DEM Parti, AK Parti ile CHP arasında 3. seçeneği mi tercih edecek?

HABER MERKEZİ

Türkiye’de siyasi partiler yapılması planlanan yerel seçimler için koalisyon ve ittifak kurma görüşmeleri devam ediyor. Büyük belediyelerdeki asıl rekabet Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ile Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) arasında olsa da Kuzey Kürdistan’ın (Bakur) en büyük partisi olarak kabul edilen Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin (DEM Parti) oyları için söz konusu partiler yarış içinde.

Türkiye’de mahalli idareler seçimlerinin 31 Mart 2024’te yapılması planlanıyor. İYİ Parti, daha önce CHP ile ittifak kurmayı reddetmişti ancak, AK Parti ve CHP, DEM Parti ile yakınlık kurmaktan vazgeçmiş değil.

Bunlara karşılık DEM Parti, son seçimlerde acı bir deneyim yaşadıklarını, bu nedenle her türlü koalisyon kurma çalışmalarının kamuoyuna açık bir şekilde gerçekleştirilmesinden yana olduklarını belirtiyor.

Türkiye Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener, 2 Ocak 2024’te yaptığı açıklamada, mahalli idareler seçimine 36 siyasi partinin katılmaya hak kazandığını duyurmuştu.

Yener’in açıklamasına göre seçimlere katılma hakkı kazanan partiler şunlar:

Adalet Birlik Partisi, Adalet Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi, (AK Parti), Anadolu Birliği Partisi, Anavatan Partisi, Aydınlık Demokrasi Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Büyük Birlik Partisi, Büyük Türkiye Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrasi ve Atılım Partisi, Demokratik Sol Parti (DSP), Demokrat Parti (DP), Emek Partisi, Gelecek Partisi, Genç Parti, Güç Birliği Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Halkın Kurtuluş Partisi, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Hür Dava Partisi, İYİ Parti, Memleket Partisi, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Milli Yol Partisi, Saadet Partisi (SP), Sol Parti, Türkiye İşçi Partisi (TİP), Türkiye Komünist Hareketi, Türkiye Komünist Partisi, Vatan Partisi, Yeniden Refah Partisi, Yenilik Partisi, Yeni Türkiye Partisi, Zafer Partisi.

-AK Parti ile MHP seçimlere birlikte katılacak

Türkiye’deki iki iktidar partinin oluşturdukları koalisyonla 2024 belediye seçimlerine birlikte katılması planlanıyor, daha önce açıklanan yol haritasına göre AK Parti, hem İstanbul'u hem de Ankara'yı CHP'ye kaptırdığı 2019 belediye seçimlerindeki yenilgisini telafi etmeye çalışıyor.

AK Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) 30 belediyede iş birliği yapacağı ve AK Parti'nin 28 büyük belediyede, MHP'nin ise 2 büyük belediyede (Mersin ve Manisa) adaylarının olması konusunda anlaşmaya vardığı biliniyor.

Öte yandan AK Parti ve MHP, toplam 51 belediyenin 29’unda birlikte, 22’sinde ise tek yarışacak. 14 Mayıs 2023 Meclis seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki AK Parti oyların yüzde 35'ini, MHP ise yüzde 10'unu almıştı.

-CHP seçimlerde tek başına

Türkiye'nin son cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimlerinde Erdoğan'a karşı yarışmak için, CHP liderliğinde “altılı masa” kuruldu. Ancak bu seçimlerde CHP'nin Meclisteki koalisyon partilerinin farklı gruplara bölünmesi nedeniyle aynı oy oranına ulaşmada zorluk yaşaması bekleniyor.

Kasım 2023’te düzenlenen CHP Genel Kurultayında 13 yıl boyunca partide genel başkan olarak görev alan Kemal Kılıçdaroğlu’nun yerine Özgür Özel getirildi. Ancak, tüm göstergeler muhalefet partileri arasındaki oy ayrımının AK Parti ile MHP’nin lehine olduğunu gösteriyor.

Bu yılki belediye seçimleri için İYİ Parti konusunda hayal kırıklığına uğrayan ve diğer partilerin halk tabanından emin olmayan CHP, Ekrem İmamoğlu’nun İstanbul Büyükşehir Belediyesini kazanması için DEM Parti seçmenin oylarından yana umutlu.

