ترامپ و تحولات خاورمیانە
دوسال از استقرار نیروی هوایی روسیە از سوی ولادمیر پوتین بە سوریە با هدف دفاع از دولت بشار اسد در برابر مخالفان وی می‌گذرد. در این میان پوتین از انفعال آمریکا در منطقە سود بردە و مدت سە سال است در این منطقە مشغول کودتای دیپلماسی است. بە نظر من سال ٢٠١٧ سالی پرتحرک‌تر خواهد بود.
با جلسوس دونالد ترامپ بر کرسی کاخ سفید، همە منتظر سیاست‌های رئیس جمهور آمریکا در خاورمیانە هستند، اما بە احتمال زیاد سیاست خارجی جمهوریخواهان نیز همان سیاست دمکرت‌ها خواهد بود. در حالی کە سیاست این دو حزب آمریکا تفاوت‌هایی دارد، اما در پایان هدف هر دو یکی است.
نیروهای ترکیە سال ٢٠١٧هم در منطقە باشیک (بعشیقە) نزدیک موصل ماندگار خواهند بود. امسال در سوریە عملیات سپر فرات از سوی ترکیە ادامە خواهد داشت. اگر از دید کردها بە خاورمیانە بنگریم، بە احتمال زیاد جنگ داخلی سوریە بە جنگ میان بشار اسد و نیروهای "حزب اتحاد دمکراتیک"(پ‌ی‌د) تبدیل خواهد شد.
"شورای ملی کردهای سوریە" ( ان‌ک‌س) کە از سوی "پ‌کاکا" و "پ‌ی‌د" از سوریە بیرون رانده شدە است، توانست حضور خود را گفتگوها تثبیت کند. دولت اقلیم کردستان هم با دولت مرکزی عراق نخواهد ماند و از آن جدا می‌شود. رئیس اقلیم کردستان در ماە سپتامبر در این مورد گامی بزرگ برخواهد داشت.
هنگامی کە دولت بشار است گاز شیمیایی "سارین" را در حومە دمشق بە کار برد، باراک اوباما اولین رئیس جمهور سیاهپوست آمریکا، تنها بە خارج کردن سلاح شیمیایی از سوریە بسندە نمود و رژیم این کشور را تنبیه نکرد. اکنون در ما‌ههای ابتدای بە قدرت رسیدن دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در خاور میانە با دو موضوع اساسی روبروست. اولا، بە خاطر سیاست‌های اوباما همە جبه‌های داخلی سوریە سوریە را بە ایران و روسیە باختە است. ثانیا، با آغاز بحران سوریە آمریکا "پ‌کاکا" و "پ‌ی‌د" را بە عنوان همپیمان خود انتخاب کردە و ترکیە را از خود رنجاند.
ادارە اوباما با ادارە جرج بوش کە قبل از وی در رأس قدرت بود، فرق اساسی داشت. مستقیما با کردها ارتباط بر قرار نکرد، بلکە عمدا روابط آمریکا با کردهها را از طریق جوبایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا ادامە داد. روش ارتباط غیر دیپلوماتیک ادارە اوباما تنها بە این محدود نمی‌شد، بلکە مستقیما با پ‌کاکا و پ‌ی‌د هم رابطە برقرار کرد. در این میان ادارە اوباما با اتکا بە پ‌کاکا کردهای غرب کردستان را در میدان سیاسی تنها گذشت.
توقعات کردهای عراق از ادارە ترامپ بسیار زیاد است. گفتە می‌شود پنج شخصیت سیاسی نزدیک بە ترامپ از وی خواسته‌اند بدون مراجعە بە بغداد مستقیما اسلحە برای کردها ارسال نماید. دونالد ترامپ هم این پیشنهاد را قبول کردە است.
سالهای روابط کردها با باراک اوباما بەعنوان سالهای گمشدە بەحساب می‌آید. از روابط اوباما با پ‌کاکا و پ‌ی‌د تنها خاطرەای باقی خواهد ماند. موضوع حمایت پ‌ی‌د و پ‌کاکا از سوی سوریە، ایران و آمریکا در آیندە بیشتر مورد بحث قرار خواهد گرفت.
روسیە و ایران در سوریە همپیمان یکدیگر هستند. این هم بر انتخاب نیروهای همپیمان ضد داعش بسیار تأثیرگذار بود. اما سخنان ترامپ در مورد تفاهم با روسیه در مورد موضوع سوریه، بر رقابت ایران و روسیە هم می‌افزاید. بە نظر من نزدیک شدن روسیە و آمریکا بە بهار روسیە و زمستان ایران خواهد انجامید.
نقشە روابط ایران و ترکیە هم بسیار مخدوش است. بحران داخلی سوریە موضوع اول مزایده آنکارا و تهران است. گرچە دو کشور از درگیری سیاسی پرهیز کرد‌ه‌اند، اما آتش‌بس میان اسد و اپوزسیون هم روابط ترکیە و ایران را بهبود نبخشیده است.
چندی پیش ترکیە اعلام کردە بود: " ایران در جهت مافع مذهبی و طایفی فعالیت می‌کند و از نزدیکی آنکار و موسکو هم خرسند نیست کە این موضوع روابط میان دو کشور را با مشکل موجه کرده است."
