Peşmerge’nin Kerkük’e dönmesini destekliyoruz
ERBİL (K24)
Kürdistan Parlamentosu’nun Türkmen vekillerinden Muhammed Sadeddin İlhanlı, “Kürdistan Bölgesi’ndeki Türkmenler olarak Peşmerge Güçleri’nin Kerkük’e dönmesini destekliyoruz” dedi.
Türkmen Kalkınma Partisi Genel Başkanı ve Kürdistan Parlamentosu Grup Başkanı Muhammed Sadeddin İlhanlı, Peşmerge Güçleri ile Irak ordusu arasında oluşturulacak 2 ortak tugayın Kerkük ve Tuzhurmatu’ya yerleştirilmesi kararını olumlu karşıladıklarını söyledi.
Türkmen vekil, bazı Türkmen partilerinin Şii güçlerin etkisinde oldukları için Peşmerge Güçleri’nin Kerkük’e dönmesine karşı çıktıklarını söyledi.
Geçtiğimiz yıl Kürdistan Bölgesi ile Irak hükümeti arasında yapılan Şengal Anlaşması’na da değinen İlhanlı, anlaşma şartlarının uygulanması konusunda Irak merkezi hükümetine güvenmediklerini vurguladı.
K24’ün sorularını yanıtlayan Türkmen temsilci, 10 Ekim’de Irak yapılacak genel seçimlere ilişkin de değerlendirmede bulundu.
Geçtiğimiz günlerde Irak ordusuyla yapılan bir anlaşmaya göre Peşmerge Güçleri’nin Kerkük ve Tuzhurmatu’ya dönmesi kararı alındı. Bir Türkmen milletvekili olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kürdistan Bölgesi’ndeki Türkmenler olarak Peşmerge Güçleri’nin Kerkük’e dönmesini destekliyoruz. Peşmerge Güçleri Irak’ın savunma sisteminin bir parçasıdır. Peşmerge, bölgede ve bölge dışında yaşayan Arap, Türkmen, Kürt ve Süryanilerin yaşadığı bölgeleri müdafaa etmek, oraların istikrar ve güvenliğini sağlamak için çalışan muazzam bir güçtür. İnsanları savunma konusunda particilik yapmıyor. DAİŞ saldırısında geçtiğimiz yıllarda bir tecrübe edindik. Irak ordusu, Türkmenlerin Ezidilerin ve Hristiyanların yaşadığı bölgeleri savunamadı. DAİŞ bir devlet değildi, Irak ordusunun bulunduğu bütün bölgeleri işgal etti. İnsani bir felaket yaşandı. Sadece Peşmerge Güçleri buradaki etnik grupları kurtarmak için gayret gösterdi ve çalıştı. Peşmerge olmasaydı DAİŞ, Musul ve Telafer’i işgal ettiği gibi Kerkük’ü de işgal edecekti. Irak ordusunun bulunduğu bölgeler düştü ama Peşmerge’nin olduğu hiçbir yer DAİŞ’in eline geçmedi. Bilakis Peşmergelerin olduğu yerler DAİŞ’e karşı operasyonların başlangıç noktası oldu ve Peşmerge Irak ordusuna koridor açıyordu. Bunun için Peşmerge’nin Kerkük, Tuzhurmatu ve diğer bölgelere gitmesi kadar doğal bir durum yok. Bu bölgedeki etnik gruplar için de iyidir.
Peki, bölgede bulunan Irak ordusu ve Haşdi Şabi milislerinin durumu nedir?
Irak ordusu zayıf bir güç. Irak’taki yönetim Haşdi Şabi’ye itimat ediyor çünkü Haşdi Şabi kendilerini temsil ediyor. Haşdi Şabi resmi ve yasal bir ordu değil, sadece silahlı bir milis gruptur. Şadi Şabi Irak’ta bulunan Şii partileri tarafından yönetiliyor ve birkaç fırkaya bölmüşler. Her fırka ve her grup bir siyasi yönetimi temsil ediyor.
Haşdi Şabi’nin tartışmalı bölgelerde bulunması halk tarafından nasıl karşılanıyor?
