سەدان ساڵە بە گوێی ڕۆڵەی کورد دا دەخوێنرێت: ڕۆڵە بخوێنە! ڕۆڵە زانا بە! ڕۆڵە فێر ببە! بخوێنە چونکە خوێندن بۆ دەفعی تیری دوژمنتان، هەر وەکوو قەڵغانە بۆتان! ڕۆڵە بخوێنن چونکە تەنها خوێندەوارییە چارەی گشت دەردان دەکات! ڕۆڵە ئەگەر بتخوێندبا، زاناو زیرەک و دانا دەردەچوویت، نەک وەک ئێستا دەسوپێ سپی و هیچ نەزان و دواکەوتوو!
ئەرێ هەر بەڕاست وایە؟ ئەگەر وایە ئەدی بۆچ کەسێ، دەزگەیەک، وەزارەتێک، کابینەیەک، تەنانەت حیزب و حیزبۆکەو ڕێکخراوو سەندیکایەکیش، ئیشی ناکەوێتە ئەو هەمووە قەڵغانە؟! بۆچی بۆ چارەی هیچ دەردێکمان، کە بەهەزارانن، پەنا بۆ ئەو دەرمان و چارەسەرە نەبرا؟! ئەدی بۆچی کاتێ کە بە پرۆژەو پێشنیازو دوو قسەی مەعقوولەوە ڕوو لەهەر حکومەت و حیزب و دەستەو ڕێکخراوێک دەکەیت، دەست وپێ سپی و نەزان و مێشک چەقبەستووەکانیان بلاک لیستت دەکەن و ڕیگریت لێ دەکەن، دەرگەو پەنجەرەکانیشت بەڕوودا دادەخەن!؟
کە چاوێک بە مێژوودا دەخشێنیتەوە، بۆت دەردەکەوێت پیاهەڵدانی خوێندەواری و زانایی و دانایی لە ئەدەبیاتماندا، تەنها زادەی لێکدانەوەی چەند تاکە کەسێکی پەراوێزخراوو نەفرەت لێکراوی کۆمەڵگە داخراوە چەقبەستووەکەمان بووە، نەک بەرهەمی زەرورەت و ناچارییەکی مێژوویی! خواست و دەردەدڵی شاعیرە داماوو لەبرسا مردووە بێ جێ وڕییەکانمان بووە، نەک دەرهاویشتەی ئیرادەیەکی سیاسیی و کۆمەڵایەتیی مێژووکردی بە بنەماو بە پلان و ڕاستگۆو بەردەوام! هەوڵی بڵاوکردنەوەی خوێندەواری و ڕۆشنکردنەوەی هزر و زەین و دڵ و دەروونی ڕۆڵەکانی میللەت، تەنیا سەرچڵی و موغامەرەیەکی تاکە کەسی بووەو تا ڕادەیەکیش جۆرێک بووە لە کاردانەوەیەکی رەمزیی واتادار لە بەرامبەر هەلومەرجی سەخت و نا ئینسانیی سیستمە کۆنە پەرستە دەرەبەگییەکەی وڵاتی کوردەواری. لەوە بەدواش، هیچ کاتێک و لە هیچ قۆناغێکدا هاندانی خوێندەواری و زانیین لەناو ڕۆڵەکانی میللەتدا، لەوە تێپەڕی نەکردووە کە تەقەلایەکە بۆ مسۆگەرکردنی وەزیفەیەکی هەمیشەیی حکومەتی، کە مووچەی خانەنشینییەکەی مسۆگەرە! ڕۆڵە هەزارجار پێمان گوتی: شەهادەیەک بێنە با دواڕۆژ تەقاعودییەکت هەبێ و موحتاجی دەسی ئەم وئەو نەبیت!
بیهێنە بەر چاوی خۆت: هەموو مەبەست و ئامانجێک لە خوێندەواری و زانست و زانیین کورت بکرێتەوە لە کورسییەکی ڕەق وتەق و مێزێکی شڕی فەرمانگەیەکی حکومی کە 30 ساڵە لە خانوویەکی کرێدایە!! کارەساتە هەموو پاشەڕۆژ و ئایندەو هیواو ئاواتەکانی مرۆڤی "خوێندەوار" کورتبکرێنەوە لە چاوەڕوانیی خانەنشینییەکی مسۆگەری پاش 40 ساڵ خزمەتی گشتی!!
بایەخ و گرنگیی خوێندەواری و زانست و زانین و ڕۆشنفکری لەناو ئێمەدا، هەرگیز لەو زەلکاوە نەپەڕیوەتەوەو پێ ناچێ بەم زووانەش لێی بپەڕێتەوەو جێگەو پێگەی شایستەی خۆی پێ بدرێتەوە!
