دکتر شیخالاسلامی: زبان در عراق به عنوان منبع و ثروت تلقی نمی‌شود
حقوق زبانی و اهمیت آموزش به زبان مادری در کانون توجه پانل تخصصی آکادمی کوردی
در آکادمی کوردی اربیل، پانلی تخصصی با موضوع زبان برگزار شد و طی آن تأکید گردید که حقوق زبانی شامل سه حق اساسی است که یکی از مهم‌ترین آنها، حق تحصیل به زبان مادری است.
روز چهارشنبه، ١٧ اردیبهشت ١٤٠٤، آکادمی کوردی در اربیل، پانلی را با عنوان "سیاست زبانی برای دوران چندزبانگی و فرهنگ‌های متفاوت" با حضور دکتر جعفر شیخالاسلامی، استاد زبان‌شناسی و گفتمان‌شناسی در دانشگاه کارلتون شهر اتاوا در کانادا، برگزار کرد.
دکتر شیخالاسلامی در این پانل خاطرنشان ساخت که حقوق زبانی سه مؤلفه‌ی اصلی را در بر می‌گیرد: اول، حق آموزش به زبان مادری؛ دوم، حق دسترسی به زبان قدرت (زبان رسمی فدرال)؛ و سوم، حق یادگیری زبان انگلیسی.
اهمیت آموزش به زبان مادری
شیخالاسلامی همچنین تصریح کرد: "تمامی کارشناسان حوزه‌ی زبان بر این نکته اتفاق نظر دارند که آموزش باید به زبان مادری صورت گیرد، زیرا هر زبانی که در فرآیند آموزش و پرورش حضور نداشته باشد، به سرعت در معرض نابودی و اضمحلال قرار می‌گیرد."
این استاد دانشگاه در ادامه به ارتباط تنگاتنگ زبان و آموزش اشاره کرد و گفت: "زبان و آموزش ارتباطی بسیار نزدیک و تکمیل‌کننده‌ی یکدیگر دارند." وی افزود: "دولت کانادا بارها از مردمان بومی این کشور به دلیل مواجه ساختن زبان‌های مختلف آنها با خطر نابودی و ذوب شدن، عذرخواهی کرده و اکنون با تخصیص میلیاردها دلار، در صدد جبران این خسارت است، چرا که آنها از حق تحصیل به زبان مادری در فرآیند آموزش محروم بوده‌اند."
مقایسه‌ی وضعیت زبانی عراق و کانادا
این پروفسور زبان‌شناسی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: "متأسفانه در عراق، تاکنون با زبان به عنوان یک منبع و ثروت ملی برخورد نشده است. اگر چنین رویکردی وجود داشت، می‌بایست نمایندگان عرب در پارلمان عراق به زبان کوردی سخن می‌گفتند و یا حداقل دولت بودجه‌ای را برای استخدام مترجمان متخصص زبان اختصاص می‌داد تا در جریان برگزاری جلسات پارلمان، ترجمه‌ی هم‌زمان صورت پذیرد. این در حالی است که کانادا، پس از آنچه می‌توان آن را 'زبان‌کُشی' در قبال مردمان بومی خود نامید، در این زمینه پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است."
شایان ذکر است، قانون اساسی عراق که در سال ٢٠٠٥ به تصویب رسید، برای نخستین بار در تاریخ کشور، زبان کوردی را به‌عنوان یکی از زبان‌های رسمی کشور به رسمیت شناخت. این دستاورد مهم، نتیجه‌ی سال‌ها مبارزه‌ی ملت کورد برای به رسمیت شناختن هویت فرهنگی و زبانی خود بوده است.
بر اساس ماده‌ی ٤ قانون اساسی عراق، زبان‌های عربی و کوردی به‌عنوان دو زبان رسمی کشور تعیین شده‌اند. این ماده تصریح می‌کند: "زبان عربی و زبان کوردی دو زبان رسمی عراق هستند." همچنین طبق این ماده، سه زبان دیگر یعنی ترکی، آرامی نو و ارمنی به‌عنوان زبان‌های اقلیت به رسمیت شناخته شده‌اند.
این ماده همچنین به هر منطقه یا استان این حق را می‌دهد که زبان‌های محلی دیگر را در صورت تصویب اکثریت ساکنان آن منطقه در یک همه‌پرسی عمومی، به‌عنوان زبان رسمی اضافی اعلام کند.