Haşdi Şabi’nin tartışmalı bölgelerde bulunması anormal bir durumdur. Çünkü bunların resmi ve yasal bir statüleri yok. Irak’taki Türkmenler Kerkük ve diğer bölgelerin güvenliğini sağlayacak güçleri istiyorlar. Irak güçleri ve Haşdi Şabi de güvenliği sağlayamıyorlar. Çünkü DAİŞ’li teröristler yeninden saldırılar yapıyor. Araplar ve Türkmenlerin çok az kısmı Irak ordusunu istiyor ama Haşdi Şabi’nin buralarda bulunmasına karşılar.
Bunu oradaki Türkmenlere söylediğinizde tepki alıyor musunuz?
Bunu söylediğim zaman amacım Kürtleri savunmak değil ki, gerçekleri söylüyorum. Halkımızın can ve mal güvenliği için doğru konuşmamız gerekiyor. Sırf kendimi milliyetçi bir Türkmen olarak göstermek için yanlış bilgi veremem. Doğru olanı ne ise onu konuşmam lazım. Doğruları söylediğim müddetçe halktan tepki almam söz konusu olamaz.
Peki sizce Peşmerge Güçleri tartışmalı bölgelere döner mi?
Biliyorsunuz Şengal Anlaşması yapıldı. Biz Irak merkezi yönetimine güvenmiyoruz. Şimdiye kadar hiç sözünde durmamıştır. Irak hükümeti bir adım atmak istese bile Irak’ı engelleyen dış ülkeler var. Bu dış güçler Irak’taki bazı siyasi tarafları yönlendiriyorlar. Siyasi baskından dolayı Irak, Kürdistan Bölgesi ile rahat bir şekilde anlaşmaları uygulayamıyor. Onun için Peşmerge’nin dönmesi konusuna umutluyum ama yine de Irak’taki siyasi iradeye güvenmiyoruz.
Dış güçler dediğiniz kimlerdir?
Bunlar bölgesel güçlerdir. Biliyorsunuz Şiiler en çok hangi devlet tarafından yönlendiriliyorlarsa aynı ülke Irak’a da baskı uyguluyor. O da İran’dır.
Türkmenler, Peşmerge Güçleri’nin dönüşü için ne düşünüyor?
Biz bölgedeki Türkmenlerin bir DAİŞ tecrübesi var. Irak güçleri bizleri koruyamadı. Peşmerge Güçleri bizleri korudu. Bizim parti ve diğer bazı Türkmen partileri Peşmerge’nin tartışmalı bölgelere dönmesini istiyor. Bölge halkı ve özellikle Türkmenlerin geneli Peşmerge’nin bu bölgelere gelmesine karşı değildir. Ancak bazı Türkmen partilerinin işlerine gelmediği için ya da Şii gruplarla ittifak yaparak bunların etkisinde oldukları için Peşmerge’nin bu bölgelere gelmesine karşı çıkıyorlar. Ayrıca Peşmerge Güçleri Irak Anayasası’na göre yasal bir güçtür ve anayasadan önce de Peşmerge Güçleri bu bölgeleri savunuyordu.
Türkiye’de bazı medya organları zaman zaman bütün Türkmenlerin Peşmergeleri istemediğini yazıyor. Sizce bunlar doğru mu?
Türkiye’de Kürdistan Bölgesi’ne yönelik yanlış bir izlenim var. Birtakım medya bunu Türkmenler üzerinden yapıyor. Doğru yapmayıp yanlış bilgi veriyorlar. Biraz önce de söylediğim gibi Türkmenler Peşmerge’nin Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere dönmesine karşı değiller. Ayrıca şunu da söyleyeyim; komşu ülkeler arasında Türkiye’ye en yakın olan Kürdistan Bölgesi’dir. Irak’ta Türkiye’ye en yakın yönetim Kürt yönetimidir. Peşmerge hiçbir dış ülkenin kontrolünde faaliyet yapan bir güç değildir. Onun için Türkiye’deki bu medyalar Türkmenler ve Kerkük’le ilgili doğruları yazmıyorlar.
Peki, bu Şii gruplara yakın Türkmen partilerinin Peşmerge’yle ilgili tavrının sebebi nedir?
