KÜRT İLİ - Gizli din, yeraltı geçitleri, sırdaş askerler…
Hasan Kösen - DİYARBAKIR
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan Zerzevan Kalesi'nde yürütülen kazı çalışmaları 5 ay aranın ardından yeniden başladı.
Çınar’dan 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan, Roma İmparatorluğu döneminde askeri üs olarak kullanılan Zerzevan Kalesi'nde Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla 2014 yılında başlayan arkeolojik kazı çalışmaları durmuştu.
Kazı ekibi ve yetkililer, bugün kalede bir basın toplantısı düzenledi.
Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve kazı ekibi başkanı Yrd. Doç. Dr. Aytaç Coşkun, “Biz 2014 yılında kazı çalışmalarına başladık, bu sene 5’inci sezonumuz. Burası stratejik bir noktada yer alan Roma’nın önemli bir sınır garnizonu. Geçen yıl Mithras Tapınağı’nı ortaya çıkardık ve yoğun bir ilgiyle karşılaştık. Tabii burada bir yeraltı, bir de yerüstü şehri var” diye konuştu.
GİZLİ GEÇİTLER, SIĞINAKLAR, ÖZEL ODALAR…
Şu ana kadarki kazı çalışmalarında gizli geçitler, askerlerin barındığı özel odalar, mezarlık alanları, su kanalları, su sarnıçları, yeraltında yer alan 400 kişilik sığınak ve iki koridor tespit edildiğini kaydeden Coşkun, şöyle devam etti:
“Mithras tapınağının tamamını açmayı planlıyoruz. Bununla birlikte tespit ettiğimiz yeraltı şehri ile ilgili de çalışmaları yürüteceğiz. Yeraltı kilisesi de var çünkü burada hem Pagan Roma’ya ait, hem de hem Hristiyan Roma’ya ait birçok eser var.”
GİZEMLİ DİN: MİTHRAS
Doç. Dr. Aytaç Coşkun’un ifade ettiği bilgilere göre; ezoterik olarak nitelendirilen ve sırları ancak tarikata kabul edilenlere açıklanan Mithras’ın mistik bir Roma dini ve kültürü. Coşkun, Mitras ile ilgili şunları söyledi:
“Mithras bir din veya tarikat, mistik bir Roma kültürü olarak nitelendirilebilir. Tarih boyunca gizemini korumuş ve sırlarını ancak mensupları ile paylaşmıştır. Romalı askerler arasında da yaygınlığı bilinmektedir. Bu tapınak bölgedeki ilk Mitras tapınağı özelliğini taşıyacaktır.”
6 AYDA 200 BİN TURİST
Çınar Kaymakamı Selami Kaya da kazı çalışmalarının devam ediyor olmasına rağmen yılbaşından bugüne kadar 200 bin turistin bölgeyi ziyaret ettiğini ve bu sayının önemli bir kısmının da yabancı turist olduğunu ifade etti.
TURİZİM OSCARI VE ZERZEVAN KALESİ
Dünya Turizm Oscarı olarak nitelendirilen Altın Elma Ödülü’nün bu yıl Diyarbakır’a verilmesinde Zerzevan Kalesi’ndeki kazı çalışmalarının önemli bir yeri olduğu belirtiliyor.
Hindistan, Hollanda, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Kanada olmak üzere yerli yabancı ziyaretçiler bölgeye akın ederken, gelen 200 bin kişinin 40 bininin yabancı turist olduğu kaydediliyor. Yılsonuna kadar bu sayının 500’e ulaşmasını bekleniyor.
Roma İmparatorluğu'nun sınır garnizonu olan ve kayalık bir tepe üzerine kurulu olması nedeniyle geniş bir alanı kontrol eden, stratejik öneme sahip kalede yapılan çalışmalarda elde edilen buluntuların M.S. 3'üncü Yüzyıl’a kadar uzandığı tespit ediliyor.
Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nün yönettiği kazı çalışmalarında yeraltı kilisesi, gizli geçitler, sığınak, askerlere ait konutlar, kaya mezarları, sunaklar, su sarnıçları, takılar, bronz sikkeler, pek çok askeri ve tıbbi malzeme bulunmuştu.
Kazı çalışmalarının 50 yıl sürebileceği ifade ediliyor.