کمبود آب کاهش ٢٠ درصدی تولید مواد غذایی در عراق را به دنبال دارد

اربیل (کوردستان٢٤) – بر پایه گزارش‌های کارشناسی، عراق برای تقویت زیرساخت‌های آب خود به تامین میلیاردها دلار نیاز دارد.

خبرگزاری آسیوشیتدپرس، در گزارشی، اعلام کرده است که تا سال ٢٠٣٥، کمبود آب باعث کاهش ٢٠ درصدی تولید مواد غذایی در عراق خواهد شد.

در جنوب عراق، رودخانه‌ها خشک شده و روستاها متروک ماند‌ه‌اند.

کشاورزان می گویند در اینجا دیگر چیزی رشد نمی کند. مدت یکسال است که از نعمت آب برخوردار نیستیم.

رعد عبدالله، یکی از اهالی روستای شول در استان ذی قار می گوید: "اگر اوضاع اینگونه باشد، باید اینجا را ترک کنیم، همه دام‌های ما تلف شدند، اما کجا می‌توانیم برویم؟ اگر اینجا بمانیم همه ما تلف می‌شویم".

خالد متشر، یکی از ساکنان ذی قار می‌گوید:" ما آب نداریم و دامداری کاملا شکست خورده است، مردم مهاجرت کردند، چه کار دیگری می‌توانستند بکنند؟ آنها به اطراف شهرها مهاجرت کرده‌اند، برای به دست آوردن مبلغی ناچیز که ارزشش را ندارد".

دامداران برای رفع تشنگی دام‌ خود، از مناطق دیگر برایشان غذا و آب تهیه می‌کنند و باید یک مسیر پنج کیلومتری را با قایق طی کنند.

هشام مراد، ٢٤ ساله می گوید:" ما قایق‌ها را از آب و یونجه پر می‌کنیم تا برای (گاومیش‌ها) غذا ببریم، اگر (گاومیش‌ها) به مرداب برود، در باتلاق فرو رفته و غرق می‌شوند".

اطراف رودخانه دجله و فرات به یکی از آسیب پذیرترین حوزه‌های آبخیز جهان تبدیل شده است.

میزان آب رودخانه در چهار دهه گذشته ٤٠ درصد کاهش یافته است، زیرا کشورهای ترکیه، سوریه، ایران و عراق که در مسیر آن قرار دارند، به طور یکجانبه از آن استفاده می‌کنند و به دنبال بهره‌برداری سریع از آب آن هستند.

پیش بینی می شود که با افزایش دما و در اثر تغییرات آب و هوایی، سطح آب رودخانه بیشتر کاهش یابد.

از طرفی، هم ترکیه و هم عراق، به عنوان دو مصرف کننده بزرگ، می‌گویند؛ باید برای حفظ رودخانه با هم همکاری کنند، اما عوامل سیاسی و بی‌اعتمادی از توافق بر سر تقسیم آب رودخانه‌، جلوگیری کرده‌اند.

حیدر سعدی، مشاور استاندار ذی قار، می گوید:" این یک نسل کشی است، مناطق به دلیل کمبود آب در حال نابودی هستند و این بر جابجایی جمعیت در استان ذیقار تأثیر گذاشته است".

منابع آگاه از مشاجرات بین عراق و ترکیه، پشت درهای بسته خبر داده‌اند، عراق از کاهش احتمالی ۲۰ درصدی تولید مواد غذایی خود نگران است و ترکیه در تلاش‌ است که نیازمندی‌های خود و عراق را متعادل کند.

ترکیه با هدف تقویت بخش کشاورزی و تولید برق آبی خود در حوزه رودخانه یک طرح بزرگ با عنوان GAP ایجاد کرده است. دست‌کم ١٩ سد بر روی آب دجله و فرات ساخته است و در صدد است که تعداد آنها را به ٢٢ سد برساند.

آتا ییگیت، کشاورز ٥٢ ساله ترک در استان ماردین، می‌گوید که ایجاد سدها وضعیت آنها را متحول کرده است. او در گذشته برای آبیاری زمین‌هایش از آب چاه استفاده کرده، اما اکنون لوله‌های آبیاری به مزرعه او رسیده‌اند و ٤٥٠٠ جریب زمین خود را به آسانی آبیاری می‌کند.

او می‌گوید:" دیگر زمین‌ها بدون آب نمی‌مانند و با استفاده از آب سدها، عملکرد ما ١٠٠ درصد افزایش می‌یابد".

تاریک کایا، مدیر طرح منطقه‌ای GAP، می گوید: "این طرح‌ها برای جلوگیری از مشکلات ناشی از (کمبود) آب در حال انجام هستند و هدف اصلی ما این است که بتوانیم این زمین‌ها را آبیاری کنیم و از ایجاد هر گونه مشکل برای کشاورزان جلوگیری خواهیم کرد".

در مقابل، عراق - که برای تامین آب خود به منابع خارجی متکی است – از این طرح‌های ترکیه بسیار نگران است.

وزارت منابع آبی عراق، در سال ٢٠١٤، گزارشی محرمانه از وضعیت آبی این کشور تهیه کرد و پس از آن هشدار داد که در مدت دو سال، کاهش میزان آب به اندازه‌ای خواهد بود که نمی‌تواند پاسخگوی تقاضا باشد و این روال همچنان ادامه خواهد داشت.

این گزارش نشان داده است که مقامات عراقی برای تقویت زیرساخت‌های آب به تامین مبلغ ١٨٠ میلیارد دلار و توافق با همسایگان خود نیاز دارند، که تا کنون موفق به انجام هیچکدام نشده‌اند، اگرچه بارها با مقامات ترک مذاکره و گفتگو داشته‌اند.

به گزارش آسیوشیتدپرس، رفتار ترکیه در خصوص آب دجله و فرات بسیار مالکانه است و تلاش می‌کند خود در تقسیم آب این رودخانه تصمیم‌گیرنده باشد، اما عراق مالکیت بر آب دجله و فرات را مشترک می‌داند و خواهان تدوین برنامه‌ای ثابت برای تقسیم آب آن است.

تلاش‌های ترکیه برای جیره‌بندی آب در حال کاهش، باعث خشم مقامات عراقی شده است.

قبل از شروع بهره برداری ترکیه از سد‌ها در سال ٢٠٢٠، تمام آب دجله به عراق سرازیر می‌شد.

ب.ن