K24 ÖZEL - İdlib mutabakatı krizi çözer mi?

K24 - ANKARA

Türkiye ile Rusya arasındaki mutabakatı değerlendiren Prof. Dr. İlter Turan, “İki ülkenin İdlib konusunda bir mutabakata varmış olması hem Suriye krizinin çözümü için bir umut vadettiği, hem de bir insani krizin önüne geçtiği için önemlidir” dedi.

17 Eylül’de Türkiye ile Rusya arasında “İdlib Gerginliğin Azaltılması Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına İlişkin Mutabakat Zaptı” imzalanmıştı.

Rusya'nın Soçi kentinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında varılan İdlib mutabakatı, kısa vadede taraflara sağladığı manevra alanı bir yana bırakılırsa, orta ve uzun vadede bölgedeki güvenlik risklerinin Türkiye'ye doğru ötelenmesini öngören bir uzlaşma olarak dikkat çekiyor.

TURAN: TÜRKİYE ETKİNLİĞİNİ KANITLADI

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İlter Turan, İdlib anlaşmasının uluslararası arenada memnuniyet yarattığını ifade ederek, “Çünkü aksi takdirde bir çatışmanın eşiğine gelinmişti. Bununla birlikte henüz bu süreç sonuçlanmış değil” dedi.

K24’e konuşan Prof. Dr. Turan, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu son derece gergin ortamda Türkiye için zor olan,  radikal grupların silahlandırılarak bölgeyi terk etmesinin sağlanması ve bu surette sivil halkın büyük zarar göreceği bir askeri harekâtın şimdilik önlenmiş olması memnuniyet vericidir. Türkiye, bu bölgede etkili bir konumda olduğunu bir defa daha dünyaya kanıtlanmıştır.”

“KRİZİN ÖNÜNE GEÇTİĞİ İÇİN ÖNEMLİDİR”

Bugüne kadar Moskova’nın Esad’ın, Türkiye’nin ise muhaliflerin arkasında durduğunu sözlerine ekleyen Turan, “Bu iki ülkenin İdlib konusunda bir mutabakata varmış olması hem Suriye krizinin çözümü için bir umut vadettiği ve hem de bir insani krizin önüne geçtiği için önemlidir” şeklinde konuştu.

Mutabakatın uluslararası arenada ses getirmesinin normal olduğundan söz eden Turan, “Özellikle Türkiye’nin buradaki konumuna dış diplomasi çerçevesinde değer atfedilmesi önemlidir” dedi.

OKTAY: SAHADA RAHATLAMA OLDU

Kafkasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (KAFKASSAM) Başkanı Hasan Oktay ise, anlaşmada alınan kararların sahada uygulanmasının oldukça zor olduğunu şu sözlerle ifade etti:

“Fakat buna rağmen sahada bir rahatlama oldu. En azından İdlib’de yaşayan insanlar bir operasyon olmayacağını bilerek daha günlük hayatta normal yaşamaya başladılar.”

“BİRAZ DAHA BEKLEMEK LAZIM”

K24’e konuşan Oktay, İdlib’de faaliyet gösteren silahlı grupların her türlü manipülasyona açık olduklarını ifade ederek, “Şu anda hangi devletin ve terör örgütünün bu anlaşmayı bozmak için harekete geçeceğini görmek biraz kestirmek zor. Bir ay daha beklemek lazım. Bu kış bitene kadar İdlib’de ve sahada çok büyük bir hareketlilik olmayacağı anlaşılmamaktadır. Ama bahara doğru tekrar bölgede hareketlilik gözlenebilir” dedi.

Bölgede vekâlet savaşı yürüten grupların anlaşmaya uymayacağını belirten Oktay, şu ifadeleri kullandı:

“Öyle olunca onları yöneten devletlerin çıkarlarına göre hareket edecektir. Bölgede asayişi bozacak kişiler olursa, onlara karşı Türkiye ve Rusya’nın kısmi olarak bir operasyon yapmasını beklemek gerekir.”

İDLİB MUTABAKATI

Soçi’de yapılan ortak basın toplantısında konuşan Putin, “Çok önemli mutabakatlara ulaştık. Ve onaylanmış kararlar konusunda mutabakat sağlamıştık. Rusya'nın endişeleri ve biz Rusya olarak İdlib çatışmasızlık bölgesizlik kuran ülkelerden biriyiz. Bizim endişelerimiz İdlib'de olan savaşçılardan, özellikle Halep noktasına saldırı tehlikesi var” demişti.

Erdoğan ise, Suriye konusunun Tahran’da düzenlenen zirvede ele alındığını belirterek, “Muhalifler ve rejim kontrolü arasındaki alanlar arasında silahlardan arındırılmış bir bölge oluşturulmasını kararlaştırdık. Muhalifler bulundukları alanda kalmaya devam edecekler. Buna karşılık, radikal grupların söz konusu alanda faaliyet göstermemelerini sağlayacağız” ifadelerini kullanmıştı.

Mutabakatta şu maddeler sıralanmıştı:

-İdlib'in etrafında Suriye ordusu ile silahlı grupları ayıran 15-20 kilometrelik silahsızlandırılmış bir bölge oluşturulacak.

-10 Ekim'e kadar tank, roketatar, top ve havan gibi ağır silahlar bu bölgeden çekilecek.

-15 Ekim'e kadar tüm "radikal terörist gruplar" silahsızlandırılmış bölgeden uzaklaştırılacak.

-2018'in sonuna kadar M4 (Halep-Lazkiye) ve M5 (Halep-Hama) otoyollarının güvenliği sağlanıp trafiğe açılacak.

TAHRAN ZİRVESİ

Tahran'da düzenlenen Suriye konulu Rusya-Türkiye-İran Zirvesi'nin ardından 12 maddelik ortak bildiri yayımlanmıştı.

Tahran'daki ortak bildiride, Suriye ihtilafına askeri çözüm getirilemeyeceği ve ihtilafın siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceği inancı yinelenmişti.

Bildiride, Türkiye, Rusya ve İran İdlib'deki durumu Astana formatını tanımlayan iş birliği ruhuna uygun olarak ele almayı kararlaştırmıştı.