اردوغان: پ.ک.ک امروز یا فردا سلاح‌ها را زمین خواهد گذاشت
دولت ترکیه مصمم به پایان دادن به فعالیت‌های پ.ک.ک است
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در دیدار با نمایندگان حزب عدالت و توسعه (AKP) و اعضای کابینه‌ی دولت، بار دیگر بر عزم آنکارا برای پایان دادن به فعالیت‌های حزب کارگران کوردستان (پ.ک.ک) تأکید کرد. وی اعلام کرد که این گروه به‌زودی سلاح‌های خود را زمین خواهد گذاشت و منحل خواهد شد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، در پیامی تاریخی از زندان امرالی خواستار خلع سلاح و انحلال این گروه شده است.
اردوغان در این دیدار اظهار داشت: «ما تمام موانع را پشت سر گذاشته‌ایم. امروز یا فردا، پ.ک.ک چاره‌ای جز تسلیم سلاح‌های خود و انحلال ندارد.» او افزود که پس از پایان فعالیت‌های این گروه، ترکیه وارد «دوره‌ای جدید» خواهد شد که در آن سیاست نقش کلیدی در حل مسائل ایفا خواهد کرد. اردوغان همچنین هشدار داد که برخی ممکن است تلاش کنند با اخلال در این فرآیند، منافع خود را تأمین کنند و تأکید کرد: «باید برای چنین احتمالی آماده باشیم.»
پیام تاریخی اوجالان: فراخوان برای خلع سلاح و انحلال پ.ک.ک
عبدالله اوجالان در تاریخ ۹ اسفند ۱۴۰۳ در بیانیه‌ای که توسط نمایندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (DEM) منتشر شد، از پ.ک.ک خواست تا سلاح‌های خود را زمین بگذارد و این گروه منحل شود. اوجالان در این پیام، که پس از دیدار با نمایندگان دم پارتی در زندان فوق‌امنیتی امرالی صادر شد، تأکید کرد: «همه گروه‌ها باید سلاح‌های خود را زمین بگذارند و پ.ک.ک باید خود را منحل کند.» این پیام، که به‌عنوان «تاریخی» توصیف شده، امیدها را برای پایان درگیری‌های چهار دهه‌ای که بیش از ۴۰ هزار کشته برجای گذاشته، افزایش داده است.
پ.ک.ک در واکنش به این پیام، در بیانیه‌ای که در تاریخ ۱۱ اسفند ۱۴۰۳ منتشر شد، اعلام کرد که آتش‌بس را انتخاب کرده و آماده است سلاح‌های خود را زمین بگذارد، مشروط به اینکه اوجالان از زندان آزاد شود تا فرآیند خلع سلاح را هدایت کند. وزارت خارجه‌ی آلمان این پیام را «فرصتی تاریخی» خواند و دبیرکل سازمان ملل، آمریکا و عراق نیز از آن استقبال کردند.
زمینه‌سازی و مذاکرات صلح در مناطق کوردستان
پیام اوجالان پس از چندین دیدار نمایندگان دم پارتی با وی در زندان امرالی، که از آبان ۱۴۰۳ آغاز شد، منتشر شد. این دیدارها پس از ۴۳ ماه انزوای مطلق اوجالان و با اجازه‌ی دولت ترکیه انجام گرفت که نشانه‌ای از آمادگی احتمالی آنکارا برای ازسرگیری مذاکرات صلح در مناطق کوردستان ترکیه تلقی می‌شود. اوجالان در این دیدارها بر لزوم حل مسئله‌ی کوردها از طریق دموکراتیک و انتقال بحران از میدان جنگ به عرصه‌ی سیاسی تأکید کرده بود.
با این حال، برخی تحلیلگران، از جمله مرحوم سری ثریا اوندر، نماینده‌ی دم پارتی، نسبت به اراده‌ی واقعی دولت ترکیه برای صلح ابراز تردید کرده‌اند. اوندر به فشارهای فزاینده‌ی دولت، از جمله برکناری شهرداران کورد مانند عبدالله زیدان، شهردار وان، در مناطق کوردستان اشاره کرد و گفت: «دولت باید نقشه راه خود برای صلح را اعلام کند.»
مذاکرات صلح تاریخی‌ترین تحول در ترکیە و کوردستان
اظهارات اردوغان و پیام اوجالان در شرایطی مطرح شده که ترکیه فشار نظامی بر پ.ک.ک را در مناطق کوردستان عراق و سوریه افزایش داده است. به گزارش بلومبرگ، موفقیت مذاکرات صلح می‌تواند «تاریخی‌ترین تحول» در روابط کوردها و دولت ترکیه باشد، اما سیاست‌های سرکوبگرانه‌ی آنکارا در مناطق کوردستان، از جمله بازداشت فعالان کورد و برکناری شهرداران، موانعی جدی ایجاد کرده است.
از سوی دیگر، مراد کاراییلان، از فرماندهان ارشد پ.ک.ک، در اظهاراتی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، با کنایه به سخنان اردوغان گفت: «اگر اردوغان قادر به نابودی پ.ک.ک بود، چرا تاکنون این کار را نکرده است؟» این اظهارات نشان‌دهنده‌ی وجود اختلافات داخلی در پ.ک.ک درباره‌ی پذیرش پیام اوجالان است.
نقش بازیگران بین‌المللی نیز در این فرآیند حیاتی است. هاکان فیدان، وزیر خارجه‌ی ترکیه، از آمریکا خواست حمایت از ی.پ.گ (شاخه‌ی سوری پ.ک.ک) را متوقف کند، در حالی که آلمان و سازمان ملل از روند صلح حمایت کرده‌اند.
فرآیند خلع سلاح و انحلال پ.ک.ک با چالش‌هایی مانند مقاومت احتمالی شاخه‌های تندرو، پیچیدگی‌های سیاسی در مناطق کوردستان و ادامه‌ی عملیات نظامی ترکیه در اقلیم کوردستان و سوریه مواجه است. با این حال، به گفته‌ی اندیشکده‌ی واشنگتن، صلح پایدار می‌تواند به تقویت همکاری‌های ضدتروریسم و بهبود روابط ترکیه با کوردها در کوردستان منجر شود.
