Drone saldırıları Irak'ı nereye sürükleyecek?
HABER MERKEZİ
Yasa dışı silahlı gruplar, yaklaşık üç aydır Kürdistan Bölgesi, Irak, Rojava ve Suriye'deki Koalisyon Güçlerine ait üslere zaman zaman saldırırken, Erbil'de sivil binalarla Peşmerge'ye ait karargahı hedef aldı.
Irak'taki yasa dışı silahlı gruplar, 17 Ekim 2023'ten bu yana DAİŞ karşıtı Uluslararası Koalisyon üslerine yönelik 150'den fazla saldırı düzenledi.
ABD güçleri, 4 Ocak 2024 Perşembe günü Irak’ın başkenti Bağdat’ta Haşdi Şabi’ye ait karargahı hedef aldı.
Haşdi Şabi'ye yakın medya kuruluşları, 12. Tugay Komutanı Ebu Takva es-Saidi’nin de aralarında bulunduğu 3 üst düzey Haşdi Şabi komutanının yaşamını yitirdiğini, 6 kişinin yaralandığını aktardı.
Bu, ABD ordusunun Irak'taki silahlı gruplara karşı ilk tepkisi değildi, ABD ordusunun 23 Kasım 2023'te Bağdat'ın güneybatısında Haşdi Şabi’ye bağlı Hizbullah tugaylarına ait karargahı hedef alması sonucu 8 Hizbullah üyesi yaşamını yitirdi.
3 Aralık 2023'te ABD ordusunun Kerkük'ün kuzeybatısındaki Dibis ilçesinde Nujaba Hareketi’ne ait karargahı hedef aldığı ve 5 üyenin hayatını kaybettiği belirtildi.
26 Aralık 2023'te Babil ilindeki Cezayir bölgesinde, Haşdi Şabi’ye bağlı gruplar hedef alınarak 20'den fazla üye yaralandı. Bir gün önce de Vasıt'ın kuzeyinde bulunan Taceddin ilçesindeki el-Fetih el-Mubin bölgesinde Haşdi Şabi’ye bağlı bir grup hedef alındı.
Öte yandan yasa dışı silahlı gruplar, Kürdistan Bölgesi'ne çok sayıda drone saldırısı düzenledi ancak drone'ların çoğu havada imha edildi. Kürdistan Bölgesi Hükümeti ise kurumlarına yönelik saldırıların durdurulmasının federal hükümetin sorumluluğunda olduğunu belirtti.
Kürdistan Anti Terör Biriminden 2 Ocak 2024’te yapılan açıklamada, Erbil Uluslararası Havalimanının, sabah saat 9.52’de yasa dışı silahlı gruplar tarafından bomba yüklü drone ile hedef alındığı belirtilmişti.
Açıklamada, havalimanında konuşlu Uluslararası Koalisyon güçlerini hedef alan drone’ların havada imha edildiği bildirilmişti.
Erbil Uluslararası Havalimanındaki Uluslararası Koalisyon askeri üssü 31 Aralık 2023 Pazar günü saat 16.54'te, aynı gruplar tarafından hedef alınmıştı.
30 Aralık 2023’te saat 23.45’te 2 silahlı insansız hava aracıyla (SİHA) Pirmam-Erbil sınırındaki Kürdistan Peşmerge güçlerine ait karargaha saldırı düzenlenmişti. Saldırı maddi hasara yol açarken, can kaybı yaşanmamıştı.
Kürdistan Anti Terör Birimi, 27 Aralık 2023 tarihinde saat 19.50'de Erbil'in Bahrka nahiyesine bağlı Aşokan köyü yakınlarında bomba yüklü dronenin düşürüldüğünü ve olayda can kaybının yaşanmadığını bildirmişti. 25 Aralık 2023 günü saat 16.03'te DAİŞ karşıtı Uluslararası Koalisyonun Erbil Uluslararası Havalimanındaki askeri üssüne drone ile saldırı düzenlenmişti. 8 Aralık 2023 Cuma günü saat 18.05'te de Erbil'de sivillerin bulunduğu bir binaya SİHA’yla saldırı düzenlendiği duyurulmuştu.
