ABD sandık başında; başkan kim olacak?

ABD halkı, aylar süren seçim kampanyalarının ardından yeni başkanını seçmek üzere sandık başına gidiyor. ABD'nin 45'inci başkanının Demokrat Parti adayı eski ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın mı yoksa Cumhuriyetçi Parti adayı iş adamı Donald Trump'ın mı olacağı, yarın sabah saatlerinde belli olacak.Halk, başkanlık seçimlerinin yanı sıra Kongre için de oy kullanacak. ABD Kongresinin 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi kanadının tamamı, 100 üyenin bulunduğu Senato'nun üçte biri ve bazı valilikler için de bugün halk tercih yapacak.

Oy verme işlemi TSİ 14.00'da başladı

Ülkedeki farklı saat dilimlerinden dolayı, oy verme işlemlerinin başlayışı ve bitişi eyaletlerin yer aldığı dilime göre değişiyor. Doğu yakasının saat dilimi göz önünde bulundurulduğunda, oy verme işlemleri doğudaki eyaletlerde yerel saatle 06.00'da (TSİ 14.00) başladı. Ülkede 37 eyaletin yanı sıra başkent Washington'da seçmenler, 26 Ekim'den itibaren erken oy verme veya mazeretli oy verme işlemlerinden yararlandı. Ancak halkın çoğunluğu oyunu bugün kullanacak. Erken oy verme sürecinde yaklaşık 40 milyon seçmenin, 8 Kasım'ı beklemeden oylarını kullandığı belirtiliyor.

Trump, protesto edildi

Trump'ın oy kullandığı seçim merkezininin önünde uzun kuyruklar oluştu. Bazı seçmenler ise Trump'ı protesto etti. Bir seçmen elinde "Hayvan katili Trump" yazılı döviz taşırken, bir grup seçmen de Trump, seçim merkezinden ayrılırken "New York, senden nefret ediyor." şeklinde bağırdı.

Amerikan halkı, 45'inci başkanı belirlemek üzere Demokrat Parti'den Clinton ya da Cumhuriyetçi Parti'den Trump'ı seçmek için sandığa gitti. Diğer iki başkan adayı Liberteryan (Özgürlükçü) Parti adayı Gary Johnson ile Yeşiller Partisi adayı Jill Stein'a ise seçimlerde şans tanınmıyor.

Başkan seçilebilmek için 270 delege gerekiyor

ABD başkanı, dünyanın birçok demokratik ülkesindeki uygulamanın aksine doğrudan halk oyuyla seçilmiyor. Halk, her eyalette partilerin başkan adayına bağlı olan "seçici" grubuna oy veriyor. Seçicilerin sayısı bir eyaletteki kongre delegasyonunun, yani eyaletteki temsilci ve senatörlerin sayısına tekabül ediyor.

Başkanın seçilmek için 50 eyalet ve özel statüsü bulunan başkent Washington DC'deki 538 seçici oyun mutlak çoğunluğunu, yani 270'ini alması gerekiyor.

Hangi eyalette kim önde?

Seçim sistemine göre, daha fazla oy alan isim ABD Başkanı olarak seçilmeyebilir. Çünkü 'electoral vote' denilen delegeleri kazanma odaklı seçimde 'kazanan hepsini alır' kuralı işleyecek. Örneğin, 55 delegeyle en fazla delegeye sahip olan California'da seçimi kazanan başkan adayı 1 oy farkla bile kazansa 55 delegenin tamamını alacak.

En fazla delegeye sahip olan California'da Hillary Clinton'ın seçimi kazanmasına kesin gözüyle bakılırken, 39 delegeyle en fazla delegeye sahip ikinci eyalet olan Teksas, Cumhuriyetçilerin kalesi olarak görülüyor.

Anketler Clinton'ı işaret ediyor

Ülke genelinde yapılan anketler Demokratların yarışı önde tamamlayacağını gösteriyor.

ABC ve Washington Post'un seçimden bir gün önce yaptıkları ankette yüzde 48'lik bir oy oranına sahip olan Hillary Clinton, Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump'ın 4 puan önünde gözüküyor.