- DEM Parti’nin seçimlere katılırken izleyebileceği yollar

DEM Parti belediye seçimlerine ya CHP ya da AKP ile ittifak kurarak ya da bağımsız, başka hiçbir partinin adayını desteklemeden katılacak.

DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan, daha önce K24’e yaptığı açıklamada tüm illerde seçimlere kendi adaylarıyla katılmayı düşündüklerini, son seçimlerde kazandıkları ve kayyumlar tarafından yönetilen belediyeleri geri almak istediklerini söylemişti.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, DEM Parti’ye ilk ziyaretini 13 Aralık 2023’te ziyaret gerçekleştirerek, DEM Parti Eş Genel Başkanları Tuncer Bakırhan ve Tulay Hatımoğulları ile bir araya gelmişti.

Görüşmede, yerel seçimler ve olası iş birliklerinin gündeme geldiği belirtilmişti. Ancak, AK Parti ile DEM Parti’nin belediye seçimlerinde ittifak kurma konusunda şu ana kadar herhangi bir resmi temas ve görüşme yapılmadı.

Dolayısıyla CHP, DEM Parti’nin taleplerini yerine getirmediği takdirde anlaşmaya varılması pek mümkün görülmüyor.

-Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) Kürtlerin oyları

Kapatılarak yerine Halkların Demokratik Partisi (HDP) getirilen Barış ve Demokrasi Partisi (BDP), 2011 yılında yüzde 6,4 oyla Mecliste 34 sandalye kazanmıştı. BDP, o dönem Meclisteki hukuki engeller nedeniyle seçimlere bağımsız adaylar katılması nedeniyle yeterli oy sayısı elde edememişti.

HDP, 7 Haziran 2015 seçimlerinde oylarını ikiye katlayarak Mecliste 80 sandalye kazandı ancak, barış sürecinin başarısızlıkla sonuçlandığı ve Türk ordusu ile PKK arasında şiddetini artıran çatışmaların yaşandığı 2018'de yapılan seçimlerde HDP, TBMM’de 13 sandalye kaybetti.

14 Mayıs 2023 seçimlerine Yeşil Sol Parti (YSP) adı altında giren HDP, Mecliste 61 sandalye kazandı. Bu yılki milletvekili seçimlerinin sonuçlarına göre HDP'nin oy sayısında ciddi düşüş yaşandı.

Yeşil Sol Parti adı altında seçimlere katılıp, Türk sol partileriyle "Emek ve Özgürlük İttifakı" çerçevesinde tüm illerde aday çıkaran HDP, barış sürecinin sona ermesinden bu yana 1 milyon 266 bin oy yani TBMM'de 19 sandalye kaybetti.

-Kürt partilerin Türkiye’de belediye seçimlerine katılma süreci

Kürtler, Bakur’da 37 belediye ve 1 milyon 100 binin üzerinde oy alan Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) aracılığıyla ilk kez 1999 yılında belediye seçimlerine katıldı. Elde ettiği başarıyla HADEP, TBMM’deki 7. parti oldu.

1997 yılında kurulan HADEP, 2003 yılında Yargıtay kararıyla kapatılmasıyla, Demokratik Halk Partisi (DHP) kuruldu.

DHP, 2004 belediye seçimlerinde Halkın Sosyal Demokrat Partisi (SDP) ile birlikte yarışarak 64 belediyede 1 milyon 660 oy kazandı. Buna rağmen, parti 2005 yılında kapatıldı ve yerine Demokratik Toplum Partisi (DTP) kuruldu.

2009 belediye seçimlerine katılarak oy sayısını 2 milyon 277 bine yükselten DTP, 96 belediye alarak Türkiye'nin dördüncü siyasi partisi oldu.

DTP’nin de kapatılmasıyla 2014 belediye seçimlerine 2008 yılında kurulan Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) katıldı. BDP’in oy sayısını artırarak 102 belediyeyi kazanmasıyla Bakur’daki belediyelerde eş başkanlık sistemine geçildi.

2019 yılında Türkiye'de yapılan belediye seçimlerinde Kürtlerin 5. deneyiminde, o dönemde TBMM'de 67 sandalyeye sahip olan ve Türkiye'nin üçüncü siyasi partisi olan HDP, sadece 68 belediyeyi kazanabildi.