Kürdistan Bölgesi Hükümet Sözcüsü Peşewa Hewramani, 31 Aralık 2023'te yaptığı açıklamada, "Bu korkakça saldırılardan federal hükümeti sorumlu tutuyoruz. Yasa dışı silahlı gruplar, federal hükümet tarafından finanse edilip silahlandırılıyor. Bu gruplar İHA ile kamu ve askeri kurumlarımıza terör saldırıları gerçekleştiriyor.” ifadelerine yer verildi.
ABD'nin eski Birleşmiş Milletler (BM) Büyükelçisi ve eski başkan Donald Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, 4 Ocak 2024'te Kurdistan24’e yaptığı açıklamada, “ABD'nin silahlı gruplara yanıt verme amacının Peşmerge güçlerini savunmak ve korumak olmadığını” söylemişti.
“ABD ve müttefiklerinin silahlı gruplara karşı tepkisinin zayıf olduğuna" işaret eden Bolton, “Silahlı grupların saldırılarının devam etmesi, Irak'taki durumu daha karmaşık hale getirecek ve Kürdistan Bölgesi'nin statüsüne yönelik tehdit oluşturacak.” ifadelerini kullanmıştı.
Federal hükümetin tutumuna gelince, hem silahlı grupların saldırılarını hem de ABD’nin bu gruplara yönelik saldırılarını kınamaktadır. Bağdat, silahlı grupları askeri yapının bir parçası olarak tanımlıyor ve şimdiye kadar herhangi bir grubu suçlamadı. Buna karşılık ABD saldırılarını Irak'ın egemenliğinin ihlali olarak nitelendiriyor.
ABD'nin Haşdi Şabi saldırılarına yanıt vemesi ve Nujaba Hareketi’nin Komutanı Ebu Takva es-Saidi’yi hedef alması, İsrail'in Beyrut'ta Hamas'ın Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Salih el-Aruri'yi öldürmesinden iki gün sonra geldi.
Saldırının ardından Bağdat, Yeşil Bölge’yi, giriş çıkışlara kapattı ve güvenlik güçleri başkentte sıkı güvenlik önlemleri almaya başladı. Kurdistan24 muhabirinin edindiği bilgilere göre Haşdi Şabi'ye bağlı bazı güçlerin liderleri, ABD'nin tekrar saldırı düzenleme korkusuyla Bağdat'taki karargahlarını boşaltma emri verdi.
Siyasi ve güvenlik analisti Ganim Abıd, 4 Ocak 2024’te Kurdistan24'e yaptığı açıklamada, Irak Hükümetinin grupların iki cephesi ile ABD hedefi arasındaki tarafsızlığını korumakta başarısız olduğunu söyledi.
Abıd, silahlı grupların saldırmaya devam etmesi halinde ABD'nin diğer Haşdi Şabi liderlerini hedef alma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtti.
ABD'nin Bağdat'a yönelik baskısına ilişkin Kurdistan24'e konuşan araştırmacı ve güvenlik uzmanı Akil Tai, ABD'nin grupların saldırılarını durdurması için ekonomik açıdan Irak'a baskı yaptığını kaydederken, “Ancak ABD güçlerinin çekilmesiyle Bağdat ile Washington normal ve dengeli bir ekonomik ilişki kurabilir.” dedi.
Profesör ve siyasi analist Adalet Abdullah ise bazıları ABD'nin terör listesinde yer aldığı için federal hükümetin silahlı grupları kontrol etmekte zorlanacağını söyledi.
Abdulah, Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani’nin, ABD askerlerini ülkeden uzaklaştıramayacağına işaret ederek, “Devam eden DAİŞ tehdidi nedeniyle Irak'ın hala ABD'ye ihtiyacı var.” ifadelerini kullandı.
2021 yılında Haşdi Şabi'nin üye sayısı 122 bin olarak belirlenmişken, Irak Parlamentosu Maliye Komisyonunun raporuna göre bu sayı iki yılda 116 bin artarak 2023’te 232 bin 75’e yükseldi.
2023 bütçesinde Haşdi Şabi'ye ayrılan miktar, 3 trilyon 468 milyar dinar olarak belirlenmişti. Bu miktardan 754 milyon dinar, maaş, 58 milyar 148 milyon dinar teçhizat alımı, 6 milyar 521 milyon dinar hizmet, 14 milyar 578 milyon dinar teçhizat onarımı için tahsil edilmişti.