Sandık çıkışı anketleri de Clinton diyor

Seçim gününden hemen önce yapılan Reuters/Ipsos anketinin sonucu açıklandı. Buna göre, Clinton yüzde 44'e yüzde 39 ile Trump'ın beş puan önünde. Anket, Clinton'ın Trump'ı yenme ihtimalini yüzde 90 olarak ortaya koyarken, Demokrat adayın 538 seçici delegeden 303'ünü alacağına işaret etti. Ankete göre Trump ise 235 delege kazanabilecek. Adayların, ABD başkanı olabilmeleri için 270 delege kazanmaları gerekiyor.

Kritik eyalet Florida

Amerika Birleşik Devletleri'nin 45. başkanını belirleyecek seçimlerde Florida eyaleti kritik bir öneme sahip. 29 seçici delege çıkartacak olan Florida'da anketler iki adayın başa baş gittiğini gösteriyor. Donald Trump seçimleri kazanmak istiyorsa, 29 delegeli Florida'nın yanı sıra sonuçların başa başa gittiği diğer eyaletleri de kazanmak zorunda.

Sonuçların iki aday arasında gidip geldiği ve ABD politik jargonunda 'salıncak eyalet' olarak adlandırılan bu eyaletlerden Florida dışında kalanlar, 15 delegeli North Carolina, 20 delegeli Pennsylvania ve 6 delegeye sahip olan Neveda.

Sonuçları New York'ta izleyecekler

Bu arada Clinton ve Trump seçim kampanyalarının merkezleri olan New York şehrinde seçim sonuçlarının netleşmesini bekleyecek. İki aday da seçim sonunda, zafer veya yenilgi mesajlarını buradan verecek.

ABD'liler, 9 Kasım sabahına birbirinden farklı iki gelecek vaadinden biriyle uyanacak.

Clinton, seçilmesi halinde selefi Obama'nın politikalarını büyük oranda sürdürme vaadinde bulunurken, Trump kampanyası boyunca başta sağlık ve göçmenlik politikaları olmak üzere eğitimden ekonomiye varıncaya kadar mevcut yönetimin politikalarından farklı, hatta zıt görüşleri dile getirdi.

20 Ocak'ta göreve başlayacak

ABD'nin 45'inci başkanı 20 Ocak'ta yemin ederek görevine başlayacak.

Başkanların yemin törenleri, ABD Kongresi'nin bahçesinde halka açık törenle yapılıyor.

Seçim sonuçları ilk AP'den bekleniyor

Sandıkların saat 19.00'da kapanmaya başlayıp eyaletlere göre gece yarısına kadar süreceği seçimlerde, sonuçların hızla netleşmesi bekleniyor.

Kendisini kar amacı gütmeyen haber ortaklığı olarak nitelendiren Associated Press haber ajansı, seçim gecesi 4 binden fazla muhabirle ülke çapında veri toplayacak. AP'nin seçim akşamı ilk verileri duyurması bekleniyor.

Trump'ın Nevada itirazı reddedildi

Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump'ın elektronik oylamada hata olduğu iddiasıyla yaptığı itiraz Neveda mahkemesince reddedildi. Trump, oy verme istasyonlarından birinin belirlenen saatler dışında açık tutulduğu gerekçesiyle mahkemeye başvurmuştu.

'Kahin' Guam'da sandıktan Clinton çıktı

ABD başkanlarını tahmin etmesiyle bilinen Guam adasında sandıktan Demokrat başkan adayı Hillary Clinton çıktı. ABD'ye bağlı küçük bir ada olan Guam'dan gelen seçim sonuçlarına göre Demokrat Parti'nin başkan adayı Clinton oyların yüzde 71.63'ünü alırken, Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump'ın oy oranı ise yüzde 24.16 oldu. Guam’da, seçimlerin ilk kez düzenlendiği 1984 yılından bu yana Beyaz Saray’a yerleşecek ismin adı sandıktan çıkıyor.