"کابینەی نۆیەم، کابینەی گۆڕانکارى لە سیستمی حوكمرانى"

لە ئایینی پیرۆزی ئیسلامدا خودای گەورە باسی ئەو سەرکردانە دەکات، کە دادپەروەرانە مامەڵە دەکەن، لە سورەتی (الاٴنبیَاء) ستایشی پێغەمبەر (نووح) دەکات لەسەر کۆڵنەدان و خۆبەخشی بۆ گەلەکەی. لە سورەتی (ٱلۡمُؤۡمِنُونَ) سەرکردە چاکەکان بەو کەسانە وەسف دەکات، کە پابەندبوون و بەرپرسیارێتی خۆیان بەرامبەر بە گەلەکەیان جێبەجێکردووە. هەربۆیە رێزدار مەسرور بارزانی یەکێکە لەو سەرکردە باشانە، چونکە هەر لە سەرەتای دەستبەکاربوونی وەکو سەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیرانی کابینەی نۆیەم لە تەمموزی ساڵی 2019 سوێندی بە قورئانی پیرۆز خوارد، کە هەرچی لە توانای دابیت بۆ میللەتەکەی ئەنجامى دەدات، بەڵینەکانی جێبەجێکرد و کابینەی نۆیەم بووە کابینەی گۆڕانکارى لە سیستمی حوكمرانى بۆ گەیشتن بە خۆشگوزەرانی.

هەر لە دوای دەست پێکردنی چاکسازی، زەنگی کۆتاییهاتنی بەرژوەندی تاکەسی لیدرا و راستەوخۆ  کابینەکە بووە مەترسی لە سەر رووخاندنی ئەو بناغانەی، کە ناحەزان و خۆپەرستەکان بە درێژای مێژوو لە سەری پاڵکەوتبوون و وایان دەزانی تا هەتایە دەتوانن بەرگری لە بەرژوەندییە تاکە کەسییەکانی خۆیان بکەن. هەربۆیە کاتێک سەرۆکوەزیران پێداگری کرد لە گۆڕانکاریی جددی لە حکومەت، ئەوان دژی وستانەوە و دژایەتیان کرد.

بەوتەى شارەزایانی بیانی لە سیستەمی حوکمڕانیدا هەر کاتێک سەرۆکوەزیرانی وڵات دەستی بە چاكسازىی و پاکسازی کرد، ئەوە مەترسی دروست دەکات لەسەر بەرژەوەندی تاکەکان یان گرووپەکان کە سوودمەندن لە سیستەمی کۆن و کلاسيكى حوکمڕانی. هەربۆیەش دژایەتی گۆڕانکارییەکان دەکەن لە پێناو پاراستنی دەسەڵات و ئیمتیازاتی خۆیان. هەروەها پارتە سیاسییە رکابەرەکان یان بەشێک لەو کوتلانەی کە لە ناو پارتە دەسەڵاتدارەکاندان، گۆڕانکارییەکان وەک هەڕەشەیەک بۆ سەر ئەجێندا یان ئایدۆلۆژیاکانی خۆیان دەببینن و هەربۆیەش رەخنە لە سەرۆکوەزیران دەگرن و هێرش دەکەنە سەری، هەوڵی تێکدانی بارودۆخەکە دەدەن، چونکە گۆڕانکارییەکان زیان دەگەینێت بە بەرژەوەندییە داراییەکانیان.

لە کابینەی نۆیەم، سەرۆکوەزیران بەشێوەیەکی دادپەروەرانە، کاریگەر و بەدیدگايەكى عەقڵانەو بە کارنامەیەکی گشتگیر کاری بۆ بەڕێوەبردنی وڵات و چارەسەرکردنی پرسە سەرەکییەکان لە کەرتە جیاوازەکاندا کردووە، کە  سیستەمی حکومرانی خستووتە سەر رێڕەوی راستی خۆی، ئەمەش بووتە پاڵپشتی بۆ گەشەی ئابووری درێژخایەن و کاریگەری ئەرێنی کردووتە سەر زیادکردنی هەڵی کار، پێشخستنی وەبەرهێنان، بەروپێشبردنی کەرتی کشتوکاڵی و بەرهەمەکانی دۆستی ژینگە، یەکسانی کۆمەڵایەتی، داهێنان و وزەی نوێبووەوە، تەکنەلۆژیای سەردەم ، سیستمی بانکی، پەرەپێدانی هاوبەشی لە نێوان حکومەت، بازرگانەکان، رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، بەهێزکردنی پەیوەندییە دیبلۆماسی، سیاسیی و ئابوورییەکان لە ناوخۆ و دەرەوە، نەهێشتنی بیرۆکراسی و رێکخستنەوەی کاروباری فەرمانگەکانی حکومەت، کەمکردنەوە و نەهێشتنی گەندەڵی بە هەموو جۆرەکانییەوە، بەهێزکردنی توانای گەنجان و دروستکردنی توێژی گەنجی کارامە لە ناو کۆمەڵگەدا،  و پاراستنی مافە تاکەکان و بە هێزکردنی بنەماکانی  دیموکراسی لە وڵاتدا.

