K24 ÖZEL - Rusya Kürtlere statü verilmesi hakkında ne düşünüyor?

Cesim İlhan

ABD’nin bölgeden çekilme kararıyla birlikte Türkiye’nin Rojava’nın Serêkaniyê ve Girê Spî bölgelerine düzenlediği askeri operasyondan sonra Suriye’de Kürt kartının Rusya’ya geçtiği ifade ediliyor.

Uzmanlar, Rusya’nın Suriye’de Kürt statüsünü tanıyacağı görüşünde.

Suriye’nin geleceğinin masaya yatırılacağı ve yarın (30 Ekim) Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde Cenevre'de başlaması öngörülen Anayasa Komitesi toplantılarında Kürtlerin geleceği ve siyasal kazanımlarının masada ne kadar güvence altına alınacağı da tartışma konusu.

Cenevre’de yapılacak olan Anayasa Komitesi toplantılarında 150 katılımcıdan sadece 2 Kürt delege(ENKS kontenjanından) bulunuyor. ABD desteğiyle "taraf" olarak yer almayı hedefleyen PYD ise, Türkiye’nin baskısı nedeniyle katılımcı listesinde yer almıyor.

“MOSKOVA, ANKARA VE ŞAM’I İKNA ETMEYE ÇALIŞIYOR”

Kürt siyasetçi ve akademisyen İkbal Durre, Rusya’nın Kürtlerin siyasi statüye sahip olması için Suriye rejimi ve Türkiye’yi ikna etmeye çalıştığını söyledi.

K24’e konuşan Durre, Rusya’nın Suriye stratejisi, Kürtlerin Şam yönetimi ve Ankara arasında kurmaya çalıştığı dengeyi değerlendirdi.

Durre, şunları belirtti:

“Rusya, bu sefer Kürtlerin Suriye’de bir politik statü alması konusunda Esad üzerinde eskiye göre, daha ısrarcı olacağa benziyor. Hatta bu konuda bence Türkiye’ye de bazı telkinlerde bulunuyor.

Nedeni de şu: Rusya, Suriye’de Kürtlerle Esad’ın anlaşmasını sağlamazsa, ABD’nin bölgede kalıcı olması için bir ortam yaratmış olacak. Rusya bunun da kendi çıkarlarına zarar vereceğini düşünüyor.

Dolayısıyla Ankara’nın ve Şam’ın Kürtlere karşı katı tutumunun Rusya’nın bölgedeki çıkarlarına zarar vereceğini düşünüyorum. O yüzden bu konuda biraz daha ısrarcı olacak. Tabii bu ısrar, Rusya’nın Türkiye’yle ipleri kopartacağı anlamına gelmez. Bu bir ikna süreci olacak. Bu konuda Putin’in Soçi’de Erdoğan’ın yanında ‘Kürtlerle rejimin diyalog geliştirmesi lazım’ demesi önemliydi.”

PYD İLE ESAD AYNI MASADA YER ALACAK MI?

Demokratik Birlik Partisi'nin (PYD) Cenevre’deki yeni Suriye Anayasa Komitesi’nde yer almaması Şam yönetimiyle direk masaya oturma şansının oluşturulacağını vurgulayan Durre, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Şu an Cenevre’de Suriye Anayasa Komitesi süreci var. Burada iki Kürt katılıyor ama bunlar PYD’li değil. Bu iki kişinin çok büyük bir etkisi olmayacak, çünkü Suriye’nin genel nüfusuna bakıldığında 2 kişi Kürtler için çok az. Sadece işte burada Kürtler de var demek için yapılan bir şey. O yüzden şöyle bir durum oluşur orda: Kürtler genel olarak orada temsil edilmediği için bu sefer Esad’ın direkt PYD ya da Kürtler diyebileceğimiz bir tarafla masaya oturması gibi bir durum ortaya çıkıyor. Aslında Türkiye’nin ısrarı paradoks olarak sanki PYD’nin işine daha çok yarayacak gibi. Bu sefer PYD direkt olarak muhatap alınmış oluyor. Daha çok elini güçlendiriyor. Dolayısıyla Rusya PYD’nin Esad’la aynı masada oturmasında ısrarcı olacak.”

ABD İLE RUSYA ARASINDAKİ ANLAŞMADA KÜRT STATÜSÜ

Kürt akademisyen Dr. Ekrem Önen de ABD ile Rusya’nın daha önce Suriye’de bir Kürt statüsünün oluşması için anlaştığını ifade ederek şunları söyledi:

“Daha önce de dediğim gibi halen aynı fikirdeyim. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD Başkanı Donald Trump Temmuz 2018’de Helsinki’de yaptıkları görüşmede Kürtlere statü konusunda anlaştılar. Bununla ilgili geçtiğimiz haziran ayında da İsrail’de yine ABD, Rusya ve İsrail bir görüşme gerçekleştirdi. Burada 17 madde üzerinde anlaştılar ama 3 madde çok önemliydi bana göre.

Bunlardan biri önümüzdeki süreçte İsrail üzerinde tehlikeli olmayan bir Suriye’nin inşa edilmesi, ikincisi Türkiye ile İran’ın Suriye’den çıkartılması, üçüncüsü de Kürtlerin statü sahibi olmasıdır. Kürtler Helsinki ve İsrail’de gerçekleşen görüşmeyi iyi okumuş olsaydı bugün Rojava’nın başına bu kadar felaketler gelmeyecekti. Ayrıca Erdoğan ile Putin arasında Soçi’de gerçekleşen görüşme de Kürtler için iyi geçti. Çünkü Putin orada iki noktaya dikkat çekti. Onlardan biri yabancı bütün güçlerin Suriye’den çıkması gerektiğini söyledi. Yani Putin açık açık Türkiye’ye ‘Suriye’den çık’ dedi.

İkincisi de Suriye rejimiyle Kürtler arasında diyaloğun başlaması gerektiği söyledi. Putin, burada Erdoğan’ın yanında Kürtlerin Suriye’de bir statü sahibi olmasını söylemek istedi.”

“RUSYA’YA GÖRE KÜRT SORUNU BİR MİLLET MESELESİDİR”

Rusya’nın Suriye’de Kürt meselesini partiler üstü gördüğünü ifade eden Dr. Önen, “Rusya Suriye’de diyor ki, ‘Kürtlerin meselesi bir millet sorunudur, PYD ya da başka herhangi bir parti sorunu değildir. Kürtler memnun olmadan Suriye’de istikrar sağlanmaz ve sorunlar çözülmez.’ Hem ABD hem de Rusya biliyor ki Kürtler memnun olmadan Suriye’de kriz devam edecektir. Onun için en baştan beri Rusya ve ABD Kürtlerin bir hak sahibi olmaları için anlaştılar” şeklinde konuştu.