عێراق زەمینەی هاوسەنگی لەدەستدا
دەوڵەت وەک دامەزراوەیەکی سەنتڕاڵ توانای هەیە هاوسەنگی سیاسی و ئاسایش رابگرێت لە نێوان خۆی و وڵاتانی تردا، دەشتوانێت گەمەکەرێکی سیاسیبێت لە هاوکێشە نێودەوڵەتییەکاندا و بەرژەوەندی خۆی گرێبدات لەگەڵ ئەو تەوژمە گڵۆباڵەی کە جیهان ئاراستە دەکات، ئەمەش بە سەربەخۆیی بڕیار و یەک بڕیاری سیاسی روودەدات.
دەوڵەتی عێراق کە کەوتۆتە ناو جوگرافیایەکی گرنگ و ستراتیژییەوە لە نەخشەی جیهاندا و خاوەنی سامانێکی سروشتی زۆری زەمینی و ژێرزەمینییە، بەڵام بە پێی مێژووی سیاسی خۆی، وڵاتێکی پڕ قەیران و کودەتا و جەنگ و نائارامی بووە.
دوای روخاندنی رژیمی بەعس ئومێدێکی نوێ دروستبوو بۆ ئەوەی ئەم عێراقە بکەوێتە سەر رێگای راست و وانە و پەند لە مێژووە رەشەکەی خۆی وەربگرێت، بەڵام نەک وانەکەوتەوە، بەڵکو قۆناغ بە قۆناغ دەسەڵاتی بەسەر بڕیاری سیاسی خۆیدا نەما و لە بری یەکبڕیاری، چەندین ناوەندی تری جۆراوجۆری ناوخۆیی و دەرەکی بونە ناوەند و سەنتەری بڕیاری سیاسی لە عێراقدا و عێراقیش سەنتڕاڵی خۆی لەدەستدا و پەلەقاژەکردنەکانیشی بۆ خۆدۆزینەوە و سەرپێکەوتنەوە بێئاکام بوون، چونکە لە هاتوهاواری فرە بڕیارەکاندا هەمیشە بزر دەبێتەوە.
عێراق بەم دۆخەی ئێستایەوە هەنگاو دەنێت بۆ بوون بە لێکچووی هەریەک لە سوریا و لوبنان و یەمەن، سوریایەک کە دەوڵەت تیایدا تەنها رووکەشە و میلیشیاکانی بڕیاردەدەن و سەروەری سوریا بۆتە ئامرازی بەرژەوەندییەکانییان، لوبنانێک کە حکومەت و خەڵکەکەی لە دۆخێکدان کە جێگای بەزەیین و میلیشیاکان بڕیاری کۆتایی دەدەن و وڵاتەکەیان کردۆتە ئامانج و نیشان بۆ بەرامبەر، یەمەنێک کە دەسەڵاتی میلیشیاکانی زۆر لە سەرووی دەسەڵاتی دەوڵەتەوەیەو ئەوان بوونەتە دەمڕاست و جوڵێنەری سیاسەتی یەمەن، دۆخی هەرسێ دەوڵەتەکەش ئەو دۆخەیە کە کەس ئیرەییان پێنابات و لە خراپترین ئاستی ژیان و ئاسایش و سەقامگیریدان.
هەرسێ دەوڵەتیش گۆڕەپانن بۆ یەکلاکردنەوەی بەرنامەی سیاسی و قەڵەمڕەوی و فراوانخوازی دەوڵەتێکی تری ناوچەکە!
شەری غەززە کە دواجار بە شەڕی دوو بەرەی زەقی ناکۆکی جیهان دەبینرێت، دەرفەتێکی مێژوییە بۆ وڵاتان تا بێلایەنی یان لایەنداری خۆیان ئاشکرا بکەن، عێراق وێڕای ئەوەی خۆی بە کۆمەڵێک گرفتی گەورەی سیاسی و ئابووریدا تێدەپەڕێت و بڕیاری سیاسی لای خۆی نییە و میلیشیاکان شەقام بەڕێوە دەبەن، لەگەڵ ئەوەشدا نەیتوانیوە هاوسەنگی رابگرێت، هەربۆیە بڕیاری فەرمی حکومەت و دەسەڵاتی سیاسی عێراق کەوتۆتە ژێر فشار و گوشاری بڕیاری هێز و میلیشیاکانەوە، ئەوانەی کە عێراق بەڕێوەدەبەن لە تاریکیدا.
عێراق بەم شپرزەییەی خۆیەوە لە بری ئەوەی هاوسەنگی خۆی بپارێزێت و رۆڵی کردەیی ببەخشێتەوە بە خۆی و وەک دەوڵەتێکی خاوەن سیادە خۆی نیشان بدات، هەڵەیەکی کوشندەی کردوو بە تەواوەتی خۆی خستە بەرەیەکەوە دژی بەرەیەکی تر، بێ ئەوەی رەچاوی دۆخی خەڵک و بەرژەوەندییە باڵاکانی گەلانی عێراق بکات، کەوتە داوی دیاریکردنی وادە بۆ ئەوەی هاوپەیمانان خاکی عێراق بەجێبهێڵن!
ئەم بڕیارە مەترسیدارە چەندین رەهەند لەخۆدەگرێت و هەر رەهەندێکیش بەستراوەتەوە بە چەندین فاکتەر و ئامرازی گرنگ و ژیانیی خەڵکی عێراقەوە، کە بڕیاربەدەستانی عێراق تەنها لە یەک گۆشە نیگاوە یەک رەهەندییان لێوەرگرتووە و پاشخانی بڕیارەکەیان لەسەر وەستاندووە!
ئەم بێدەسەڵاتییەی عێراق بەرامبەر بە دەسەڵاتی سێبەری بڕیاردان لە عێراقدا، عێراق دەبات بەرەو دۆزەخێکی تر و گریمانەی شەڕ و ئاشوب واڵا دەکات بەڕووی هەموواندا و دەرفەتی سەقامگیری و ئاشتی و پێکەوەژیان لەقاڵب دەدات و بۆشایی گەورەش دروست دەکات بۆ دەرکەوتنی هێز و میلیشیا و گروپی نوێ.
عێراق بەم شێوەیە بەڕێوەناچێت، بۆ ئەوەی یەکلایی ببێتەوە یان دەبێت دەسەڵاتی بڕیاردان لای دەسەڵاتی فەرمی عێراقبێت لەسەر بنەمای جێبەجێکردنی دەستور و پرەنسیپی فیدڕاڵییەت و شەراکەت، یان دەبێت شەڕ و پێکدادان یەکلایی بکاتەوە، ئەگەری دووهەمیش هەمیشە ئەگەری گۆڕانکاری بووە لە عێراقدا.