K24 ÖZEL - Kürt esnafın kara kışı

Cesim İlhan

Her yıl kış ürünlerinin hazırlıklarına yaz aylarının sonunda başlanırken, bu yıl gıda ve sebze ürünlerindeki fiyatlar artışının bu aylara denk gelmesi konserve, reçel ve turşu gibi ürünlerin yapımını aksattı.

Tekstil ürünlerinde de aynı tablo mevcut. Havaların soğuması ve kış aylarına yaklaştığımız şu günlerde kıyafetlerdeki pahalılık da gözlerden kaçmıyor.

Kürt illerinde hem temel gıda hem de yine en çok kışın ihtiyaç duyulan mont ve bot gibi ürünler, 2 ay önce gelen zamlarla pahalılandı. Yeni zamların da kapıda olduğu belirtiliyor.

MESOB BAŞKANI: HEM ESNAF HEM VATANDAŞ ZORDA

K24’e konuşan Mardin Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (MESOB) Başkanı İsa Tunç, son aylarda artan zamlarla birlikte hem esnafın hem de halkın alım gücünün azaldığını söyledi.

Tunç, “Tüm Türkiye’de olduğu gibi bölgede de zamlar arttı. Hem esnaf hem de halk zamlardan dolayı çok zor durumda. Bu zamların düşmesi gerekiyor. Yoksa esnaf iflasın eşiğine gelmiş durumda. Bazı işyerlerinin kapısına kilit vuruldu, böyle giderse birçok kişi daha kepenk indirecek. Dolar düşse de düşmese de özellikle marketlerde, giyim mağazalarında, nalburlarda ve manavlarda fiyatı yükselen ürünlerin fiyatlarının tekrar düşmesi gerektiğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı. 

HAŞİMOĞLU: DOLAR DÜŞTÜ AMA...

Şırnak Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (ŞESO) Başkanı Heşar Haşimoğlu da doların 7 TL bandına çıkmasıyla zamların arttığını söyledi.

K24’e konuşan Haşimoğlu, doların 6 TL’nin altına düşmesine rağmen fiyatlarda düşüşün yaşanmadığını belirtti. 

Haşimoğlu, “Daha önceki zamlardan bölgemiz çok etkilenmiyordu. Ama bu son zamlarla herkes etkilendi. Hem kış ürünlerinde hem de yaz ürünlerinde çok ciddi sorunlar yaşıyoruz. Tabii kış ürünleri genel itibariyle daha pahalı olduğu için bundan daha çok etkilendik. Esnaf dışarıdan bir malı alıp satamıyor, vatandaşın da alım gücü azaldı. 30 TL’ye alınan bir ürün bir anda 60-70 TL’ye çıktı. Şimdi resmi zamların dışında bir de gayriresmi zamlar var. Piyasada çok sayıda fırsatçı ortaya çıktı. Eğer zamlar geri alınacaksa bu fırsatçıların önüne de geçilmesi lazım” şeklinde konuştu. 

Bölge esnafı da döviz artışıyla birlikte ithal ürünlere gelen zammın, kış ürünlerine yeni zamlar getireceğinden endişeli.

KIŞLIK GIDALAR

Diyarbakır, Şırnak, Hakkâri, Urfa, Mardin ve diğer kentlerde sonbaharda hazırlanan turşu, taze fasulye konservesi, domates salçası sosu, patlıcan reçeli gibi ürünlerin yapımı, önceki yıllara göre azaldı.

100, 200, 250, 300, 500 ve 1000 gram olarak bilinen pek çok ürün bir ayda birden 111, 225, 130, 40, 172, 960, 1440, 810 gibi küsuratlı gramajlarla satılmaya başlandı. Gramaj oyunu, özellikle domates, kuru fasulye, patlıcan, salata, soğan, biber gibi temel ihtiyaçların yanı sıra kuruyemiş, deterjan, çikolata ve şarküteri ürünlerinde öne çıkıyor. Birçok markette ve mağazada son zamanlarda zamlı etiketler yerini aldı. 

Bölgede son iki ay içerisinde fiyatların en çok arttığı ve zam beklentisi olduğu bazı kış ürünleri ise şöyle:

Et ürünleri (beyaz), pirinç, lahana, pırasa, turp, havuç, salça, üzüm, elma, pazı, armut, mandalina, kestane, muz ve nar.

Ayrıca süt ürünlerine de son iki ay içerisinde 3 defa zam yapıldığı belirtiliyor.

FİYAT ARTIŞINA MÜŞTERİNDEN TEPKİ

Yıllardır Hakkâri’de market işleten Yunus Kara, Türkiye genelinde yaşanan ekonomik sorunların bölgeyi de olumsuz etkilediğini ifade ederek, ürünlerdeki fiyat artışları nedeniyle kendilerine hesap sorulduğunu ve müşterilerinin azaldığını söyledi.

K24’e konuşan Kara, “Gelen zamlardan sonra müşteri sayısı azaldı. Mesela insanlar markette iki poşet malzeme alıyor bakıyorsun buna 100 ya da 150 TL ödüyor. Hal böyle olunca insanlar neden zam yaptığımızı soruyor. Biz de aldığımız fiyata göre satış yaptığımızı söylüyoruz. Bundan 2-3 ay önce böyle değildi. İnsanlar 150 TL ile 4-5 poşet malzeme alıyordu. Eskiden ayda 5 kilo pirinç tüketen aileler şimdi 1 kilo tüketiyorlar. Çünkü fiyatların nedeniyle alım güçleri düştü” dedi.

Kara, en çok zammın domates, biber, et ürünleri, pirinç, yağ ve salçaya geldiğini söyledi.

K24’e konuşan Şemdinli’de tekstil mağazacılığı yapan Selda Kılıç ise, fiyatların artmasından dolayı sıkıntı yaşadıklarını ifade etti.

Kılıç, “İstanbul’dan aldığımız ürünleri buradaki masraflarına göre satıyorum. Daha önce 8 TL’ye sattığım bir ürün şimdi bana 15 TL’ye geliyor ve 18 TL’ye satmak zorunda kalıyorum. Hal böyle olunca müşteri oranında yüzde 60 azalma oldu” şeklinde konuştu.