حەزرەتی نالی، تا سەری خۆی هەڵنەگرت و وڵاتی جێنەهێشت، نەک هەر ناوو ناوبانگی نەبوو، بگرە دنیایەک داخ وئازاریان پێ چەشت! پاش ئەوەی لە غوربەت سەری نایەوەو گۆڕ غەریب بوو، ئینجا کەوتنە پیا هە‌ڵدان و مەدح وسەنای!
حەزرەتی مەحوی، لە داخی کۆمەڵگەو سیستم و داب ونەریت، چووە خەڵوەتێکی ئەبەدییەوە! دەیان ساڵ پاش کۆچی دوایی پڕ لە حەسرەت و ناڵەی دادو بێدادی، کەوتەوە بەر دیدو هزری خانەوادەیەکی خامەدارو خەمخۆری ئەدەب و شکۆو ڕێزی شایستەیان بۆ گێرایەوە!
قانیع هەموو ژیانی بە دەردەسەری بردەسەر! کە مردیش لەوپەڕێ کوێرەوەری و نەداریدا بوو. چەندین ساڵ دواتر، شیعرەکانی لەسەر زاری زارۆکی کورد دەگوترانەوەو هانی دەدان بۆ خوێندەواری ! کام خوێندەواری گەورەم قانع!؟ ئەو خوێندەوارییەی خۆتی کردە قوربانی!؟
نەجمەدین مەلایەک کە لە کەشتیی نووحەکەیدا هەزاران ڕۆڵەی فێری خوێندن و نووسین کردو بەهەزاران دەسنووسی کوردیی لەفەوتان ڕزگارکرد، تا لە ژیاندا بوو لە وەڵامی بەردەفڕکێێ نەیارانیدا هاواری دەکرد: ئەمە میللەتە یاخود عیللەتە!؟ چارەنووسیشی ئەوەند تراژیدی بوو کە ئینسان دڵی نایهێنێ بیگێڕێتەوە: لە پاش چەند ڕۆژ لە مردنی، لەناو کەشتیی نووحەکەیدا، جەستەی لەتوپەتکراوی دۆزرایەوە پشیلە خواردبووی! پاش چەندین ساڵیش شارێک بە پیرو لاوییەوە، بە ژن و پیاوییەوە، لە ڕێوڕەسمێکی کەم وێنەدا، ئێسکوپروسکیان گواستەوە بۆ سەر شاخی ئەزمڕ!
ئەوانە تەنها نموونەی دەیان ڕابەری خوێندەوارو ڕۆشنبیری کۆمەڵگەی ئێمەن ، کە بە ئێستایشەوە ژیان و چارەنووسیان لەوە باشتر نەبووەو نیەو پێ ناچێ بشبێ! دوایین نموونەی بەردەسوچاویش پرۆسەی پێکهێنانی حکومەت و هاتوچۆی ئاشکراو نهێنیی نێوانی حیزب و حیزبۆکەکانە! وا چەندین مانگە ئەم دێ و ئەو دەچێ! ئەو لووتەلایە و ئەمیان هەڵدەچێ! ئەو دێتە پێشێ و ئەم ناز دەکێشێ! کەچی تا ئەمڕۆ کەسێ بیری لەوە نەکردەوە بۆ جارێکیش بێ پرس وڕایەک بەم هەمووە زاناو پسپۆرو ئەکادیمی و نووسەرو خوێندەوارەی دەرەوی بازنەی حیزب بکەن! بۆ تەنها جارێکیش نەمانبینی حیزب و سەرکردەو وەزیرێک، پەنا بۆ دەرمانی هەزار دەردە ببات! لە گەرمەی گەمارۆو تیر باران و دەست نانە بینماندا، کەسێ خەیاڵی ئەوەی نەکرد ئەو قەڵغانە بداتە بەر تیری دوژمنان!
ئەو منداڵە شاگرد فیتەرە ناهەقی نەبوو، کە بە دوو خولەک سەری پاتریی ئۆتۆمبیلەکەمی لاداو بەستییەوە، داوای 10 هەزار دیناری لێکردم، کە پێم گوت: ڕۆڵە 10 هەزار زۆر نیە !؟ گوتی : نەخێر زۆر نیە! گوتم: من مامۆستای زانکۆم و بە دوو سەعات وانە گوتنەوە ئەو 10 هەزارەم پێ دەدەن! گوتی: ئینجا "وەستا گیان" کێ وتی شەهادە بێنیت و موستەقبەلی خۆت بفەوتێنیت!؟
