Cegerxwin ölümünün 39. yılında Van'da anıldı

HABER MERKEZİ 

Kürt edebiyatı denilince ilk akla gelen isimlerden biri olan şair ve yazar Cegerxwin’in 1984 yılında İsveç’te hayatını kaybetmesinin üzerinden 39 yıl geçti.

Cegerxwin’in 39’uncu ölüm yıl dönümü nedeniyle 21 Ekim Cumartesi günü Van'da "Helbeskarekê şoreşger Cegerxwîn" konulu şiir dinletisi düzenlendi.

Şiir dinletisi Arsisa Dil, Kültür, Sanat Araştırmaları Derneği ile Destar Dergisi tarafından düzenlendi.

Merasime katılan Kürt edebiyatçı Romîna Aso, Cegerxwin’in şiirlerinde kadına çok fazla yer verdiğini belirterek, “Cegerxwîn, Kürt kadınlarının özgür olması ve kadın özgürlüğünün sağlanması için önemli çalışmalar yaptı. Cegerxwin, şiirlerinde sadece bir kadını değil kadının toplumsallığını ele alıyor.” dedi.

Aso daha sonra Cegerxwin’in kadın mücadelesini konu alan şiirlerini okudu.

Heval Dilbahar ise “Cegerxwin’in şiirlerinde devrim, savaş, kadın, Kürt halkı, yaşam ve dünya devrimlerinin tümü yer alıyor. Cegerxwin, bir devrimcidir çünkü sadece şiir değil aynı zamanda Kürtlerin ulusal mücadelesine öncülük eden bir kurumun oluşmasına da öncülük etmiştir.” diye konuştu.

Cegerxwin kimdir?

Asıl adı Şehmuz olan Cegerxwin 1903 yılında Mardin'in (şimdi Batman'a bağlı) Gercüş ilçesine bağlı Hisar Beldesi'nde (Hesarê) Şehmus Hasan olarak dünyaya geldi.

1914 yılında I. Dünya Savaşı'nın başlaması sonucu ailesi ile birlikte Rojava’nın Amûde kentine göç etti.

Küçük yaşlarda çobanlık ve ırgatlık yapan Cegerxwin, 18 yaşında Diyarbakır'a gidere medresede dini din eğitimi aldı.

1928 yılında Kürtçe şiirler yazmaya başladı, Celadet Ali Bedirhan tarafından çıkarılan Hawar dergisinde, Kürt halkının o dönem içinde bulunduğu durumun kendi üzerindeki etkisinden yola çıkarak, “Yüreği Kanlı” anlamına gelen Cegerxwin ismini kullanarak şiirler yazdı. Daha sonraki yıllarda (1937) Xoybûn örgütü içinde yer aldı.

1946 yılında Kamışlo'ya geçen Cegerxwin orada politik faaliyetlerine devam etti. Aynı yıl Civata Azadî û Yekîtiya Kurd (Özgürlük Meclisi ve Kürt Birliği) adlı siyasi yapılanmanın başına getirildi. 1948 yılında Suriye Komünist Partisine üye oldu.

1959 yılında Irak'a geçti. Bağdat Üniversitesinde Kurmanci şivesiyle Kürtçe ders veren ilk öğretmen oldu. Kürt dili için çalışmalar yaptan ve öğrenci yetiştiren Cegerxwin, 1963 yılında siyasi faaliyetleri nedeniyle Şam'da tutuklandı.

1969 yılında Güney Kürdistan'a geçerek Mela Mustafa Barzani liderliğindeki mücadeleye destek verdi. 1973 yılında Suriye hükümetinde yer alan Baas Partisi'nin baskıları nedeniyle Lübnan'a geçti. Orada, şiir derlemeleri olan Kîne Em?'i (Biz kimiz?) yayımladı.

1979 yılında İsveç'in Stockholm kentine geçerek edebi çalışmalarını sürdürerek, çeşitli eserler yayımlamaya başlayan Cegerxwin 1984 yılında 81 yaşında Stockholm'de hayatını kaybetti.

Cenazesi daha sonra Kamışlo'da defnedildi.

Şiir divanları:

Prîsk û Pêtî, Kîme Ez?, Ronak, Sewra Azadî, Hêvî, Aşîtî, Zend-Avista, Şefeq, Salar û Mîdya ve Şerefnama Menzûm.

Öykü:

Reşoyê Darê ve Cim û Gulperî

Dil ve kültür hakkındaki eserleri:

Destûra Zimanê kurdî (Kürt dil bilgisi), 1961 Bağdat.

Ferheng (Sözlük, 1. Bölüm), 1962 Bağdat.

Ferheng, (Sözlük, 2. Bölüm), 1962 Bağdat.

Folklora Kurdî (Kürt Folkloru), Roja Nû Yayınevi, 1988 Stockholm.