاط مرتفع مشرف به مرز، حضور دارند. این مناطق به دلیل موقعیت استراتژیک خود، امکان نظارت بر تحرکات در دو سوی مرز را فراهم می‌کنند. حضور این نیروها نگرانی‌هایی را در میان مقامات لبنانی و سازمان ملل متحد ایجاد کرده است، چرا که می‌تواند اجرای کامل آتش‌بس را به خطر بیندازد.
فرانسه، که به‌طور تاریخی روابط نزدیکی با لبنان دارد، نقش فعالی در میانجی‌گری و نظارت بر اجرای توافق آتش‌بس ایفا می‌کند. پاریس همچنین خواستار تقویت نقش ارتش لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (یونیفل) در جنوب لبنان شده است تا از هرگونه نقض آتش‌بس جلوگیری شود. به گفته‌ی دیپلمات‌های فرانسوی، استقرار ارتش لبنان در جنوب این کشور نه‌تنها برای حفظ حاکمیت ملی لبنان ضروری است، بلکه می‌تواند به کاهش نفوذ گروه‌های شبه‌نظامی در این منطقه کمک کند.
توجه تروئیکای اروپایی بر دو نقطه‌ی خاورمیانه متمرکز شده است
بیانیه‌های اخیر فرانسه و تروئیکای اروپایی نشان‌دهنده‌ی تلاش‌های دیپلماتیک این کشورها برای مدیریت تنش‌ها در دو جبهه‌ی حساس خاورمیانه است: برنامه‌ی هسته‌ای ایران و درگیری‌های مرزی لبنان و اسرائیل. در مورد ایران، به نظر می‌رسد اروپا در حال آماده‌سازی خود برای سناریوهای مختلف، از جمله احتمال شکست مذاکرات و بازگشت به رژیم تحریم‌ها، است. در عین حال، تأکید بر ادامه‌ی گفت‌وگوها نشان‌دهنده‌ی تمایل به حفظ راه‌حل‌های دیپلماتیک است.
در موضوع لبنان، فرانسه با فشار بر اسرائیل و حزب‌الله به دنبال تضمین اجرای کامل توافق آتش‌بس است تا از بروز دور جدیدی از درگیری‌ها جلوگیری کند. با این حال، موفقیت این تلاش‌ها به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله همکاری همه‌ی طرف‌ها و حمایت بین‌المللی از ارتش لبنان و نیروهای یونیفل.
