K24 ÖZEL - Taliban ile DAİŞ çatışır mı?

İSTANBUL (K24)

Taliban'ın Afganistan'da kontrolü ele geçirmesiyle birlikte DAİŞ'in iki gün önce havalimanı başta olmak üzere Kabil'in çeşitli yerlerinde gerçekleştirdiği saldırılardan sonra iki örgüt arasında çatışmaların yeniden alevleneceği gündeme geldi. İki örgüt birbirlerine karşı 2015 yılının başında savaş ilan etmişti.  

Taliban ile DAİŞ arasında düzenli olarak bir savaş hali olmasa da iki örgüt arasında belirli aralıklarla çatışmalar yaşanıyordu.

K24’e konuşan Taliban Sözcüsü Suheyl Shaheen, DAİŞ'in Afganistan'da faaliyet göstermesine hiçbir şekilde izin vermeyeceklerini ifade etmiş, “DAİŞ yabancı bir fenomen ve Afgan halkından oluşmuyor. Halkın desteğine sahip değil. Afganistan’da yerleri yoktur” demişti.

Taliban Sözcüsü ayrıca, DAİŞ’in Taliban'ın kuracağı hükümete zarar vermeye çalışacağını açıklamasından sonra, DAİŞ’in başkent Kabil'in çeşitli yerlerinde gerçekleştirdiği saldırılarda 200'e yakın kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

13 ABD askerinin de yaşamını yitirdiği saldırıya ilişkin Joe Biden saldırıların faili olarak DAİŞ/Horasan'ı gördüklerini ve kendi belirleyecekleri yer ve zamanda karşılık vereceklerini söylemişti.   

Taliban da saldırının ‘terörist örgütler’ tarafından yapıldığını açıklamıştı. 

PEKÖZ: TALİBAN İLE ABD DAİŞ’E KARŞI SAVAŞACAK

K24’e konuşan siyaset bilimci ve uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Mustafa Peköz, DAİŞ’in Kabil’deki saldırılarla mesaj vermek istediğini, önümüzdeki süreçte Taliban - DAİŞ çatışmasının gündeme geleceğini söyledi. 

Taliban’ın içerisinde DAİŞ’e yakın örgütlerin bulunduğu ifade eden Dr. Peköz şunları söyledi: 

“Önümüzdeki süreçte Taliban ile DAİŞ arasındaki çatışma kaçınılmaz olarak gündeme gelecek. DAİŞ’in Kabil’de gerçekleştirdiği 5-6 saldırı aslında ABD’ye karşı değil, asıl mesaj Taliban’adır. Çünkü ABD ile Taliban lideri arasında çok yakın bir ilişki var. DAİŞ’in bölgede artan gücü var. ABD’nin mevcut hükümetten fiilen desteğini çekmesi, Taliban’la arasındaki savaş stratejisine dayanıyor. Taliban’ı ön plana çıkarttırarak Taliban’la birlikte Afganistan’daki DAİŞ’e karşı bir savaş başlatılması gündem gelecek. Bu açıdan Taliban ile DAİŞ arasında bir çatışma kaçınılmaz. Ama burada zora girecek olan ABD değil, Taliban olacak. Çünkü Taliban’ın içinde DAİŞ’e yakın birkaç grup bulunuyor. Bunlar eski El Kaide geleneğinden geliyor ve bunların DAİŞ/Horasan'la yakın ilişkileri var. Onun için Taliban ile DAİŞ arasında çok şiddetli bir çatışmanın gündem gelmesi kimseye sürpriz olmamalı. ABD ile Taliban arasındaki ilişkileri de esas olarak bu belirleyecek.” 

“TALİBAN 90’LARIN, 2000’LERİN TALİBAN’I OLMAYACAK”

“Taliban bu saldırıya ‘terör saldırısı’ dedi. Bu da DAİŞ’i terörist olarak ilan etmesi demek” diyen Peköz, “Bana göre Taliban 90’ların ve 2000’lerin Taliban’ı olmayacak. Yapılan görüşmelere dikkat edersek her ne kadar Taliban Kabil merkezine girmiş ise de esas olarak ortak bir hükümet oluşturulacak. Yani geniş kesimlerin katılacağı bir hükümet. Tabi bu hükümet ağırlıklı olarak Taliban’dan olacak. Yani uluslararası ilişkileri göz önüne alarak bir geçiş hükümetiyle bu süreci götürecek. Bu, DAİŞ’i dikkate almaması ve terörist örgüt olarak gördüğü anlamına geliyor. Yarın öbür gün ABD’nin baskısıyla Taliban DAİŞ’i terörist olarak tanısa ne olacak? Çatışma gündeme gelecek. Bu sefer DAİŞ’in hedefindeki olan güç ABD değil, Taliban olacak” şeklinde konuştu.    

