K24 ÖZEL - ‘Şengal Anlaşması, Kürdistani bölgeler için anahtar’

Ezidileri Kurtarma Ofisi Sorumlusu Hüseyin Koro Qaydi, Peşmerge Güçleri’nin 2014'ten önceki sınırlara döneceğini söyledi.

Cesim İlhan (K24) - Ezidileri Kurtarma Ofisi Sorumlusu Hüseyin Koro Qaydi, Peşmerge Güçleri’nin 2014'ten önceki sınırlara döneceğini söyledi.

K24’e konuşan Hüseyin Koro Qaydi, Kürdistan Bölgesi ile merkezi Irak hükümeti arasında cuma günü Şengal için yapılan anlaşmayı olumlu bulduğunu, Irak Anayasası’nın 140’ıncı Maddesi’nin uygulanması için bir ön adım olduğunu kaydetti.

Bu anlaşmanın bütün Kürdistani bölgeleri kapsayacağını vurgulayan Qaydi şöyle devam etti:

“Erbil ile Bağdat hükümetleri arasında yapılan anlaşmayı olumlu bir adım olarak görüyorum. Çünkü bu anlaşmanın şartları Kerkük ve Musul’un yanı sıra bütün Kürdistani bölgeleri kapsayacak. Anlaşma üzerinde çalışmalar devam edecek. Kürdistan Bölgesi Hükümeti de Peşmerge Bakanlığı da Bağdat ile yaptığı her görüşmede 140’ıncı madde ve Kürdistani bölgeleri gündeme getiriyordu. Cuma günü yapılan anlaşma bunun neticesidir. Şimdi Kürdistani bölgeler için ilk adım atıldı, ikinci adım ya Musul ya da Kerkük’te başlayacak. Peşmerge Güçleri 2014'ten önceki sınırlarına dönecek.”

Erbil ile Bağdat arasında Şengal konusunda varılan anlaşmanın önemine değinen Qaydi, “Bu anlaşma ile Peşmerge Güçleri’nin Kürdistani bölgelere dönmesinin yolu açılacaktır. Hiç şüphesiz görüşmede 140’ıncı madde de konuşuldu. Bu anlamda görüşme önemlidir” dedi.

Bu anlaşma ile birlikte yerlerinden olanların evlerine ve yurtlarına döneceklerini vurgulayan Qaydi, “Kürdistan Bölgesi’ne bağlı diğer yerlerde ve özellikle Duhok’ta yaşayan Şengalliler evlerine dönecekler. Bu anlaşma aynı zamanda Şengal halkına kendini yönetme imkanını da verecek. Halkımız umutlu olsun, Kürdistan Bölgesi yönetimi ve Peşmerge Bakanlığı Şengal’de etkili olacaktır ve Peşmerge Güçleri de güvenliği sağlamak için yanlarında olacaktır” ifadesini kullandı.

Qaydi, anlaşmanın bir diğer önemli maddesinin ise Şengal’de bulunan yabancı silahlı güçlerin çıkarılması olacağını anımsatarak, “Şengal halkı kendini yönetecek. Bölgenin güvenliğini federal yönetime bağlı polis gücü koruyacak” şeklinde konuştu.

Qaydi ayrıca, Şengal halkının Peşmerge Güçleri tarafından korunmasının önemine de dikkat çekti.

“BÖLGEDE REFERANDUM YAPILMALI”

K24’e değerlendirmelerde bulunan Kürdistan Bölgesi Hükümeti Ezdi İşleri Danışmanı ve eski Milletvekili Şêx Şamo da Başbakan Mesrur Barzani’nin öncülüğünde kurulan hükümetin ilk amacının 140’ıncı maddenin uygulanması ve özellikle Şengal’in içerisinde olduğu sorunları çözmek olduğunu ifade ederek, “Onun için Bağdat ile yapılan anlaşma tarihi bir adımdır ve bu Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin bir başarısıdır” dedi.

Şamo, “Bu anlaşma, 6 yıldır evlerine dönemeyen Şengallilerin ve özellikle Ezidilerin dönüşü için bir anahtardır. Bölge halkı bu anlaşmayı sevinçle karşıladı. Umut ediyorum ki anlaşmada alınan kararlar bir an evvel uygulanır ve halkımızın evlerine döner” ifadelerini kullandı.

Şamo, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu anlaşmanın Kerkük de dâhil olmak üzere Xaneqin’den Şengal’e kadar bütün tartışmalı bölgelerin sorunlarını çözmek için bir adım olduğunu düşünüyorum. Irak’ın yeni anayasasına göre, tartışmalı bölgelerde sorunların çözülmesi lazım. Bunun için önce bir nüfus sayımı, daha sonra da bir referandum yapılmalıdır. Eğer bunlar gerçekleşirse bu bölgelerin Kürdistan Bölgesi’ne mi yoksa Bağdat’ta mı bağlanacağı belli olacak. Tarihi ve coğrafi olarak bakıldığı zaman bölge zaten Kürdistan’ın topraklarıdır. Bunlar Bağdat ile her zaman konuşuluyordu. 2003’ten 2014 yılına kadar Şengal’in Kürdistan Bölgesi’ne bağlı bir idaresi vardı. Yeni bir kaymakamın atanması olabilir onun da Kürt olması lazım. Başta ABD olmak üzere uluslararası devletler de bu şekilde destekliyor. Ümit ediyorum ki Şengal'de yeni bir çatışma çıkmadan halkımız yeniden bir göç yaşamadan sorunlar çözülür ve bölgedeki yabancı silahlı gruplar da bölgeyi terk ederler."

ŞENGAL ANLAŞMASI

Kürdistan Bölgesi Hükümeti ile merkezi Irak hükümeti arasında cuma günü gerçekleşen görüşmede, Şengal’de idari ve güvenlik alanlarında yeniden yapılandırma konusunda anlaşma imzalanmıştı.

Anlaşma kapsamında ayrıca, Şengal’in güvenlik ve idari yönetiminin gözden geçirilmesi ve yeniden imarı için Erbil ile Bağdat’ın ortak bir komite kurması kararlaştırılmıştı.

Toplantıya Irak Başbakanı Mustafa Kazimi, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Irak Özel Temsilcisi Jeanine Hennis, Kürdistan Bölgesi heyeti ve Ezidi toplumu temsilcileri katıldı.

Anlaşmaya göre güvenlik; federal polis güçleri, Ulusal Güvenlik Müsteşarlığı ve Ulusal İstihbarat Servisi tarafından Peşmerge Güçleri’yle koordinasyon halinde sağlanacak.

Kürdistan Bölgesi ve Irak’ın işbirliği kapsamında bölgeye 2 bin 500 güvenlik gücü ataması yapılacak.

Erbil ile Bağdat yönetimi arasında tartışmalı bölgeler statüsünde bulunan Şengal, Ağustos 2014 yılında terör örgütü DAİŞ tarafından işgal edilmişti. Kasım 2015'te Başkan Mesud Barzani’nin komutasında başlayan operasyonda Şengal DAİŞ’ten temizlenmişti.

16 Ekim 2017 yılında Irak ordusu ve İran’ın desteklediği Haşdi Şabi’nin saldırılarıyla Şengal ele geçirilmişti.