Kurdaki artış Kürt yayıncılığını vurdu

Türkiye’de dolar ve eurodaki ani hareketlenmeler kitap kağıdının yükselmesine neden olurken, bu durum pek çok sorunla karşı karşıya kalan Kürt yayınevlerini de çok olumsuz etkiliyor.

ANKARA (K24)

Türkiye’de kitap kağıdı ve matbaa materyalleri ithal ediliyor. İthalatta yaşanan tedarik sorunları ve fiyat artışları dışında dolar ile eurodaki yükselişler yayıncılık sektörünü çok olumsuz etkiliyor.

Örneğin Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Nisan 2021 verilerine göre, yüzde 45 zamlanan kağıt ve kağıt ürünleri yıllık bazda en çok zamlanan üç üründen biri oldu.

TL'nin euro karşısındaki hızlı değer kaybı da euro ile yapılan kağıt ve matbaa ticaretini derinden etkiledi.

Son bir yılda kitap kapak kâğıdındaki zamlar yüzde 100'ü aştı. Kitap kağıdına yüzde 20, birinci hamur kağıtlara yüzde 35, çocuk ve sanat kitap kâğıtlarına ise yüzde 40 oranında zam yapıldı.

KESKİN: DURUMU ÇOK KÖTÜ GÖRÜYORUM

Kurdaki krizin yeni olmadığını, bunun 3-4 yıldır sürdüğünü dile getiren Avesta Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Abdullah Keskin, son zamanlardaki kur yükselişinin ayrıca yayıncılığı olumsuz etkilediğini söyledi.

keskin
Abdullah Keskin

K24’e konuşan Abdullah Keskin, baskı ürünlerinin tamamının ithal edildiği için euro üzerinden Türkiye’ye geldiğini anımsatarak, kitap kağıdındaki fiyat artışı, nakliye ve dağıtım gibi unsurlarla birlikte maliyetlerin daha da arttığına dikkat çekti.

Eskiden kitap kağıdının tonunun 750 dolar civarında olduğunu ancak şu an tonunun 1300 ila 1400 dolar olduğunu belirten Keskin, Kürt yayıncılığı gibi zor koşullarda ayakta tutunmaya çalışan yayıncıların sıkıntılar yaşadığını vurguladı.

Ayrıca Türkiye’deki büyük yayınevlerinin de benzer sorunlarla karşı karşıya olduğunu anımsatan Keskin, bazı yayınevlerinin kitap basımını durdurduğunu ve çalışma koşullarının kalmadığını ifade etti.

26 yıldır yayıncılık yaptıklarını ve eskiden olduğu gibi bugün de pazar piyasasına göre hareket etmediklerini söyleyen Keskin, daha önce belirledikleri programı tamamlayacaklarını kaydetti.

Yine de temkinli konuşan Keskin, “Bu yıl 80’e yakın kitap bastık, söz verdiğimiz insanların kitaplarını elbette yayınlayacağız. Programımızı sürdüreceğiz, fakat karamsar biri olmamakla birlikte durumu çok kötü görüyorum” diye konuştu.

BERŞEV: ANİ HAREKETLENMELER YAYINCILIĞI OLUMSUZ ETKİLİYOR

İlk Kürtçe kitap satış sitesi olan Pirtuka Kurdi’nin Genel Koordinatörü ve Dara Yayınları Editörü Bawer Berşev, kitap sektörünü, dolardan öte eurodaki dalgalanmanın olumsuz etkilediğini, kitap kağıdının ise daha çok euro üzerinden alındığını söyledi.

Bawer Berşev
Bawer Berşev

K24’e konuşan Bawer Berşev, eurodaki artıştan kaynaklı kağıt maliyetinin yükseldiğini kaydederek, yayınevlerinin kitaplarını basamaz hale geldiğini dile getirdi.

Berşev’e göre yayıncılık sektörünü olumsuz etkileyen faktör kurun artması değil, kurdaki hızlı hareketlenmeler.