ODAP DİREKTÖRÜ: DAİŞ AFGANİSTAN’DA BAZI BÖLGELERİ KONTROL EDEBİLİR

K24'e konuşan Ortadoğu, Avrasya ve Asya Pasifik Platformu (ODAP) Direktörü Ali Semin şu değerlendirmelerde bulundu:

“Taliban ile DAİŞ arasında bir çatışma yaşanabilir. DAİŞ bunun için ortaya çıktı. Taliban Kabil’i kontrol ediyor DAİŞ terör eylemi yapıyor. Bu terör eylemleri en çok Taliban’a zarar var. ABD ve yabancı güçler 20 yıl Afganistan’daydı ve DAİŞ havaalanında bir eylem gerçekleştirmedi. Taliban yönetime geçtikten sonra DAİŞ’in eyleme geçtiğini görüyoruz. Afganistan’da Taliban ile DAİŞ arasında büyük çatışma yaşanabilir. DAİŞ, Irak ve Suriye’deki gibi Afganistan’da da bazı bölgeleri kontrol edebilir. Şimdiye kadar Taliban’la savaşan ABD bundan sonra Taliban’la birlikte DAİŞ’le savaşabilir. Şimdi olmasa da ABD’nin kısa veya orta vadede uluslararası koalisyon adı altında DAİŞ’le mücadele diye Afganistan’a geri döneceğini düşünüyorum. Kapıdan çıktı ama pencereden içeri girecektir.” 

DAİŞ/HORASAN KİMDİR?

Adını geçmişte Afganistan, Pakistan, İran ve Orta Asya'yı kapsayan bölgeye verilen Horasan'dan alan DAİŞ/Horasan, 2013'te El Kaide'den koparak kurulan DAİŞ'in Afganistan ile Pakistan alanında faaliyet gösteren koludur.

2014'te DAİŞ'in Kürdistan Bölgesi, Rojava, Irak ve Suriye'de saldırılara başlamasıyla özellikle Irak ve Suriye’de "halifelik" ilan etmesinden kısa bir süre sonra, Tehreek-e-Taliban Pakistan'ın (TTP, Pakistan Talibanı) eski üyeleri, grubun lideri Ebubekir Bağdadi'ye bağlılıklarını ilan etmişlerdi.

Ayrıca bu süreçte Pakistan ve Afganistan'dan pek çok kişi DAİŞ saflarında savaşmak üzere Irak ve Suriye'ye gitti. Böylece bölgede DAİŞ'e bağlılığını bildiren kişilere Pakistan Taliban'ın da katılmasıyla DAİŞ/Horasan Ocak 2015'te kuruldu.

Örgütün, pek çok Orta Asya ve Arap ülkesinin yanı sıra Çeçenistan, Hindistan, Bangladeş ve Çin'den gelen binlerce mensubunun olduğu iddia ediliyor.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından temmuz ayında yayımlanan rapora göre, örgütün en az 500 ila birkaç bin arasında mensubu bulunuyor.

DAİŞ/Horasan, kurulmasının hemen ardından ülkenin doğusundaki Nangarhar eyaletinin dağlık bölgeleri ile Kunar vilayeti arasında konuşlanmaya başladı.

ABD'nin 2016'da yabancı terör örgütleri listesine aldığı DAİŞ/Horasan'ın Nangarhar, Nuristan, Kunar ve Laghman vilayetlerinde etkili olduğu belirtiliyor. Yine örgütün son zamanlarda Kabil'in çevresinin yanı sıra Faryab, Cüzcan ve Kunduz vilayetlerinde de etkinlik gösterdiği iddia ediliyor.

Son aylarda DAİŞ/Horasan başkent Kabil çevresi ile bazı kuzey vilayetlerinde varlık gösterme denemelerinde bulunduğu biliniyor.

Öte yandan, DAİŞ/Horasan'ın sorumlusu Hafız Sayid, Ağustos 2016'da, halefi Abdul Hasip ise Nisan 2017'de ABD ve Afgan güçlerince öldürüldü. Yeni lider Abdullah Orakzai de Nisan 2020'de Afganistan'ın güneyinde yakalandı.

Afgan ordusunun, tamamen bitirildiğini ancak uyuyan hücrelerce saldırıların devam edeceğini belirttiği örgütün liderliğini, Haziran 2020'den bu yana Şahab el-Muhacir yapıyor.