لە ماوەیەکی کورتدا و دوای هەبوونی ئەم هەموو کێشە ناوخۆیی و دەرەکیانە کابینەی نۆیەم هەنگاوی نا  بەرەو قۆناغێکی زێڕین توانی چاکسازیی بەرچاو لەم بوارانەدا بکات:

1-ژێرخانی ئابووری:  سەرۆک وەزيران لە پێشینەی کارەکانی کاری کردووە بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری، وەبەرهێنان لە گواستنەوە، تۆڕەکانی پەیوەندیکردن و پڕۆژە گرنگەکانی دیکەی ژێرخان بۆ پەرەپێدانی گەشەی ئابووری و راکێشانی وەبەرهێنان.

2-رێوشوێنی دژە گەندەڵی: بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی لە رێگای یاسا و پێشخستنی شەفافییەت و لێپرسینەوە لە دامەزراوەكانى حکومەتدا.

3-سیستەمی بانکی: بۆ دڵنیابوون لە سەقامگیری و کارایی سیستەمی بانکی، چاکسازیی کردووە بۆ بەهێزکردنی رێسا و چاودێری بانکی. دروستکردنی پرۆژی هەژماری من، ئەمەش دەبێتە هۆی بەرزکردنەوەی شەفافییەت و پەرەپێدانی کێبڕکێ لە کەرتی بانکیدا.

4-دامودەزگاکانی حکومەت: سەرۆکوەزیران دەستیکردووە بە بەرنامەیەکی گشتگیر بۆ چاکسازی بە ئامانجی باشترکردنی کارەكانی دامەزراوەکانی حکومەت. کە بریتییە لە رێکخستنی پرۆسەکانی بیرۆکراسی، بەرزکردنەوەی پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییە گشتییەکان.

5-فراوانکردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان: بە داننان بە گرنگى هاریکاری نێودەوڵەتی، سەرۆکوەزيران چالاکانە کارى کردووە بۆ فراوانکردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان لەگەڵ وڵاتانی دیکە. کە بووتە بەهێزکردنی پەیوەندییەکان و دروستکردنی هاوبەشی نوێ بۆ پێشخستنی کەرتی بازرگانی و وەبەرهێنان.

6-پەیوەندی باشتر لەگەڵ وڵاتانی کەنداو: سەروكوەزيران باشترکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ وڵاتانی کەنداو لە پێشینەی کارەکانیدا بە ئامانجى  پەرەپێدانی پەیوەندییە ئابووریی و سیاسیی و کولتووری، کە بووتە هاوکار لە بوارەکانی وەک بازرگانی، وەبەرهێنان، گەشتیاریی و ئاسايش.

7-مافی مرۆڤ: سەرۆکوەزیران هەوڵی بەرچاویداوە بۆ بەرزڕاگرتن و پاراستنی مافەکانی مرۆڤ. ئەمەش بریتییە لە بەهێزکردنی چوارچێوە یاساییەکان، بەرەوپێشبردنی هۆشیاری و پەروەردەکردن لەسەر پرسەکانی مافی مرۆڤ.

8-مافی ژنان: بە داننان بە گرنگی یەکسانی جێندەری، سەرۆکوەزیران چاکسازییەکانی بۆ بەرەوپێشبردنی مافەکانی ژنان و بەهێزکردنی ژنان لە کایە جیاوازەکانی کۆمەڵگادا جێبەجێکردووە. ئەمەش دەستپێشخەرییەکانی بەرزکردنەوەی دەستڕاگەیشتن بە خوێندن، چاودێری تەندروستی، دەرفەتە ئابوورییەکان و بەشداری سیاسی بۆ ژنان فەراھەمكردووە.

9-چاکسازی لە کەرتی وزە: بۆ دەستەبەرکردنی کەرتی وزەی بەردەوام و کارا، سەرۆکوەزیران چاکسازیی کردووە بۆ پێشخستنی وزەی نوێ و باشترکردنی کارایی وزە و راکێشانی وەبەرهێنان لە کەرتی وزەدا. ئەمەش بریتییە لە هەمەچەشنکردنی تێکەڵەی وزە و جێبەجێکردنی ئەو سیاسەتانەی کە سەرچاوەی وزەی پاک بەرەوپێش دەبەن.

10-جگە لە سامانە سروشتییەکانی نەوت و گاز، ئەم کابینەیە هەوڵی جددی داوە بۆ پشت بەستن بە کشتوکاڵ و گەشتیاریی و بەبازاڕکردنی بەرهەمە کشتوکاڵییەکانی لە دەرەوەی هەرێمی کوردستان.

بە هەر پێوەرێک بێت کابینەی نۆیەم بۆتە نموونەی کابینە سەرکەوتووەکان لە حوکمڕانی مۆدێرندا و ئەم دەستپێشخەرییانە نیشانەی پابەندبوونی سەرۆکوەزيرانە بۆ درێژەدان بە هەنگاوەکان بەرەو ئایندەیەکی بەهێزتر بۆ کوردستان و لە کاتێکدا کە ئالنگارييەكان زۆرن، بەڵام دڵنیام پڕۆسەی چاکسازی ناوەستێت تا بە هەموو ئامانجەکانی نەگات. هەروەک چۆن خودای گەورە ڕازییە لەو سەرکردانەی چاکە لەگەڵ گەلەکەیان دەکەن، هەربۆیەش هێچ هیزیک ناتوانێت ریگەری لە سەرۆکوەزیران بکات لە گێشتن بە ئامانجەکانی کە دروستکردنی کۆمەڵگایەکی ئاوەدانتر، دەوڵەمەندتر، یەکسانترو، ھۆشيارتر و یەکگرتووترە.