K24 ÖZEL - Okullarda Kürtçe derslerinin seçilmesi engelleniyor mu?

İSTANBUL (K24)

Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı ortaokullarda 3 Ocak’ta başlayan 2022-2023 eğitim ve öğretim yılında okutulacak seçmeli dersler için tercih süresi 21 Ocak’ta bitiyor. Öğrencilerin tercih ettikleri dersleri bu tarihe kadar okul müdürlüklerine bildirmesi gerekiyor.

21 Ocak’a kadar seçmeli ders olarak Kürtçeye kayıtlarının fazla olması durumunda önümüzdeki eylül ayında yeni eğitim yılında 5, 6, 7 ve 8’inci sınıflar için Kurmanci ve Zazaki lehçelerinde çok sayıda öğretmen ataması yapılacak.

MEB, önceki yıllarda Kürtçeyi tercih edenlerin sayısının az olduğu gerekçesiyle yılda en fazla 2-3 Kürtçe öğretmeni atadı.   

2011 yılından beri Mardin, Bingöl, Muş, Van ve Diyarbakır üniversitelerinde Kürt Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde mezun olanların yanı sıra, Kürtçede tezli ve tezsiz yüksek lisans yapmış 2 binden fazla Kürtçe öğretmeni bulunuyor. 

Sivil toplum kuruluşları, partiler, Kürt aydınları ve Kürtçe öğretmenleri, seçmeli dersler için öğrenci ve velilere Kürtçeyi tercih etmeleri çağrısında bulunurken, isminin açıklanmasını istemeyen MEB’de görev yapan bazı öğretmenler, Kürtçenin seçilmesinin önüne geçildiğini belirtiyor.

Öğretmenler, birçok okul idaresinin öğretmen eksikliği ve kadronun olmayışını gerekçe göstererek, Kürtçenin Kurmanci ve Zazaki lehçelerinin yerine öğrencilere başka dersler seçtirdiğini söylüyor.

“GEREKÇELER TEMELSİZ”

Kürtçenin önüne geçen okul idarelerinin kadro eksikliğini gerekçe göstermelerinin temelsiz olduğunu ifade eden Mardin Artuklu Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Kenanê Nado, “Okul idareleri ya uğraşmak istemiyorlar ya da Kürtçe ile anılmak istemedikleri için böyle bir gerekçeyi kullanıyorlar. Ama bu gerekçenin bir anlamı yok” dedi.

K24’e konuşan Dr. Kenanê Nado, MEB’in genelgesinde yayınlanan maddeleri örnek verdi.

MEB genelgesinin 5. Maddesine göre, bir okulda seçmeli ders sınıfı açılması için en az 10 öğrencinin aynı dersi seçmesi gerekiyor.

Genelgenin 6. maddesine göre okullarda ilgili alanda yeterli sayıda öğretmenin bulunmadığı derslerin seçilmesi halinde öncelikle diğer okullardan maaş/ek ders karşılığı görevlendirmeler yoluyla öğretmen temin edilecek, bunun da mümkün olmadığı hallerde ücretli öğretmen görevlendirilmek suretiyle bu dersler açılıp okutulabilecektir.

Yine genelgenin 7. maddesinde ise Kürtçenin Kurmanci ve Zazaki lehçelerinin de içerisinde olduğu Yaşayan Diller ve Lehçeler kapsamında olan çizelgenin okul idaresi tarafından öğrenci ve velilerinin bilgilendirilmesi gerektiği ifade ediliyor. 

