واکنش تند ایران به کریدور زنگزور: این یک «مار سمی» است و باید نابود شود

مقامات ارشد ایران، پروژه‌ی کریدور زنگزور را یک تهدید چندوجهی برای امنیت ملی و منافع اقتصادی این کشور می‌دانند و بر لزوم مقابله‌ی قاطع با آن تأکید می‌کنند.

علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی ایران، در واکنشی تند به طرح ایجاد این کریدور اعلام کرد: «به هر دولتی، چه در منطقه و چه در خارج از آن، هشدار می‌دهیم که از تکرار تجربه‌های شکست‌خورده‌ی قبلی در خصوص کریدور زنگزور بپرهیزد، زیرا ایران به هرگونه تلاشی از این دست، به شدت پاسخ خواهد داد.»

وی پیشتر نیز گفته بود: «آمریکا پشت درخواست‌های آذربایجان برای احیای این پروژه قرار دارد و هدف اصلی آن‌ها تضعیف محور مقاومت، قطع ارتباط ایران با قفقاز و محاصره‌ی زمینی شمال ایران و جنوب روسیه است.»

پیامدهای راهبردی و اقتصادی برای ایران

ایران معتقد است کریدور زنگزور پیامدهای ویرانگری برای این کشور خواهد داشت:

کاهش نقش ترانزیتی: این کریدور با تقویت «کریدور میانی» که از کشورهای ترک‌زبان عبور می‌کند، نقش راهبردی ایران به عنوان پل ارتباطی میان آسیا و اروپا را به شدت تضعیف می‌کند.

قطع ارتباط با ارمنستان: این پروژه می‌تواند تنها مسیر ارتباطی مستقیم زمینی ایران از طریق قفقاز به اروپا را محدود یا به طور کامل قطع کند.

زیان‌های اقتصادی: کاهش نقش ترانزیتی به معنای از دست دادن درآمدهای هنگفت حاصل از حمل‌ونقل کالا و انرژی خواهد بود.

تهدیدهای امنیتی: حضور مستقیم آمریکا در نزدیکی مرزهای شمالی ایران و همکاری‌های امنیتی آذربایجان با اسرائیل، نگرانی‌های جدی امنیتی و اطلاعاتی برای تهران ایجاد می‌کند.

توافق در کاخ سفید و طراحی مجدد نقشه منطقه

این واکنش‌ها پس از آن شدت گرفت که عصر جمعه، ۸ اوت ۲۰۲۵ (۱۷ مرداد ۱۴۰۴)، رهبران آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید توافق‌نامه‌ی صلحی را امضا کردند که محور اصلی آن، ایجاد کریدور زنگزور بود. این مسیر ۴۳.۵ کیلومتری قرار است جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به نخجوان و سپس به ترکیه متصل کند.

مدیریت ۹۹ ساله‌ی این پروژه به یک شرکت آمریکایی سپرده شده و شامل زیرساخت‌هایی نظیر راه‌آهن، خط لوله‌ی نفت و گاز و کابل فیبر نوری است. ایران این توافق را که با میانجی‌گری آمریکا و نقش پشت پرده‌ی ترکیه انجام شد، بخشی از تلاش‌ها برای «طراحی مجدد نقشه‌ی منطقه» و محاصره‌ی خود می‌داند و آن را به «مار سمی» تشبیه کرده که نیازمند پاسخی قاطع است.