Karîgeriya gemaroyên Amerîka û Ewropa ya li ser Tirkiyê
K24-Istanbul
Amerîka ji ber kirîna moşekên S-400 ên Rûsî, Yekîtiya Ewropa jî ji ber xebatên bo lêgerîna gaz û neftê yên li Deryaya Rojhilatê Naverast bi gemaroyan hewl didin sizayê bidin Tirkiyê. Heta niha Washington ji bernameya F-35 Tirkiye derxist û dawî li fiotina van firokeyan bo Enqere da. Tê amajekirin ji bo F-35an aliyê Tirk nêzî 1 milyar û 500 milyon dolar bûdçe serf kiribû.
Li gor hin zanyariyan Washington di çarçoveya yasaya sizakirina bi gemaroyan de ku 12 xalan tê da hene herî kêm bi sepandina 5 xalan wê sizayê bide Enqere.
Semîh Guven-rojnamevan, dibêje: Ji ber rageşiya di nav Amerîka û Tirkiyê de ku di ser S-400an re rû da Washington teqez dest bi sepandina gemaroyên li ser Tirkiyê wê bike. Bi ya min ev gemaro li ser şexsan û saziyan zêdetir wê werin sepandin. Gemaroyên wek nedayîna wîzeyê, rawestandina şixulandina mal û milkê hin şexs û sazî û dezgehan tê çaverêkirin.
Yekîtiya Ewropayê piştî xebatên bo dîtina neft û gazê yên Tirkiyê li ser Deryaya Rojhilatê Naverast biryara rawestandina alîkariyên maddî, kredî, guftûgoyên di asta bilind de, yên ligel Tirkiyê ragihand. Ligel vê hat amajekirin fona darayî ya beriya endamtiyê 145.8 milyon Euro dê neyê dayîn.
Tirkiye hinardeya xwe herî zêde bo welatên Ewropa dike û her du alî li ser bazirganiyê wek du şîrikên girîng tê destnîşankirin lê tê amajekirin ji ber gemaroyan tesîreke xerab li ser pêwendiyên bazirganî jî dê rû bide.
Nesrîn Nas-pispora pêwendiyên siyasî û îqtisadî, got: Polîtîkaya derve ya Tirkiyê ku niha dimeşîne, bû sedema dûrketina ji Ewropa û Amerîka. Piştî rûdanên dawî hevkariya stratejîk a Tirkiye û Ewropa jî dawî dibe. Armanca sereke ya gemaroyan şikestina aboriya Tirkiyê ye. Hikûmeta vî welatî bo desthilatdariya xwe vê yekê dê ji xwe re bike fersend.
Li gor çavdêrên nêzî hikûmeta Tirkiyê, her çiqas Ewropa û Amerîka dilgiran bibe û gemaro bide sepandin jî aliyê Tirk li ser polîtîkaya xwe dê paş de gav navêje, ji ber ku bi şixulandina samanên li ser deryaya Rojhilatê Naverast ji hêla aborî û siyasî ve li herêmê Tirkiyê dê hîn xurttir bibe.