واکنش تند ایران به احتمال تغییر نام خلیج فارس از سوی ترامپ
مقامات ایرانی تصمیم احتمالی رئیس‌جمهور آمریکا را اقدامی خصمانه خواندند
انتشار گزارشی مبنی بر اینکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در نظر دارد طی سفر آتی خود به سه کشور عربی حاشیه خلیج فارس، از عنوان «خلیج عربی» برای اشاره به آبراه تاریخی خلیج فارس استفاده کند، با واکنش شدید مقامات جمهوری اسلامی ایران و کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز چهارشنبه (١٧ اردیبهشت) به نقل از دو مقام آگاه در دولت ایالات متحده که نخواستند نامشان فاش شود، گزارش داد که آقای ترامپ قصد دارد در جریان سفر هفته‌ی آینده خود به عربستان سعودی، اعلام کند که ایالات متحده از این پس خلیج فارس را «خلیج عربی» خواهد نامید. آسوشیتدپرس همچنین اشاره کرد که کاخ سفید و شورای امنیت ملی آمریکا به درخواست این خبرگزاری برای اظهارنظر فوری در این خصوص پاسخی نداده‌اند.
سابقه‌ی تاریخی مناقشه
تلاش کشورهای عربی برای تغییر نام تاریخی این آبراهه که در سواحل جنوبی ایران قرار دارد، سابقه‌ای چند دهه‌ای دارد، در حالی که ایران همواره بر حفظ و استفاده از نام «خلیج فارس» تأکید ورزیده است.
در همین راستا، عباس عراقچی، که در متن اصلی به عنوان وزیر خارجه‌ی ایران معرفی شده، در پستی به زبان انگلیسی در شبکه‌ی اجتماعی ایکس نوشت: «اغراض سیاسی برای تغییر نام تاریخی خلیج فارس، بیانگر نیات خصمانه علیه ایران و مردم آن است و به شدت محکوم می‌شود.» وی افزود: «ایران هرگز به استفاده از نام‌هایی چون دریای عمان، اقیانوس هند، دریای عرب یا دریای سرخ اعتراضی نداشته است. استفاده از این نام‌ها به معنای مالکیت هیچ ملت خاصی نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ی احترام مشترک به میراث جمعی بشریت است.»
واکنش مقامات ایرانی
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه‌ی پیشین ایران، نیز در واکنش به این خبر اظهار داشت: «آنچه پیرامون استفاده از نام ساختگی برای خلیج‌فارس شنیده می‌شود، هر ایرانی میهن‌دوست از هر گرایشی را به خشم می‌آورد.»
علی‌اکبر ولایتی، وزیر خارجه‌ی اسبق و مشاور سیاسی رهبر جمهوری اسلامی، نیز با انتقاد از این خبر گفت: «همه دنیا می‌دانند که تغییر نام خلیج فارس به نامی مجعول، به هیچ‌وجه اقدامی شرافتمندانه در عرف بین‌الملل نیست و ناقض تمامیت ارضی ایران است.»
پیشینه‌ی نام خلیج فارس
آبراه خلیج فارس از قرن شانزدهم میلادی به طور گسترده با همین نام شناخته شده است، هرچند بسیاری از کشورهای خاورمیانه از چندین دهه پیش از عبارت «خلیج عربی» برای نامیدن آن استفاده می‌کنند. پیشتر در سال ١٣٩١، ایران شرکت گوگل را به دلیل عدم استفاده انحصاری از نام «خلیج فارس» در نقشه‌های خود تهدید به پیگیری قانونی کرده بود. در حال حاضر، در نقشه‌های گوگل در ایالات متحده، این آبراهه با عنوان «خلیج فارس (خلیج عربی)» نمایش داده می‌شود، در حالی که شرکت اپل در نقشه‌های خود تنها از نام «خلیج فارس» استفاده می‌کند.
حساسیت ایرانیان و سابقه‌ی موضع ترامپ
موضوع نام خلیج فارس برای ایرانیان که به تاریخ کهن کشور خود مباهات می‌کنند، همواره از حساسیت بالایی برخوردار بوده است. در سال ١٣٩٦، هنگامی که دونالد ترامپ در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری خود از عبارت «خلیج عربی» استفاده کرد، واکنش‌های منفی گسترده‌ای در میان ایرانیان برانگیخت. در آن زمان، حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت ایران، به ترامپ توصیه کرد که «جغرافیا» مطالعه کند و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه‌ی وقت، نیز نوشت: «همه می‌دانند که دوستی ترامپ به بالاترین پیشنهاد فروشی است. اکنون می‌دانیم که جغرافیای او نیز همین‌طور است.» وی افزوده بود: «ترامپ می‌تواند نام‌ها را برای اهداف رسمی ایالات متحده تغییر دهد، اما نمی‌تواند به بقیه جهان دیکته کند که آن را چه بنامند.»
برنامه‌ی سفر ترامپ به منطقه
رئیس‌جمهور آمریکا قرار است در روزهای ٢٣ تا ٢٦ اردیبهشت ماه به کشورهای عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی سفر کند. این سفر در چارچوب تلاش‌های آقای ترامپ برای تقویت روابط با کشورهای عربی حوزه‌ی خلیج فارس، جذب سرمایه‌گذاری آنها در ایالات متحده و جلب حمایت این کشورها در قبال تنش‌های منطقه‌ای، از جمله مناقشه‌ی اسرائیل و حماس در نوار غزه و همچنین محدودسازی برنامه‌ی هسته‌ای ایران، ارزیابی می‌شود.
تغییر نام‌های جغرافیایی پیش از این نیز در کارنامه‌ی رئیس‌جمهور آمریکا سابقه داشته است. آقای ترامپ در بهمن‌ماه گذشته فرمانی اجرایی را امضا کرد که بر اساس آن، نام «خلیج مکزیک» به «خلیج آمریکا» تغییر یافت.
