K24 ÖZEL - Kürt seçmenden HDP ve AK Parti’ye mesaj

ANKARA (K24)

Yerel seçimde Kürt seçmenin hem HDP’ye hem AK Parti’ye hem de muhalefet partilerine ciddi bir mesaj verdiğini dile getiren uzmanlar, halkın tercihlerine göre hareket edilmesi konusuna dikkat çekti.

Türkiye’de 31 Mart’ta gerçekleşen Mahalli İdari Seçimlerde Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ile Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) karşılarında da Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile İYİ Parti birçok ilde ittifak yaptı.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) ise, Kürt illeri dışındaki yerlerde aday çıkarmayarak, CHP adaylarına destek verdi.

KÜRT İLLERİ

HDP’nin, resmi olmayan sonuçlara göre 3 büyükşehir, 5 il, 43 İlçe ve 11 belde olmak üzere toplam 62 belediye kazandığı kesinleşti. HDP, büyükşehir belediyelerini kazandığı Diyarbakır’da yüzde 62,83, Van’da yüzde 53,73, Mardin’de ise yüzde 56,18 oy aldı.

2014 seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) yüzde 4,20 oy alırken, 2019 seçimlerinde HDP’nin oyu oranı yüzde 4,24 oldu.

2014’te MHP’nin elinde bulunan Kars’ı kazanan HDP, kayyum atanmayan tek il Iğdır’ı da az bir farkla kazandı.

Dersim’de Türkiye Komünist Partisi'nin (TKP) adayı Fatih Mehmet Maçoğlu'na birinciliği kaptıran HDP, 3 il belediyesini de AK Parti'ye karşı kaybetti.

Öte yandan, Pazar günü yapılan seçimlerde HDP, Kürdistan İslami Hareketi (AZADİ), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Devrimci Demokratik Kürt Derneği (DDKD), İnsan ve Özgürlük Partisi, Kürdistan Komünist Partisi (KKP), Kürdistan Demokratik Platformu (PDK) ile Türkiye Kürdistan Demokrat Partisi’yle (PDK-T) birlikte ittifak kurmuştu.

Resmî olmayan sonuçlara göre, Azadi Hareketi’nin adayı Diyarbakır’ın Hani ilçesini, İnsan ve Özgürlük Partisi adayı Ergani’yi, PDK adayı Dicle’yi, PDK-T’nin adayı ise Çınar’ı kazandı.

Ayrıca, kesinleşmeyen sonuçlara göre bazı partilerin belirledikleri adaylar da ilçe meclis üyeliklerini kazandı.

GENÇ: KÜRT SEÇMEN CİDDİ MESAJLAR VERDİ

Kürt illerindeki seçim sonucunu K24’e değerlendiren Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SAMER) Koordinatörü Yüksel Genç, sonuçların hem iktidara hem de muhalefet partilerine ciddi mesaj verdiğini belirtti. Kürt seçmenin kayyum uygulamasını reddettiğinden söz eden Genç, HDP’nin kazandığı illere dikkat çekerek, şunları ifade etti:

“AKP’nin Şırnak’ta belediye başkanlığını ciddi bir güvenlik ve kamu demografisi eşliğinde; taşımalı seçmen ve mükerrer oy kaygılarına aldırmaksızın devlet olanaklarını kullanarak almış olmasının Kürtlerle kurulan ilişkinin hala çatışmalı zeminlerde yol alma isteğine işaret ediyor. Zira Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim sonrası yaptığı balkon konuşması bu düşünceyi güçlendiriyor.”

Şırnak’ta normal olmayan bir korelasyonun söz konusu olduğundan da söz eden Genç, “Belediye başkanlığını yüzde 54’ü aşkın bir oyla alan AKP, belediye meclis üyeliklerinde yüzde 30 bandında. Hakeza HDP’de ise meclis üyeliği yüzde 57 bandında ve birinci parti durumunda. Bu da dikkat çekici bir nokta. Aslında HDP meclis üyeliği açısından Şırnak’ı yeniden almış görünüyor. Yine Muş ve Ağrı’da da benzer bir durum var” dedi.

“KÜRT SEÇMEN HDP’YE DE MESAJ VERDİ”

Kürt seçmenin HDP’ye de mesaj verdiğini söyleyen Genç, şöyle devam etti:

“Seçmen, kendisinde karşılık bulmayan, yarasına dokunamayan adaylara ve işitmeyi arzuladığı politik söylem zayıflıklarına da refleks gösterebileceğini de gösterdi. Bu refleksi kimi yerde oy azaltarak, kimi yerlerde daha iyi olduğunu düşündüğü rakip parti adaya oy vererek, kimi yerlerde sandığa gitme oranını düşürerek, boş veya geçersiz oy kullanarak yaptı.”

Türkiye’nin eşit koşullarda seçime girmediğini, güvenlik kaygılarının ve manipülasyonun çok açık olduğunu dile getiren Genç, “O yüzden ortaya çıkan sonuç bir başarı gibi de değerlendirilebilir. Ama tüm bunların yanında seçmenin çok ciddi mesajları olduğunu düşünüyorum. Kaldı ki HDP ilk defa karşısında en büyük rakip olarak devleti veya devlet gücünün desteklediği adayları görmüyor. Geçmiş tecrübelerden daha fazla faydalanabilirdi” diye konuştu.

