استعفای دستهجمعی بیش از ۷۰ عضو مجلس نمایندگان، بحران سیاسی عراق را عمیقتر کرده است
اربیل(کوردستان۲۴)- در پی استعفای دستهجمعی نمایندگان جریان صدر در مجلس نمایندگان عراق آیندهی سیاسی این کشور در وضعیت جدید و غیرقابلانتظاری قرار گرفته است.
روز یکشنبه ۲۲ خرداد ۱۴۰۱، در اقلیم کوردستان خبری مبنی بر گفتگوی تلفنی مقتدی صدر با پرزیدنت مسعود بارزانی در رسانەها انتشار یافت، ابتدا جزئیاتی از این گفتگو بهدست نیامد. انتظار میرفت پس از رایزنی رهبران دو جریان سیاسی تشکیلدهندهی "ائتلاف نجات میهن"، متشکل از جریان صدر، کوردها و اهل تسنن عراق، باب تازهای در همگرایی عراقیها برای تشکیل دولت آینده گشوده شود، اما مقتدی صدر در پی گفتگو با پرزیدنت بارزانی، به نمایندگان فراکسیون صدر در مجلس دستور داد تا استعفای خود را به "محمد حلبوسی"، رئیس مجلس تسلیم کنند. وی پیشتر بە این نمایندگان دستور داده بود تا استعفانامههایشار را آماده کنند.
انتشار این خبر و اظهارات محمد حلبوسی، رییس مجلس نمایندگان عراق که از پذیرفتن استعفای دستهجمعی ۷۳ نمایندهی وابسته به جریان صدر خبر داد، شوک دیگری بر آیندهی نامعلوم فرایند سیاسی عراق وارد کرد.
واکنشها به اقدام ناگهانی مقتدی صدر
پرزیدنت مسعود بارزانی، در واکنش به استعفای نمایندگان ائتلاف صدر در توئیتی نوشت: " تحولات آتی را پیگیری خواهیم کرد".
ائتلاف چارچوب هماهنگی که از جریانهای شیعهی مخالف جریان صدر تشکیلشده و مخالفت این دو جریان به بنبست فرایند سیاسی عراق انجامیده بود، پس از این تحولات در نشستها و تبادلنظرهای مختلف بین خود، بااحتیاط فراوان به اظهارنظر پرداخته و ضمن ابراز علاقهمندی تشکیل دولت به جریان صدر پیشنهاد کردهاند در مورد عقبنشینی از روند تشکیل دولت تجدیدنظر کرده و این میدان را ترک نکنند.
قیس خزعلی دبیر کل جنبش "عصائب اهل حق" که در ائتلاف چارچوب هماهنگی حضور دارد، روز دوشنبه ضمن درخواست تشکیل هرچه زودتر دولت در عراق، گفت: یک پروژهی اسرائیلی وجود دارد که بر تخریب استانهای مرکزی و جنوبی، بهویژه عناصر شیعه متمرکز است. وی گفت کە نباید اجازهی هرجومرج را بدهیم و باید همهی طرحهای خارجی را خنثی کنیم.
عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز روز دوشنبه، در پیامی که به مناسبت سالروز تأسیس الحشدالشعبی منتشر کرد، با تأکید بر استقلال و تقویت توان تسلیحاتی این گروه تأکید کرد. جریانهای تشکیلدهندهی حشد شعبی در ائتلاف چارچوب هماهنگی حضور دارند.
نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کوردستان نیز ساعاتی پس از استعفای دستهجمعی نمایندگان وابسته به جریان صدر در مجلس نمایندگان، در توئیتی گفت که "تحولات سیاسی اخیر عراق باعث نگرانی است و ابراز امیدواری کرد که تحولات موجب تنش و آشفتگی نشود." رئیس اقلیم کوردستان، همچنین ابراز امیدواری کرد که اعضای مجلس نمایندگان عراق، بهعنوان نمایندهی همهی عراقیها عمل کنند و در همین حال خواستار همبستگی نیروهای سیاسی کوردستان شد.
خمیس خنجر که ریاست ائتلاف "السیاده" و محمد حلبوسی رهبر ائتلاف "تقدم" دو ائتلاف عمدهی سنی نیز در مورد خروج نمایندگان جریان صدر ابراز نگرانی کردند. خمیس خنجر، در واکنش به حرکت سیاسی اخیر مقتدی صدر گفت که "فداکاری بزرگ جریان صدر برای وطن و اصلاح روند سیاسی عراق قابلتقدیر است". محمد حلبوسی نیز گفت کە استعفای نمایندگان جریان صدر را با "بیمیلی" پذیرفته است.
تبعات غیرقابل پیشبینی خروج مقتدی صدر از فرایند تشکیل دولت
اکنون تبعاتی که دستور مقتدی صدر برای کنارهگیری بیش از ٧٠ عضو مجلس نمایندگان عراق، برای فرایند بحرانزدهی عراق رقم خواهد زد، قابل پیشبینی نیست و بروز بحرانهایی که این استعفای دستهجمعی ایجاد خواهد کرد، موجب نگرانی بسیار شده است.
حسن داناییفر، سفیر پیشین ایران در عراق نیز در گفتگو با وبگاه "قدس آنلاین" گفت کە "صحنهی سیاسی عراق همواره پیچیدگیهای خاص خود را دارد که یکی از دلایل آنهم رفتارهای غیرمنتظرهی کنشگران است."
حسن داناییفر دربارهی تحولات اخیر توضیح داد: اقدام جریان صدر در تعطیلی مراکزش به جز هفت هشت نهاد را باید قهر و روگردانی دیپلماتیک از عملکرد اخیر در موضوع تشکیل دولت ارزیابی کرد. وی گفت: " هنوز امکان تجدیدنظر دراینباره وجود دارد. اما اگر این اتفاق نیفتد این روند که هشت ماه پس از انتخابات پارلمانی صورت میگیرد قطعاً موجب پیچیدهتر شدن گیر و گورهای سیاسی در عراق خواهد شد."
به گفتهی داناییفر، با ورود طیف جدید و دستهبندی جدید در مجلس نمایندگان عراق، امکان شکلگیری دوبارهی اعتراضات خیابانی و حتی افزایش تحرکات گروهک داعش هم محتمل به نظر میرسد. "
"علی موسوی"، نمایندهی پیشین مجلس نمایندگان عراق و پژوهشگر دانشگاه بغداد هم به الجزیره گفته است: "بدون شک صدر، این واقعیت را که تشکیل دولت بدون احزاب شیعی، غیرممکن است، پذیرفته است. گرچه انزوای او یک شکست به شمار میرود، اما هواداران او که برای اخراج اشغالگران امریکایی جنگیدند همچنان دارای قدرتی هستند که بتوانند آتش تظاهرات صدها هزار نفری را در عراق شعلهور کنند."
اکنون با توجه به اجرای بدون قیدوشرط دستورات مقتدی صدر در چند ماه گذشته توسط بیش از ٧٠ نمایندهی مجلس کە از سوی صدها هزار نفر انتخاب شدهاند، نمیتوان گفت که این جریان با خروج از فرآیند تشکیل دولت به طور کامل از فرآیند سیاسی کشور خارج شده است.
/ا.م
