ای داد و بیداد، ای فلک ...

پرتو كرمانشاهی با تكیه بر قریحه ادبی و ذوق سرشار و توانمندی ادبی خود در سرایش شعر سلیس و روان كوردی كلهری در جهت خلاف استراتژی همسان سازی و آسمیلاسیون فرهنگی دیار خوش نشان (كرماشان) گام برداشت.

استادپرتو كرمانشاهی شاعر توانمند و برجسته كورد و خالق دهها غزل و شعر ناب به هر دوزبان كوردی و فارسی، امروز پنجم بهمن ماه در سن نود سالگی به جاودانگی پیوست. او در سرایش شعر به هر دو زبان كردی و فارسی در زمره بهترین شاعران روزگار ما بود، اشعار نغز و دلربای وی كه با مضامین عاشقانه، اجتماعی، فرهنگی و ... سروده شده‌اند، در حافظه جمعی اهل فضل و ادب نهادینه و ماندگار شده‌اند. هنر بزرگ استاد پرتو آن بود كه توانست شعر كوردی را مطابق اوزان عروضی و در نهایت سلاست و لطافت بسراید و در این زمینه آثار ارزشمندی از خود به یادگار بگذارد كه شاهكار مشهور "ئه‌رمه‌نی" با مطلع: ئاوا‌ره‌كه‌ی، بیچاره‌كه‌ی بی خانمانم ئه‌رمه‌نی ماڵت نیەزانم ھا لە کوو، روح و رەۆانم، ئەرمەنی شیرین زوانم ئەرمەنی، دەردت وە گیانم ئەرمەنی... یكی از سروده‌های این شاعر توانمند می‌باشد كه در آن صور خیال و قدرت آفرینشگر ذهن خودش را به زیباترین شكل ممكن به مثابه ابزاری برای توصیف شرایط اجتماعی و احیانا نحوه زیست و زندگی خود و دیگر اهل فضل و هنر به كار گرفته و كمتر انسان ادب دوست كوردی هست كه این شعر و چندین اثر دیگر از پرتو شاعر، انسان، انسان دوست و عدالت خواه را به حافظه خود نسپرده باشد. تعدادی از هنرمندان صاحب سبك كورد هم این شعر را به صورت آوازهای ماندگار درآورده و در نهایت زیبایی اجرا نموده و بر تاثیرگذاری و جاودانگی آن افزوده‌اند... هر چند به همت اهل فضل و فرهنگ كرماشان روز٢٧ اردیبهشت به عنوان روز پرتو كرمانشاهی نامگذاری و درمراسمی باشكوه از خدمات این شاعر آزاده تجلیل می‌شد و هر سال در این روز ایشان همچون نگینی ارزشمند در حلقه مهربانی اهل فرهنگ و دوستدارانش قرار می گرفت و غبار ملال از چهره انسانی و گرد اندوه از قلب مهربانش زدوده می‌شد و بعلاوه در كنگره مشاهیر كورد هم در روزهای ١٢-١١ تیرماه سال ٩٨ بحق و چنانچه شایسته مقام وی بود در كنار چهره‌های صاحب نام و اثرگذاری همچون: استاد مظهر خالقی، سلطان آواز موسقی استعلایی اصیل كوردستان و صاحب نغمه‌های داودی و شوالیه آهنگ و آواز كوردستان و ایران، شهرام ناظری در گنگره مشاهیر و نامداران كورد در سنندج از ایشان تجلیل بعمل آمد، اما آنچنان كه لازم بود و می‌بایست قدر این گوهر ناب و شاعر اراده و رند دانسته نشد. ایشان هم مانند بسیاری دیگر از فرهیختگان روزگار خود، مصداق این سخن لسان الغیت بود... تو اهل فضل و دانش، همین گناهت بس. استاد پرتو كرمانشاهی، در كنار شاعر تهیدستان و بینوایان شادروان شامی كرمانشاهی متخلص به مشتاق (١٣٦٣-١٢٩٦) در شرایط دشواری كه نظام سیاسی عصر پهلوی در پی ایجاد نظمی نوین در پروژه دولت سازی مدرن و در راستای تحقق ناسیونالیسم باستان گرای معاصر در صدد همسان سازی اجباری بود و بر مبنای این استراتژی به منظور انفكاك كرمانشاه از گستره و سامانه فرهنگی كوردستان، برنامه جایگزینی زبان مادری (گویش كلهری-كوردی) با زبانی تحت عنوان؛ فارسی كرمانشاهی كه ملغمه‌ای از واژگان كورد و گویش‌های مختلف آن (كلهری، لكی، لری، جافی و گورانی) با افعال و برخی واژگان فارسی بود به عنوان یك سیاست راهبردی در دستور كار پهلوی‌ها قرار گرفت و گنجینه درخشان ادبی منظوم منطقه زاگرس و كلهر و گوران را كه یكی از غنی ترین بخش‌های میراث ادبی كوردها را در خود جای داده و فحولی همچون: ملا پریشان، الماس خان كندوله‌ای،سید یعقوب ماهیدشتی، ایل بیگلری جاف، اركوازی و… خالقان و ستارگان ثاقب ان بودند؛ مورد بی مهری قرار گرفت و در نتیجه چنین سیاست ناصوابی انقطاع ادبی زیانباری بر روند تحولات ادبی این حوزه حاكم گردید. در چنین فضائی استادان مشتاق رسینی، پرتو كرمانشاهی و اركوازی ئیلامی، لك میر و كرم رضا كرمی با هوشمندی و فراست با تكیه بر قریحه ادبی و ذوق سرشار و توانمندی ادبی خود در سرایش شعر سلیس و روان كوردی كلهری در جهت خلاف استراتژی همسان سازی و آسمیلاسیون فرهنگی دیار خوش نشان (كرماشان) گام برداشته و با به چالش كشیدن این روند زیانبار، پاسداری و حفظ زبان مادری خود را همچون رسالتی اخلاقی، ادبی، فرهنگی همچون قنقنوس معنا بخشیده و راهی دشوار اما پر ثمر در پیش گرفتند و با ادای دینی هوشمندانه به زبان و فرهنگ خود در جهت اعتلای آن كوشیدند و ازین حیث بر گردن همه مردم كورد و خصوصا اهل فضل و فرهنگ دینی بزرگ دارند. دیوان اشعار وی كه در برگیرنده بخشی از سروده های اوست تحت عنوان: كوچه باغی‌ها به همت اندیشمند بزرگ و فاضل استاد محمدعلی سلطانی- كه خدایش از بلا نگه دارد- از سوی مؤسسه انتشارات سها در تهران چاپ شده است. درگذشت این شاعر آزاده و فرهیخته خسارت بزرگی برای اهل فضل و هنر ایران و كوردستان است و فقدان وی فرو ریختن یكی از ستون‌های محكم و استوار شعر و نظم كوردی به گویش خالص كلهری (منطقه جنوبی كوردستان ایران) است، كه ایشان اشعار كوردی خود را به این گویش از زبان مادری‌اش در نهایت خلوص زبانی و سلاست و روانی می سرود… یاد او همیشه با ماست و پرسه این مرد اهل فضل در دلهایمان بر پاست.

یادش گرامی وروانش قرین رحمت الهی باد