K24 ÖZEL - Türkiye Afganistan’a neden asker göndermek istiyor?

İSTANBUL (K24)

ABD ve NATO askerlerinin çekileceği açıklaması sonrası Taliban’ın Afganistan’ın ikinci büyük kenti olan Kandahar'a yönelik saldırılarını yoğunlaştırarak başkent Kabil'e yönelmesinden endişe edilirken, Türkiye’nin Kabil Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nın güvenliğini üstlenmek istemesi gündemdeki yerini koruyor.

Ankara’nın ABD ve Batı ile arasındaki gerginliği azalmak için bu talepte bulunduğu belirtiliyor.     

NATO görev gücü çerçevesinde Türkiye’nin halihazırda Afganistan’da askeri bulunuyor fakat ABD ile anlaşma sağlanması durumunda havalimanının güvenliği için ek olarak asker gönderecek.

Ayrıca, Taliban ile Türkiye'nin temas halinde olduğu, ABD'nin Afganistan’dan tamamen çekilmesi durumunda Taliban’ın uluslararası arenada tanınırlık kazanmak için ilişkilerini geliştirileceği de konuşuluyor. 

Taliban, son aylardaki saldırılarıyla çok sayıda yerleşim yerini ve ülkenin sınır geçişlerinin yanı sıra ülkenin Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan ve İran ile olan sınırının büyük bölümleri de dahil olmak üzere yüzde 90'ını kontrol altına aldığını iddia ediyor. Ancak Afgan hükümeti, Taliban'ın bu iddiasını reddediyor.

“AMAÇ NATO’DA DAHA FAZLA SÖZ SAHİBİ OLMAK”

K24’e durum değerlendirmesi yapan gazeteci İhsan Kaçar, Türkiye’nin Kafkas hattı üzerinden NATO’da daha fazla söz sahibi olmak için Afganistan’da kalmak istediği görüşünde:

“Türkiye, NATO’da biraz daha etkili olmak için risk alarak bazı üslerde kalmak istiyor. Bu durum, Erdoğan’ın dış politikasıyla ilgili bir strateji. Türkiye, Suriye’den başlayıp Libya, Azerbaycan, Ermenistan oradan Afganistan’a kadar Kafkasya hattında etkili olmak istiyor ve bunu da dış politikada açılım olarak görüyor. Türkiye, NATO’nun bir üyesi olarak elini güçlendirmek istiyor. Türkiye, orada politik çıkarlarını gözeterek elini güçlendirecek. Taliban’la sıcak bir çatışma olmasa bile karşılıklı gerginlik yaşanabilir. Taliban, Türkiye’nin pozisyonunu şu ana kadar kabul etmediğini belirtiyor ve illerde de etmeyebilir. Çünkü Türkiye NATO’nun bir temsilcisi olarak Afganistan’da bulunacağı için riskli görünüyor. Taliban tüm Afganistan’da iktidarı istediği için Türkiye ile savaşı göze alabilir. Çünkü Türkiye’nin ‘Güvenliğini sağlarız’ dediği havalimanı sadece sivil bir havaalanı olarak kullanılmıyor. Aynı zamanda operasyonel bir havaalanı olarak da kullanılıyor. Dolayısıyla yarın öbür gün Türkiye’nin koruduğu havalimanında Taliban’a yönelik hava saldırısı riski var. Taliban bu durumdan kaygılı, önümüzdeki süreçte Türkiye’nin Afganistan’da kalma meselesi daha da gerginlik yaratacak.”

Kaçar, Türkiye’nin politika ve din sosyolojisi bakımından kendisini Taliban’a yakın görerek anlaşabileceğini ve örgütü ikna edebileceğini vurguladı.