Berşev, “Biz Dara Yayınları olarak geçen ay birkaç kitap basmayı planlamıştık ancak matbaadan fiyat dahi alamadık. Biz de ocak ayına kadar kitap basmama kararı aldık. Ocak ayındaki piyasa koşullarına ve euronun durumuna göre kendimizi yeniden gözden geçirip kitap basmayı planlıyoruz” dedi.

Bunun diğer Kürt yayınevleri için de geçerli olduğunu söyleyen Berşev, örneğin Nûbihar dergisinin son sayısını basmakta çok zorlandığını, kağıt temininde sıkıntı yaşandığını vurguladı.

Son bir yıldır yayınevlerinin kitap fiyatlarını artırmak zorunda kaldığına işaret eden Bawer Berşev, dövizdeki artışın devam etmesi durumunda maliyetlerin daha da yükseleceğini dile getirerek, bunun hem yayıncıları hem matbaacıları hem de okurları etkileyeceğini kaydetti.

ÇEVİK: FİYATLARI ARTIRMAK VİCDANEN BİZİ DE RAHATSIZ EDİYOR

K24’e konuşan Nûbihar Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Süleyman Çevik de kurdaki dalgalanmalarda olumsuz etkilendiklerini belirtti.

cevik
Süleyman Çevik

Kürt yayıncılığın ekonomik sıkıntılardan da öte zorluklar yaşadığını anımsatan Çevik, “Türkiye’de eskiden farklı kentlerde kağıt fabrikaları vardı, bunlar devlete bağlıydı ve maalesef satıldılar. Bugün Türkiye’de kağıt imalatı yok. Şu anda basılan kitapların çoğunun kağıdı dışarıdan geliyor. Bunların maliyeti de dolar ve euro üzerinden sağlanıyor. Bu da ister istemez Türk Lirası’nın dolar ve euro karşısında değer kaybetmesiyle yüksek fiyatlarla Türkiye’ye gelmektedir” dedi.

Kürt okur profilinin genç ve üniversiteli öğrencilerden oluştuğunu söyleyen Çevik, “Zor koşullarda okuyan öğrenciler artan fiyatlar karşısında nasıl kitap satın alsın?” diye sordu.

Kitap artışlarının kâr elde etmek için değil, zararlarını kapatmak için yapıldığını söyleyen Çevik, bundan vicdanen rahatsızlık duyduğunu da sözlerine ekledi.

BATEYİ: MEVCUT DURUMDA KİTAPLARI BASACAK OLANAĞIMIZ YOK

Sitav Yayınevi Sahibi Qahir Bateyi, 2-3 hafta içerisinde matbaa fiyatlarının 2 kat artığını belirterek, var olan kitaplarında fiyat artışı yaptıklarını söyledi.

Qahir Bateyi
Qahir Bateyi

K24’e konuşan yazar Qahir Bateyi, “Şu an basılmak üzere olan bazı kitaplar var ama onları basamıyoruz. Biz de şu anda ne yapacağımızı bilemez haldeyiz. Mevcut durumda kitapları basacak olanağımız yok” dedi.

Eskiden de kitap satışlarının “iyi durumda” olmadığını ancak bir şekilde kendilerini idare edebildiklerini, ellerinden geldikçe yayıncılığı sürdürdüklerini vurgulayan Bateyi mevcut ortamda bunu sürdürmenin imkansız olduğunu ifade etti.

Okurun alım gücünün de zayıfladığını, 2-3 hafta önce 10 liraya satılan kitapların kat be kat artığını anlatan Bateyi, ayrıca son yıllarda Kürtçe okurda da düşüşün olduğunu, bunun en büyük nedenlerinden birinin ekonomik nedenlerden, diğerinin de Kürt kitaplarına dair bilinçlenmenin azlığından kaynaklandığını ifade etti.

“Toplumda Kürtçeye, Kürt kitaplarına dair bir bilinç oluşturulmalıdır” diyen Bateyi, “Kürtçeye sahip çıkanların sayısı çok az, bana göre onların da çevresindeki Kürt örgütlenmeleriyle ilişkisi yok. Bu da tek başına Kürtçenin gelişimine ya da Kürt yayıncılığının daha çok ilerlemesine katkı sağlamıyor” şeklinde konuştu.