ترکیە و روسیە طرفدار برقراری آتش‌بس هستند، اما ایران برعکس از طریق حزب‌اللە لبنان برای برهم زدن اوضاع تلاش می‌کند. در آیندە طرفهای وابسته بە ایران بطور جداگانە در راستای مخالفت با آتش‌بس فعالیت می‌کنند.
سیاستمداران کهنەکار ادارە بوش و اوباما در این مورد اتفاق نظر دارند کە چگونە کردهای عراق و سوریە تحت کنترل آمریکا قرار بگیرند. این موضوع هم بە معنای استقلال کردستان است. آشکار است کە مناطق نفت‌خیز کردستان در اختیار کردها خواهد بود. اما سرنوشت کردهای عراق بە کرسستان سوریە مربوط نیست، چون مسعود بارزانی بە طور آشکار اهداف و پروژە‌های خود را با آنکارا، روم، برلین و موسکو در میان گذاشته است. اما اوضاع سوری بسیار بغرنج است. چون تهران و دمشق و مسکو بە مناطق فدرالی تحت سلطه پ‌ی‌د راضی نخواهند شد، خود بشار اسد هم چنین گفتە است.
سوریە و مذاکرات آستانە
آنکارا و موسکو برای موفقیت مذاکرات آستانە تلاش می‌کنند تا از این طریق اثبات کنند کە ترکیە و روسیە چقدر بە همدیگر نزدیک هستند.
همزمان با موفقیت گفتوهای آستانە کە از آتش‌بس بین‌المللی و راه‌حل سیاسی برای سوریە و تعویض تابلوی جنگ این کشور تشکیل شدە است، بعد از جنگ حلب، روسیە نخواستە است عملیات بزرگی را انجام دهد.
اما ترکیە با عملیات سپر فرات در میدان باقی ماندە است. همراە با مذاکرات آستانە، روسیە تا اندازە‌ای از حضور نظامی خود در سوریە کاستە است.
با این حال سازمان ملل متحد ناظران خود را بە آستانە فرستاد و متخصصین نظامی ترکیە و ایران هم بە هماهنگی خواهند پرداخت. نیروی زمینی روسیە، برای حفظ آشتی نقش اساسی را ایفا می‌کند. بر اساس اطلاعاتی در راستا نقشی هم بە نیروهای نظامی چین دادە خواهد شد.
نیروهای مخالف دولت سوریە در مذاکرات آستانە خوستەهای خود را مطرح کردند. در این مرحلە کمی از مشغلە ترکیە در برابر بحران سوریە کاسته خواهد شد.
بشار جعفری، رئیس هیأت، احمد آرنوس مشاور وزارت خارجە، ریاز حداد سفیر سوریە در مسکو، احمد الکوزبری عضو شورای خلق، علی احمد دیپلمات سوریە، اسامە علی عضو دفتر وزارەت خارجە، امجد عیسی یکی از مسئولین دفتر ریاست جمهوری سوریە، سمیر البرید و دو افسر ارتش سوریە در مذاکرات آستانه شرکت داشتند.
در برابرآن هیأت اپوزسیون مسلح سوریە کە محمد علوش آن را رهبری می‌کرد، روابط تنگاتنگی با ترکیە دارد.
سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه از شرکت محمد علوش در مذاکرات آستانە حمایت کرد. این هم بە معنای حضور و موجودیت سپاە اسلام است کە در لیست تروریستهای سازمان ملل متحد هم قرار نگرفتە است. این عمل لاوروف نشانه آن است کە همە کشورها می‌توانند در مذاکرات آستانه شرکت نمایند.
روسیە و ترکیە از شرکت آمریکا ابراز خوشحالی کردند، اما ایران از حضورآمریکا در مذاکرات رضایت نداشت. ایران از تجربە یمن بە این نتیجە رسیده است کە در هر موضوعی کە با آمریکا وارد مذاکرات شود، بە نتیجە مطلوب نخواهد رسید. بە همین خاطر برای موضوع سوریه هم نمی‌خواست با آمریکا وارد گفتگو شود.
با اینکە مشکلات شرکت کشورها و گروهها پیش آمد، اما هدف مذاکرات آستانە رسیدن بە آشتی بود کە با حضور گروههای مسلح بە نتیجە می‌رسد. موضوع نیروهای کلاە سبز وابسته بە روسیە هم در مذاکرات آستانە مورد بحث قرار گرفته بود.
آنکارا در مذاکرات آستانه برای یکپارچگی خاک سوریە و برکناری بشار است تلاش کرد. مسئولان ترک چندین بار بە این موضوع اشاره کردند کە ترکیە مذاکرات آستانه را بعنوان راه حل بحران سوریە می‌داند.
موضوع دیگر نشست‌های آستانە این بود کە آمریکا در آن شرکت نماید و باعث نشود کە همزمان با بحران سوریە با ایران نیز دچار بحران دیگری شود. اما بە نظر من این بحران اولین موضوعی است کە دونالد ترامپ بەعنوان رئیس جمهور جدید آمریکا با آن روبرو خواهد بود.