Türkiye’nin Suriye’de destek verdiği silahlı grupları paramiliter örgüt olarak Afganistan’a götürebileceğinin iddia edildiğini ifade eden Kaçar, şöyle devam etti:

“Türkiye’nin Suriye’de destek verdiği eski adıyla Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) silahlı gruplarını paramiliter örgüt olarak kullanmak istediği iddiası var, hatta bunun için Suriye’de toplanan bir toplantı sonucu böyle bir kararın alındığı söyleniyor. İddiaya göre Türkiye, TSK mensuplarıyla birlikte Suriye’deki bu güçleri de Afganistan’a götürmek istiyor. Bunlar önümüzdeki süreçlerde doğrulanabilir. Ayrıca Türkiye bu güçleri daha profesyonel haline getirmekte istiyor. Eğer bir saldırı olursa TSK’dan ziyade Türkiye paramiliter örgütü kullanabilir.  Bu grupların masrafları da NATO ya da ABD’den temin edebilir.”

HAVALİMANI NEDEN ÖNEMLİ?

Türkiye dışında ABD ve NATO ülkeleri 11 Eylül'e kadar Afganistan'dan çekilmeyi planlarken başkent Kabil'deki Uluslararası Hamid Karzai Havalimanı'nın güvenliği pek çok ülkenin endişe duymasına yol açıyor.

Batılı ülkeler, havalimanının güvenliğinin sağlanamaması durumunda Kabil'deki diplomatik misyonlarının geleceğinin tehlikeye gireceğini söylüyor. Avustralya, ülkedeki büyükelçiliğini kapatacağını açıkladı.

Türkiye ise bu havalimanının güvenliğini sağlamak için Afganistan'da kalmak istiyor. 

Öte yandan geçtiğimiz günlerde ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Kenneth McKenzie yaptığı açıklamada, Afganistan'da Taliban güçlerine karşı savaşan orduya hava desteği vermeye devam edeceklerini söyledi.

“TÜRKİYE; ABD, AB VE NATO İLE SORUNLARINI ÇÖZMEK İSTİYOR”

İRAM Araştırma Merkezi uzmanı Rahimullah Ferzam da gazeteci İhsan Kaçar gibi, Türkiye’nin NATO’da daha fazla etkili olmak için Afganistan’da kalmak istediğini belirtiyor.   

K24’e konuşan İRAM uzmanı Ferzam, şu değerlendirmede bulundu:

“Türkiye’nin Afganistan’a girmek istemesinin birçok sebebi var. Türkiye’nin Müslüman olması, NATO kapsamında olmasına rağmen şimdiye kadar çatışma ve operasyonlara katılmamış olması, yine Türkiye’nin Afganistan’da merkezi hükümet dahil diğer yerel aktörlerle iyi ilişkiler içerisinde olması havalimanının güvenliği görevinde Türkiye öne çıkarıyor. Türkiye’nin bir PKK ve YPG sorunu var. Yine S-400 sorunu var. Türkiye bu sorunları çözmek için Kabil Havalimanı güvenliği görevini üstlenerek başta ABD olmak üzere AB ve NATO üyesi ülkelerle de hem sorunlarını halletmek hem işbirliği yapmak istiyor. Ayrıca Türkiye bu görevi üstlenerek NATO’nun içerisinde konumunu biraz daha güçlendirmek istiyor. Türkiye’nin Afganistan’da ilk önce hedefledikleri bunlardır. Ayrıca Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlanması Batı için önemli bir durum. Bu havalimanı Afganistan’ın dışarıya açılan tek kapısıdır diyebiliriz. Acil bir durumda yabancı diplomatlar Kabil Havalimanı’nın açık ve güvenli olmasını istiyorlar. Türkiye de zaten uzun zamandan beri havalimanını işletiyordu."

Türkiye’nin Afganistan’da kalmasının Kabil Havalimanı ile sınırlı kalacağını sözlerine ekleyen Ferzam,  “Türkiye tarihsel olarak Afganistan’la iyi ilişkiler içerisinde. Kurtuluş Savaşı döneminde Afganistan Türkiye’ye yardım etmiş, Afganlar da bugün zor durumda ve Türkiye yardım etmek istiyor.  Burada tarihi bir sorumluluk da var.  Ayrıca Türkiye’nin Afganistan’da kalması havalimanıyla sınırlı olacak ve operasyonel bir duruma yine katılmayacak. Sınırlı bir alanda havalimanı görevini üstlenecek. Zaten Taliban da Türkiye NATO’nun bir parçası olduğu için karşı çıkıyor” şeklinde konuştu.