“İNİSİYATİF OKUL MÜDÜRLERİNDE”

Nado ayrıca, Kürtçe derslerini vermek için hiçbir şekilde öğretmen eksiliğinin ciddi bir gerekçe olmadığını ifade eden şunlar söyledi:

“MEB genelgesinin 4,5 ve 6’ncı maddelerinde her şey açık bir şekilde verilmiş. Genelde diyor ki okul idaresi ilk önce kendi okulunda öğretmen varsa ilk görevi ona vermelidir. Kürtçe öğretmeni yoksa matematik, Türkçe veya sosyal bilimler öğretmeni gibi başka bir branşta olup da Kürtçe tezli veya tezsiz yüksek lisans yapmış öğretmene görevi vermelidir. Eğer bu şekilde de yoksa Kürtçe sertifikası olanlar da o okulda Kürtçe derslerini verebilir. Hatta sertifikalı öğretmen yoksa bile okulda görev yapan, Kürtçe bilip de fen bilimleri, Türkçe, matematik, sosyal bilimleri veya başka branşlardaki öğretmenler de Kürtçe derslerini verebilirler. Bu da olmazsa o ilçede ve ilde başka bir okulda Kürtçe öğretmenini görevlendirme olarak tayini isteyebilir. Bu durum okullar arasında var. Bu da olmazsa ücretli öğretmen alınabiliyor. Bundan dolayı genelgeye göre, Kürtçe dersleri için 'Öğretmen yoktur' gerekçesi gereksiz ve temelsizdir. İnisiyatif tamamen okul müdürlerine bağlıdır.”

Öte yandan MEB’e bağlı bazı okullarda Kürtçe seçilmesin diye, “Kürtçeyi ne yapacaksınız, Kürtçe ne işinize yarayacak, Kürtçe zor bir dildir, öğrenmesi çetindir. Temel Dini Bilgiler, Kur'an-ı Kerim ve Peygamberin Hayatı’nı derslerini seçin ki Müslüman olduğunuz belli olsun” denilerek Kürtçeye karşı olumsuz bir algı oluşturulduğu belirtiliyor.

ÖĞRETMENLER: ÖĞRENCİLERE KÜRTÇEYİ SEÇME HAKKI VERİLMİYOR

K24’e konuşan ve isimlerinin gizli tutulmasını isteyen MEB’e bağlı okullarda görev yapan öğretmenler, okullarda çıkarılan engelleri anlattı. 

Urfa’nın Karaköprü ilçesinde görevli bir öğretmen, görev yaptığı okulda, okul idaresinin senenin başından itibaren seçmeli ders olarak sadece dini dersleri müfredata koyduğunu ifade ederek, öğrencilere Kürtçeyi seçme hakkı bile vermediğini söyledi.

Diyarbakır’ın Lice ilçesindeki bir okulda görev yapan bir öğretmen de Kürtçenin seçilmesi konusunda kendi okulunda herhangi bir engelle karşılaşmadığını ifade ederek, başka okullarda öğrenciler Kürtçeyi seçmek istediklerinde okul idaresinin, “Bu dersin öğretmenleri yok, bunu seçmeyin” dediklerini duyduğunu söyledi.

Diyarbakır merkezde bir okulda din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenliği yapan bir başka öğretmen de şunları söyledi: 

“Bazı okul idareleri Kürtçe öğretmenlerinin olmadığını öne sürerek, öğrencilerden Siyer ve Kur’an-ı Kerim gibi derslerin seçilmesini istiyor. Ayrıca aldığımız duyumlara göre, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı il ve ilçelerdeki valiliklere ve kaymakamlıklara talimat vererek okul idarelerine; Temel Dini Bilgiler, Kur'an-ı Kerim ve Peygamberin Hayatı’nı derslerinin seçilmesi için propaganda yapılmasını söylemiş. Tabi biz burada doğrudan Kürtçe seçmeli derslerin önünün kesilmesi için yapıldığını söyleyemeyiz ama böyle bir durum varsa, Kürtçe bundan zarar görüyor. Okullarda bu derslerin dışında din kültürü ve ahlak bilgisi dersi zaten var. İmam hatip liseleri de var. Mesela Eğitim Bir Sen hem din hem de dil derslerinin seçilmesini öneriyor. Ama sadece din derslerinin seçilmesi istense bu Kürtçeye engel oluyor.”