Bu Türkmen siyasi partiler Şii mezhebinin etkisi altında oldukları için böyle söylüyorlar. Onlar yabancı güçlerin Kerkük’e gitmesini istemiyorlarsa Haşdi Şabi’nin de gitmesine karşı çıkmaları gerekiyor. Çünkü Haşdi Şabi bölge insanlarından oluşmadı. Peşmerge askeri bir güçtür. Kerkük’e dönmesine güvenliği sağlamasından başka ne yapabilir, anlamıyorum ben. Peşmerge’nin dönüşünün faydası var zararı yoktur. Eğer 'Peşmerge’nin Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelere dönüşü Kürt nüfusunu artırmak içindir' diyorlarsa o zaman Haşdi Şabi de Şii nüfusunu güçlendirmek için ordadır. Kerkük’ün istikrarını, güvenliğini sağlayacak bütün resmi ve yasal güçlere kucak açmalıyız. Özellikle Perşmerge’ye. DAİŞ bundan birkaç yıl önce Kerkük’te birkaç terör eylemi yaptı ve insanları rehin aldılar. O zaman ne Haşdi Şabi ne Irak polisi ve ne de Irak güçleri müdahale etti, insanları kurtaran yine Peşmerge oldu.
Bu partilerin tavrı hep böyle mi devam edecek?
Kerkük’teki Türkmen siyasi partilerinin Peşmerge ve Kürt yönetimine karşı tavırlarını tekrar gözden geçirmeleri gerekiyor. Gerçekçi bir siyaset izlemeliler ve Peşmerge’nin oraya dönmesine karşı çıkmamalılar. Çünkü DAİŞ saldırısında Peşmerge Kerkük’ü savunmada önemli bir rol almıştı. DAİŞ bu bölgelerde zayıfladıktan sonra Peşmerge’nin çıkmasını istediler ve Haşdi Şabi’yi getirdiler.
Haşdi Şabi Kürdistani bölgelere nereden geldi, yerel halktan mı oluşuyorlar?
Hayır, Haşdi Şabi bölge insanı değildir. Güney bölgelerinden tartışmaları bölgelere getirdiler. 16 Ekim olaylarından önce Haşdi Şabi buralarda yoktu. Olaydan sonra getirdiler. Ama Peşmerge Güçleri o bölgelerde yaşayan halkın kendisidir.
Peşmerge Güçleri’nin içerisinde Türkmenler de var mı?
Evet, Peşmerge Güçleri bölgenin silahlı gücü olduğu için içerisinde Türkmen de var, Süryaniler de var. Ama Türkmenlerin sayısı az. Şunu da belirteyim; Peşmerge Güçleri arasında bir millet ve etnik grup ayrımı yoktur, kimse bu şu millet ya da bu ırktandır demiyor, herkes eşittir.
10 Ekim’de Irak genel bir seçim gerçekleşecek. Kürdistan Bölgesi’ndeki Türkmenler nasıl bir tavır alacaklar?
Burada Kürdistan Parlamentosu var. Halkın menfaati, bölgedeki hizmetler ve iç sorunları o çözer. Kürdistan Bölgesi’nden Irak gidecek olan adaylar bölgenin çıkarına bakacaklar, Türkmenler ve diğer milletler de oy kullanırken bunu düşünecekler.
Irak’taki seçim sayasına göre her kişi kendi bölgesini temsil edecek. Onun için Kürdistan Bölgesi’ndeki Türkmen partilerinin yüzde 95’i ve bölgedeki Türkmen halkı bu bölgeyi en iyi şekilde temsil edecek partinin adaylarına oy verecekler. Daha iyi hizmet yapabilen insanlara destek verecekler. Yani bu seçimde milliyetçi duygularla değil, ulusal bir duygu ile Kürdistan Bölgesi ve halkının menfaati doğrultusunda sandıkta oy kullanacaklar.
Peki, Türkmenler hangi partiden yana oy kullanacaklar?
Kürdistan Bölgesi’ndeki Türkmenler kendilerine destek veren, Türkmenlerin hakkını hukuku savunan Türkmen partilerle ittifak yapan partilere destek verecekler. O anlamda da şu an Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) en öndedir.