Ayrıca, HDP’nin seçim stratejisinin genel anlamda doğru olduğuna dikkat çeken SAMER Koordinatörü, şöyle devam etti:

“Bölgede kayyuma, Türkiye’de AKP - MHP ittifakına kaybettirme stratejisi karşılık buldu, başarılı oldu. Özellikle AKP - MHP blokunun yıllardır kaybetmediği ve Türkiye nüfusunun ve kaynaklarının önemli bir kısmını barındıran İstanbul Ankara, Adana, Mersin ile Antalya gibi büyük şehirlerde HDP seçmeni belirlenen strateji gereğince oy verdi. Üstelik muhalefetin tutumuna rağmen! Ve bu kentlerde Cumhur İttifakı gerçek bir hezimet yaşadı. Aslında AKP için sonun başlangıcı diyebileceğimiz bir döneme de girildiğini söylemek mümkün.”

COŞKUN: HDP’NİN İKİLİ STRATEJİSİ VARDI

Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve K24 yazarı Doç. Dr. Vahap Coşkun, HDP’nin bu seçimlerde ikili stratejisinin olduğundan söz etti.

K24’e konuşan Dr. Vahap Coşkun, HDP’nin seçim stratejisiyle ilgili şunları söyledi:

“HDP’nin bu seçimlerde ikili bir stratejisi vardı. Birisi Türkiye’nin batısına yönelik bir strateji, diğeri ise bölgeye yönelik bir stratejiydi. Türkiye’nin batısıyla ilgili yaptığı strateji oldukça başarılı sonuçlar elde etti. Kendi seçmenlerini Millet İttifakı’na yöneltmekle başarılı sonuçlar çıktı. İstanbul, Ankara, Adana, Mersin ve Antalya gibi illerin muhalefet partileri tarafından kazanılmasında bu destek çok önemli bir işlev gördü. Ancak HDP’nin bölgedeki stratejisine baktığımızda buradan bir başarıdan bahsedilemez. Burada ciddi kayıplar var.”

“SEÇMENDEN HDP’YE ELEŞTİRİLER VARDI”

HDP’nin Kürt illerinde kaybettiği belediyelere değinen Coşkun, bu kaybın çeşitli faktörlerle açıklanabileceğini söyledi. HDP seçmeninin partilerini bazı noktalarda eleştirdiğini ve HDP’nin bu itirazlara tatmin edici cevaplar vermediğinden söz eden Coşkun, şöyle devam etti:

“HDP’nin adaylar konusunda sıkıntıları olduğu muhtemel. Tabii, teşkilatından genel başkanına kadar birçok üyesinin fiili olarak çalışma imkânı söz konusu değildi, bu da önemli bir faktör olarak karşımıza çıkabilir. Bunların hepsi önemli hususlardır; ancak HDP’nin Kürt illerinde aldığı sonuçları gözden geçirmesi ve politikasını revize etmesi gerekmektedir.”

Öte yandan, AK Parti - MHP ortaklığının bölgede HDP açısından olumlu bir sonuç yaratmadığını da vurgulayan Coşkun, “İstenilen yerde istenilen adayın seçtirilmesi politikasının bir geçerliliği olmadığı görülüyor. Bu nedenle ‘halk bize neden oy vermedi’ değil, ‘Biz neden halktan oy alamadık, hatalarımız nelerdir’ diyerek, bunun sorgulanması gerekiyor” dedi.

BAKTAŞ: HDP BÖLGEDEKİ BAŞARISIZLIĞI TARTIŞACAKTIR

K24’e konuşan Di-En Anket Araştırma-Danışmanlık Şirketi Koordinatörü Tacire Baktaş, HDP’nin Türkiye’nin batısında ciddi bir başarı elde ettiğini belirterek, “HDP, Akdeniz’den Ege’yi, Marmara’dan Ankara’yı kapsayacak şekilde Türkiye’nin kaderini değiştirdi. Uzun yıllardır muhalefet partilerinin görmediği bir başarıyı, muhalefetin eline teslim etmiş oldu” ifadelerini kullandı.

HDP’nin Türkiye’nin batısında başarı, Kürt illerinde ise başarısız olduğunu dile getiren Tacire Baktaş, “Türkiye’nin batısındaki başarının Kürdistan’da neden sağlanamadığı önümüzdeki günlerde tartışma konusu olacaktır” şeklinde konuştu.

Şırnak, Ağrı ve Dersim’i örnek veren Baktaş, HDP’nin Urfa, Adıyaman ve Mersin’in Akdeniz ilçesinde aday göstermemesini de eleştirerek, “Buralarda belli bir oy potansiyeli varken neden aday gösterilmedi?” diye sordu.

“ERDOĞAN ILIMLI SİYASET YÜRÜTEBİLİR”

Öte yandan AK Parti’nin ve Erdoğan’ın beka sorunu ile güvenlik politikası söylemlerini yumuşatması gerektiğini dile getiren Baktaş, “Türkiye bir güvenlik veya savaş durumunu kaldırmaz. Her ne kadar beka söylemi ısrarla vurgulansa da Sayın Erdoğan’ın bu meseleyi daha ılımlı bir politikayla değerlendireceğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.