K24 ÖZEL - Ankara'ya İran kıskacı

K24 - ANKARA

ABD, İran’a yönelik yaptırımlar çerçevesinde Türkiye nezdinde diplomatik temaslarda bulundu.

Washington’dan bir heyet Ankara’da Türkiyeli mevkidaşlarıyla görüştü. Daha önce yaptırım kararlarına uymayacağını açıklayan Ankara’nın, bu kez net bir şekilde bu ifadeyi kullanmaması dikkat çekerken uzmanlar, pazarlıklar sonucu Türkiye’nin bazı taleplerine “Evet” diyebileceğini dile getirdi.

Bazı uzmanlara göre ise bu ihtimal çok düşük.

İran’a yönelik ciddi yaptırım kararları alan ABD, 4 Kasım’da yürürlüğe sokacağını açıkladığı yaptırım kararlarına, bu ülke ile ticaret yapan ülkelerin uymasını sağlamak amacıyla başlattığı diplomasi trafiğini yoğunlaştırıyor.

ABD Dışişleri ve Maliye Bakanlığı’ndan bir heyet bu kapsamda İran’ın önemli ticaret partnerlerinden birisi olan Türkiye’ye kritik bir ziyaret gerçekleştirdi. Basına kapalı yapılan görüşmelerde ABD’li heyetin Türkiye’yi yaptırım kararlarına uyması konusunda ikna etmeye çalıştığı öğrenildi.

ANKARA’DAN SON AÇIKLAMA

Türkiye Dışişleri Bakanı daha önce birçok kez yaptığı açıklamada ABD’nin yaptırım kararlarına uymayacağını açıklamıştı.

Bu ziyaret sonrası Bakanlık tarafından yapılan açıklamada ise yaptırım kararlarına uyulmayacağına dair bir ifade yer almaması dikkat çekti.

Dışişleri açıklamasında, muhtemel yaptırımların Türkiye’yi ciddi şekilde etkileyeceği belirtilerek, “Bu nedenle Türkiye bu konudaki gelişmeleri yakından izlenmeye devam edecektir” ifadesi yer aldı.

Bazı uzmanlar Ankara’nın, yaptırım kararlarına uymama konusunda ABD’ye çok fazla direnmeyeceği görüşünü dile getirirken, bazıları ise Türkiye’nin kısmen uyacağı görüşünde.

K24’e konuşan İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) Uzmanı Hakkı Uygur, “Görünen o ki Türkiye, bütünüyle ABD’ye rest çekerek ‘Bu kararlara uymayacağım’ demek yerine ortayolu bulmaya çalışacaktır. Örneğin petrol alımının azaltılması konusunda adım atabilir. Bazı ticari faaliyetlerini sınırlayabilir. Ancak bu da pazarlıklar sonucu olabilir. Çünkü Türkiye’nin ABD’den bir çok siyasi konuda atmasını beklediği adımlar söz konusu” diyerek şu örneği verdi:

“Örneğin Suriye’de YPG’ye verilen desteğin tamamen kesilmesi, darbe girişimcilerinin Türkiye’ye iade edilmesi gibi konular. ABD bu konularda Türkiye’yi tatmin edici bazı adımlar atarsa Türkiye de İran’a yönelik yaptırımlar konusunda kısmi bir uyumu kabul edebilir.”

EKONOMİ GÖRÜŞMELERİ

ABD’li heyet Türkiyeli muhataplarıyla resmi görüşmelerin yanısıra ekonomi çevreleri nezdinde de temaslarda bulundu.

Heyet bu çerçevede Türkiye’nin en büyük ekonomi örgütü TOBB’u da ziyaret etti. Ziyaret sonrası TOBB Başkanı’nın yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin muhtemel zararlarının giderilmesi gerektiğini düşünüyoruz” ifadesi, zararların karşılanması halinde Türkiye’nin yaptırım kararlarına uyabileceği şeklinde değerlendirildi.

Ancak birçok uzman, Türkiye’nin İran ile birçok alanda büyük ticari ilişkilere sahip olduğuna dikkat çekerek, Ankara’nın yaptırım kararlarına uymasına ihtimal vermiyor.

K24’e konuşan Ekonomi Profesörü Harun Öztürkler, şu değerlendirmede bulundu:

“İran ekonomik anlamda Türkiye için kritik öneme sahiptir. Öncelikle İran Türkiye için en önemli enerji sağlayıcı ülkelerden birisi. 2012’den bu yana hızla yükselen bir ticaret ilişkisi söz konusu. Birçok sektörü ayakta tutan bir ticari ilişki. İki ülke arasında geçtiğimiz yıl imzalanan bir anlaşma var. Bu anlaşmaya göre İran’a yönelik muhtemel yaptırım kararlarına rağmen ekonomik ilişkilerin sürdürülmesi kararı var.

ABD, İran’ın nükleer kapasitesi ile ilgili rahatsızlığı var. Türkiye de bu konuda rahatsız. Dolayısıyla Türkiye, İran’ın nükleer kapasitesini arttırmasını önlemeye yönelik adımlar atabilir ama ticari ilişkilerinden vazgeçemez.”